«بنا»ي فوتبال را سه روزه مي كشند

1- بدون ترديد سه شنبه شب گذشته يكي از طلايي ترين شب هاي تاريخ ورزش ايران بود؛ جايي كه دلاوران آريايي ظرف تنها چند ساعت توانستند در مدال طلا و دو گردن آويز نقره به دست بياورند و از همين حالا ركورد بهترين نتايج كشورمان در ادوار برگزاري مسابقات المپيك را به ثبت برسانند. اين اتفاق فرخنده، باعث شد كاروان ورزش ايران در لندن، در جدول اصلي توزيع مدال ها كه براساس مرغوبيت نشان ها تنظيم مي شود، تا رده بي نظير دوازدهم بالا برود و برخي از نامدارترين و مترقي ترين كشورهاي جهان را پشت سر بگذارد. در درجه اول، ترديدي نيست كه بايد به قهرمانان ايراني بابت آنچه رقم زدند تبريك گفت و از زحمات به ثمر نشسته شان در خاموشي و فراموشي تقدير كرد. آنها توانستند بعد از مدت هاي طولاني، يك بار ديگر پتانسيل شورآفريني ورزش قهرماني را به استخدام ملت ايران دربياورند و مردم غمديده و ستم كشيده كشورشان را براي لحظاتي به اوج شعف و خوشحالي برسانند. اين دستاورد باشكوه، قطعا شايسته بالاترين سطح از تجليل هاست و تحت هيچ شرايطي نمي توان در اين مهم شك كرد. با اين همه، مشكل بزرگ از جايي شروع مي شود كه رنكينگ اين روزهاي مسابقات المپيك ، مي تواند به سرعت پتانسيل «جوزدگي» غريزي نهفته در وجود مديران ايران را فعال كند و مثلا آنها را در اين توهم غريب بيندازد كه ورزش ما واقعا از ورزش كشورهايي مثل ژاپن، اسپانيا، كانادا، كرواسي و برزيل بالاتر است! روزهايي كه ورزشكاران ما از المپيك، پيك نيك مي ساختند و دست خالي به ايران بازمي گشتند، مسوولان ورزش كشورمان از افسانه هايي مثل حضور در جمع 10 قدرت ورزشي برتر جهان سخن مي گفتند، واي به فردايي كه از پس اين امروز طلايي از راه خواهد رسيد. به زودي  احتمالا بايد شاهد تفاخرهاي آنچناني، سهم خواهي هاي جنگجويانه از اين موفقيت ها و نيز روياپردازي هاي باورنكردني تر مسوولان ورزش ايران باشيم. به راستي اما، آنها چقدر در اين موفقيت ها دخيل اند و پرسش مهم تر اينكه اين گردن آويزهاي زرين كشف شده از معدن لندن، چه اندازه مي توانند نشان دهنده پيشرفت ورزش ايران از حيث برنامه ريزي و دستاوردهاي خلاقانه مديريتي باشد؟

2- نگاهي گذرا به جدول توزيع مدال هاي المپيك بعد از دوشنبه شب طلايي ايران و تا عصر سه شنبه، مي تواند حاوي نكات جالبي باشد. كاروان كشورمان تا اين مقطع از تورنمنت، روي پله سيزدهم دنيا ايستاده و بين كشورهاي آسيايي سوم است. رتبه اول قاره كهن، با اقتدار تمام در اختيار كره جنوبي است كه فعلا 23 مدال از تركيب هاي گوناگون به دست آورده و در رده چهارم دنيا ايستاده، بعد از كره و قبل از ما كه هشت مدال گرفته ايم، يك كشور آسيايي ديگر به نام قزاقستان ايستاده كه در مجموع يك مدال هم كمتر از ما دارد، اما در حال حاضر دهم دنياست. آنها شش طلا و يك برنز دارند و جالب اينكه چهار طلاي شان را از رشته وزنه برداري به دست آورده اند. با اين اوصاف آيا اين رنكينگ به ما ثابت خواهد كرد كه قزاق ها در نقشه ورزش دنيا مثلا جلوتر از اسپانيا ايستاده اند؟ آيا مي توان به همين راحتي و با اتكا به چنين جدولي، حكم كرد كه ورزش قزاقستان ، نزديك به 20 پله بالاتر از ورزش كشوري است كه بهترين و پرسودترين ليگ فوتبال دنيا را دارد، قهرمان اروپا و جهان شده، رافائل نادالش، اعجوبه تاريخ تنيس است، در فرمول يك با فرناندو آلونسو پيش مي تازد و نابغه بسكتبالش، پائو گسول در NBA سالانه چند صد ميليون دلار درآمد دارد؟ اتفاقي كه در تورنمنتي مثل المپيك رخ مي دهد، اين است كه كشورهاي مختلف روي رشته هاي مدال سازشان تمركز ويژه مي كنند و مي كوشند تا با رسيدن به حداكثر موفقيت در اين شاخه ها، موقعيت شان را در جدول توزيع مدال ها بهبود ببخشند. اين سياست صد البته هيچ اشكالي ندارد، اما نمي توان به استناد آن، حكم كلي در مورد پيشرفته بودن يا نبودن ورزش ممالك گوناگون- به ويژه در حوزه مديريتي- صادر كرد. در حال حاضر كشورهايي چون ايران، كره شمالي و قزاقستان كه از ساختار ورزشي و اقتصادي چندان قدرتمندي بهره نمي برند، توانسته اند با فوكوس روي رشته هاي انفرادي كه رابطه مستقيمي با زور بازو دارند و به ندرت مورد استقبال ورزشكاران اروپايي و غربي قرار مي گيرند، به وضعيت مدال آوري خودشان سامان دهند. جالب اينكه كره شمالي با صيد سه طلا از تخته وزنه برداري، در حال حاضر در رده چهاردهم جهان قرار گرفته؛ چه كسي قادر است شهادت بدهد اين كشور كمونيستي با آن شرايط اسفبارش، از حيث مديريت ورزشي شش پله بالاتر از ژاپن، 14 پله بالاتر از اسپانيا و 22 پله بالاتر از سوييس باشد؟ آيا چنين تفسيرهايي، بيش از حد ساده لوحانه نيست؟

3- اين مدال ها بيشتر از آنچه متعلق به مديراني باشند كه دوان دوان خودشان را به لندن رسانده اند تا سهيم صحنه هاي پيروزي باشند و خودشان را به زور روي سكو پرتاب كنند، متعلق به بچه هايي است كه ماه ها با كمترين امكانات سخت كار كردند و فقط به محقق شدن روياي شان انديشيدند. كاميابي هاي وزنه برداران و كشتي گيران غيور ايراني، نمي تواند گواهي دهنده مهارت و تبحر مديريتي مسوولان ورزش كشورمان باشد. اگر احسان حدادي با مربي استخدام شده توسط خودش به موفقيت مي رسد، اگر وزنه برداران كم امكانات مان نان بازوي شان را مي خورند و اگر نابغه اي مثل بنا را چنان دلسرد كرده ايم كه حتي پاداش ميليوني و نشان لياقت مان را هم پس مي زند، نمي توانيم درخشش اين استعدادهاي خودرو و باهمت را به نام كار سازماني خودمان بنويسيم. نقش مديريت ورزشي ايران در چنين مياديني، در نقطه اي مثل نابود شدن حق سعيد عبدولي خودش را نشان مي دهد؛ آنجا كه فقر نفوذ بين المللي صاحب منصبان كشورمان، اشك يك جوان رعنا و مظلوم ايراني را درآورد. اگر قرار باشد ميزان مهارت گردانندگان ورزش ايران را رصد كنيم، بهتر است به جاي اين قبيل رشته هاي شرقي، انفرادي و زورمحور، سراغ شاخه هايي برويم كه در آنها سازماندهي و برنامه ريزي دقيق تري لازم است و يك محمد بنا با يك خروار غيرت ايراني و دعاي خير مردمي هم جوابگوي نيازهاي شان نيست. از بسكتبال چه خبر؟ حال واليبال، واترپلو و هندبال چطور است؟ جالب نيست كه كشور ايران در هيچ يك از رشته هاي گروهي هيچ نماينده اي در المپيك ندارد؟ راستي يادتان هست فوتبال مان چطور از بازي هاي مقدماتي لندن حذف شد؟!

4- مي گويند و با حسرت هم مي گويند كاش فوتبال هم يك محمد بنا داشت؛ اما اگر داشت، به نظرتان چه سرنوشتي انتظارش را مي كشيد؟ زياد خوشبين نباشيد لطفا؛ در اين صورت يا فلان مربي ظاهرساز و متقلب حريف با ستاره تاثيرگذار تيم او تباني مي كرد و بر زمينش مي كوفت يا دلال ها بازيكنانش را هوايي مي كردند تا توي كار بنا بگذارند و يا بوقچي هاي جيره خوار برايش نسخه «حيا كن، رها كن» مي پيچيدند. اين فوتبال در كنار يك «بنا»، هزار آرشيتكت، معمار، مهندس و اصلاحگر ديگر هم مي خواهد. يك بناي تنها را در فوتبال، سه روزه مي كشند و خاكش مي كنند. اينجا همان جايي است كه نقش واقعي يك مديريت كارآمد و جامع ورزشي مي تواند روشن شود؛ همان جايي كه صداي خرناس تكان دهنده مديران ورزش ايران را به خوبي بازتاب مي دهد.