آرم پرسپوليس، جلوي سردار سپر انداخت

1-هفته گذشته در برخي از محافل فوتبالي زمزمه هايي در مورد تلاش مديران باشگاه پرسپوليس براي تغيير لوگوي اين باشگاه به گوش رسيد. اين حرف و حديث ها سرانجام ديروز با رونمايي از نشان جديد سرخپوشان به پايان رسيد؛ به اين ترتيب كه رويانيان و گروهش لوگوي تازه پرسپوليس را رسما معرفي كردند و آن را به جاي آرم قبلي باشگاه مورد بهره برداري قرار دادند. اين نشان نو، البته تغيير بنياديني نداشته و غير از «قالب» آنكه از صورت مدور به شكل «سپر» درآمده، در برخي جزييات داخل كادر مثل آن تصوير باستاني و نوشته هاي اطرافش دچار دگرگوني شده است. اينكه حجم تغييرات به وجود آمده در آرم باشگاه پرسپوليس چقدر است، البته يك نكته فرعي و كم اهميت تر محسوب مي شود. در اين ميان مساله كليدي و بسيار مهم، اصل و نفس اعمال چنين دخل و تصرف هايي است؛ آنجا كه مديران يك باشگاه بدون توجه به ارزش كليدي المان هاي اصيلي مثل لوگو، نام تيم و رنگ لباس آن، به دلخواه خودشان دست به تركيب اين فاكتورهاي اساسي مي زنند و بدون انجام كار كارشناسي و تحقيقاتي، بخشي از شناسنامه مجموعه را مخدوش مي كنند. پرسش حياتي اين است؛ در اين مقطع زماني، واقعا چه ضرورتي براي عوض كردن لوگوي پرسپوليس وجود داشت؟ آيا محتوا و سر و شكل نشان قبلي اين باشگاه، با ارزش هاي پذيرفته شده اجتماعي منافات داشت يا از نقطه نظر حقوقي و قانوني دچار مشكل بود كه بايد تغيير مي كرد؟ در غير اين صورت سرچشمه اين ابتكار كور و خلق الساعه كجاست و آقايان با چه بهانه اي به قسمتي از موجوديت مردمي ترين تيم ايران تعرض كرده اند؟!

2- متاسفانه تجربه تاريخي نشان داده است متصديان غيرمتخصص و اغلب دولتي باشگاه هاي ايراني در طول چند دهه اخير، به اندازه كافي به اهميت مولفه هايي كه هويت تاريخي تيم هاي ورزشي را مي سازند، آگاه نبوده اند و بعضا با كج سليقگي هاي خودشان لطمات جبران ناپذيري به پيكره فوتبال ايران وارد كرده اند. در همين پرسپوليس تا به حال چهار مرتبه لوگوي باشگاه عوض شده، در يكي از داربي هاي مهم تهران اين تيم بدون هيچ دليل روشني از پيراهن سفيد استفاده كرده است و از همه مهمتر، تمام اجزاي اين مجتمع ديرينه فرهنگي و ورزشي، سال هاست دارند تاوان تغيير نابخردانه نام باشگاه را پس مي دهند؛ اسمي كه كوچكتري تعارضي با دلبستگي هاي مردم ايران نداشت و بيهوده عوض شد تا بعدها فوجي از مشكلات حقيقي و حقوقي را با خودش به همراه بياورد. در شمال كشور نام و نشان تيم محبوب رشتي ها تا به حال به دفعات عوض شده و حتي رنگ لباس اين تيم نيز در مقطعي تغيير يافته است. در آن سوي نقشه نيز باشگاه محبوب و مردمي جنوب اهواز 22 سال بعد از آغاز فعاليت پربارش ناگهان دچار دگرديسي شد و در پروسه تغيير نامش به فولاد، بخشي از هويت و شكوه و پايگاه اجتماعي آن به تاراج رفت. شمار اين جابه جايي ها – كه در بسياري از موارد نالازم و از سر كم اطلاعي و بي ذوقي هم بوده اند – بسيار زياد بوده و تاكنون ضربات بزرگي به اعتبار و اصالت فوتبال ما زده است. امروز و در سطحي خفيف تر مي توان هتك حرمت چندباره از لوگوي باشگاه ريشه دار پرسپوليس را هم آفتي در همين چارچوب ارزيابي كرد.

3- ممكن است بهانه آقايان براي توجيه خلاقيتي كه به خرج داده اند، تلاش براي زيباتر كردن لوگوي باشگاه باشد؛ آنچه مطلقا غيرقابل قبول و دور از منطق به نظر مي رسد. آرم باشگاه، چه زشت و چه زيبا، بخشي از هويت و يادگاري از تاريخ پرفراز و نشيب مجموعه است؛ چيزي شبيه به نقشي كه پرچم يك كشور براي ملت آن بازي مي كند. بدون ترديد در همه اين سال ها بسياري از كشورهاي دنيا مي توانسته اند از بهبود امكانات و تغيير ذائقه مردم شان بهره بگيرند و سر و شكل بهتري به پرچم يا سرود ملي شان بدهند؛ اما اين اتفاق به ندرت رخ مي دهد، چون چيزهايي براي آدم ها وجود دارند كه به مراتب مهمتر از زيبايي هاي ظاهري هستند. در حال حاضر سال هاست كه فرانكو سقوط كرده و رئال مادريد از زير چتر حمايتي حاكمان اسپانيا خارج شده، اما ظاهرا هيچ سردار رويانياني در اين باشگاه وجود نداشته كه علامت «تاج» مربوط به آن دوران را از لوگوي پرافتخارترين تيم اروپا حذف كند! شايد بهتر بود مديران محترم كنوني پرسپوليس ، به اين موضوع توجه مي كردند كه در مدت كوتاه و گذراي مسووليت شان در اين مجموعه، حق نداشتند به جنبه هاي كليدي و ماناي باشگاه دست دراز كنند و آنها را به ميل خودشان تغيير بدهند.

4- يك حقيقت تلخ و طعنه آميز وجود دارد كه تصريح مي كند: «تاريخ را هميشه فاتحان مي نويسند». حالا انگار بايد شعبه ديگري را هم به اين واقعيت مسلم بيفزاييم؛ به اين ترتيب كه «لوگوها را هم فاتحان مي كشند»! امروز نشان به ياد ماندني و محبوب پرسپوليس در برابر قدرت سردار سپر انداخته و تسليم شده است. اگر تامل و دورانديشي به كار گرفته نشود و اگر پاي احترام به تاريخ و پاسداشت هويت به ميان نيايد، شايد فردا همين لوگو بار ديگر در برابر فاتحان تازه و مديران جديد نيز زانو بزند!