روند نزولی؛ لژیونرهایی برای تیم های درجه 3 اروپا

سرمربی پرتغالی تیم ملی ایران البته در سازماندهی تدریجی و نرم و آرام یک تیم محکم و با برنامه از منظر دفاعی عالی کار کرده اما یک نکته مهم نیز وجود دارد و آن تغییر بافت و شکل و محل حضور ما در فوتبال اروپا در قیاس با گذشته است. درست است که طبق محاسبه و معادله کی روش تعداد لژیونرهای ما در اروپا 15 برابر شده، اما این یک واقعیت گریزناپذیر است که اکثر قریب به اتفاق لژیونرهای ما در این قاره فقط در تیم هایی توپ می زنند که در خوشبینانه ترین نگاه هم چیزی فراتر از باشگاه هایی درجه دوم و سوم به نظر نمی رسند.

بر این اساس سردار آزمون عضو روبین کازان روسیه است، سعید عزت اللهی هم عضو آنژی ماخاچکالای این کشور است، مسعود شجاعی و احسان حاجی صفی عضویت پانیونیوس یونان را دارند. کریم انصاری فرد پیراهن المپیاکوس را به تن کرده، رضا قوچان نژاد در هلند عضو هیرنفین است، علیرضا جهانبخش در همین کشور برای آلکمار به میدان می آید، اشکان دژاگه از ولفسبورگ جدا شده و در پی یک تیم تازه است و علیرضا حقیقی نیز همینطور و سوشا مکانی هم می خواهد شانسش را در صورت امکان در یک تیم دیگر اروپایی بیازماید و البته در ایران هم طی ماه های اخیر به دنبال تیم می گشته است بدون اینکه بتواند باشگاهی را در این زمینه مشتاق و خواستار خویش بیابد. یا کاوه رضایی اخیرا به شارلروا پیوسته و رامین رضاییان هم سعی می کند با قبولی در تست فنی خودش را لژیونر کند.

در میان باشگاه های فوق فقط المپیاکوس یونان است که می تواند یک تیم درجه اول اروپایی به حساب آید و سایرین به راحتی در زیرمجموعه باشگاه های درجه دوم و سوم قرار می گیرند و با اینکه کار نفرات ما در این تیم های درجه چندم نیز عالی بوده و هیچکس در هیچ شرایطی نمی تواند منکر ارزش کارهای آزمون، گوچی و جهانبخش شود و یا گل های انصاری فرد را (ابتدا در پانیونیوس و سپس المپیاکوس) کوچک بشمرد اما بین این حضور و درخشش با حضور و فروغ نسل اول و اصلی لژیونرهای ما در اروپا که از 1996 دایر شد و تا اواخر دهه 2000 جریان داشت تفاوت ها بسیار است.

در آن مقطع زمانی خاص علی دایی سر از بایرن مونیخ درآورد، خداداد عزیزی عضو کلن شد، علی موسوی پیراهن بایرلورکوزن را به تن کرد. علی کریمی و وحید هاشمیان هم بایرنی شدند، مهدوی کیا از پایه ها و ارکان هامبورگ شد، کریم باقری در چارلتون انگلیس توپ زد و داریوش یزدانی، علیرضا امامی فر و رضا ترابیان در لیگ بلژیک برای امثال شارلروا توپ زدند و علیرضا منصوریان هم به لیگ یونان پیوست. در میان تیم های فوق، بیش از 70درصدشان به باشگاه های درجه اول اروپا تعلق داشتند و هنوز هم دارند و بایرن مونیخ البته یک غول است و شرایط به گونه ای بود که میل و اشتیاق به جذب ایرانی ها به تیم های درجه اول قاره منحصر می شد تا اینکه باشگاه های درجه دوم اروپا نیز میل به تصاحب آنها داشتند اما بازی در آنها خلاف ایده آل ها و اهداف لژیونرهای ما بود و تا سر حد امکان از آن پرهیز می کردند.

امروز باید آسیب شناسی شود که رویکرد وسیع ملی پوشان به تیم های درجه دوم و سوم اروپا آیا واقعه ای براساس سلیقه خود آنها و آینده نگری شان و میل به آموزش و صعود تدریجی است یا ریشه در این نکته دارد که آنها چیزی را بیش از این در نفرات ما نیافته اند و سقف پرواز ما را برای همین تیم های درجه دوم می انگارند. رسیدن انصاری فرد به سطح المپیاکوس و اینکه بین خواستاران آزمون انواع تیم های درجه اول اروپا یافت می شوند، نشانگر این است که سطح فوتبال ما هر چند پایین آمده اما نه آنچنان که اسباب نگرانی عمیق شود و در عین حال رویکرد و طرز تلقی بهترین های فعلی ما فاقد آن حس جاه طلبی است که ارتقایی سریع را شامل حال شان کند. شاید استدلال آنها بر این پایه استوار باشد که ترجیح می دهند ابتدا در تیم های کوچک بدرخشند و سپس براساس آن درخشش و تجربیات حاصله به باشگاه های بزرگتر بپیوندند.

این فرآیند هر چه باشد، محصول مستقیم تغییر در باورها و تغییر در نوع سیستم و کار فوتبالیست های زبده ما در قیاس با 20 و اندی سال پیش است. مساله ای که اگر ریشه یابی شود، شاید کی روش هم باور کند که صرف زیادتر شدن لژیونرهای ما کافی نیست و تیم های آنان نیز باید مثل گذشته بزرگ باشند نه اینکه کعبه آمال احسان حاجی صفی با سابقه بیش از 80 بازی ملی یک تیم دسته دومی آلمان و اینک پانیونیوس یونان باشند.