آيا علي دايي، «بهروز افخمي» فوتبال ايران است؟

شباهتهاي حيرت انگيز يک سرمربي مشهور و يک کارگردان نامدار

آيا علي دايي، «بهروز افخمي» فوتبال ايران است؟

1 ) علي دايي و بهروز افخمي؛ دو نام از دو حوزه کاملاً متفاوت با خاستگاه هايي بيگانه که در نگاه اول، هيچ قرابتي غير از ايراني بودن بين آنها به چشم نمي خورد، اولي ستاره بين المللي، معتبر و سرشناس کشورمان در دنياي فوتبال است و دومي مردي از تبار سينما و البته تيره سياست! هدف اين مطلب اما، چند و چون در حال و احوال دو کاراکتر شهير، اما متفاوت ايراني نيست، بلکه دقت در شباهتهاي جادويي و ديده نشده کارنامه حرفه اي آنان است! ماجرا اين است که دايي و افخمي شباهتهاي جالب توجه و جذابي با يکديگر دارند. گرايشات سياسي هر دوي آنها در يک طيف دسته بندي مي شود، هر دو روحيه اي اعتراضي و جاه طلبانه دارند که در رفتار و آثارشان به وضوح مشهود است و البته در مورد هر کدام از آنها، بارها شايعه اقامت طولاني مدت شان در خارج از کشور به سر زبانها افتاده هر چند که هرگز به حقيقت نپيوسته است.با اين حال، آنچه مقصود ماست از اين هم يک قدم جلوتر مي رود و به همساني هاي شگفت انگيز موجود در کارنامه کارگرداني افخمي و کارنامه مربيگري دايي اشاره مي کند؛ جايي که به نظر مي رسد هر دوي آنها مهارت بي نظيري در قبول پروژه هاي نيمه تمام ديگران و به سر و سامان رساندن آنها دارند و البته هر دو معمولاً در عاقبت به خير کردن پروژه هايي که خودشان شروع کرده اند، ناموفقند!

2 ) بهروز افخمي در ميان سينمايي ها کاملاً به آنچه گفتيم مشهور است. بخشي از موفقيت آميزترين آثار او را فيلمهايي تشکيل مي دهند که ابتدا با کارگرداني ديگر آغاز شده بودند و البته تعدادي از پر سر و صداترين فيلم هايش هم آناني هستند که او آغازشان کرد، اما به دلايلي نتوانست آن را تمام کند. اگر افخمي توانست سريال «کوچک جنگلي» را از ناصر تقوايي بگيرد و تبديل به يکي از ماندگارترين آثار تاريخ تلويزيون ايران کند و باز اگر موفق شد فيلمهاي «روز فرشته» شهريار بحراني و «جهان پهلوان تختي» مرحوم علي حاتمي را از نيمه راه، از آن خود کرده و هر کدام را به صفحاتي به ياد ماندني از کتاب هنر هفتم در کشورمان تبديل کند، در عوض کارنامه او پر است از آثار ناتمام خودش که در بسياري از موارد به ديگران سپرده شد!

او در ماجراي ساختن فيلم «شوکران»، سه ماه وقفه را به تهيه کننده تحميل کرد، اما توانست خودش کار را تمام کند، با اين حال پروژه سينمايي «ته دنيا»ي او هنوز معلق است، از تدوين «سن پترزبورگ» راضي نبود و آن را جزو آثار خودش ندانست، «دست نوشته ها» را در ميانه هاي راه براي مهرزاد مينويي باقي گذاشت تا او تمامش کند و همين طور 40 درصد پاياني فيلمبرداري «عقرب» را هم به حسين فرحبخش سپرد و نام خودش را از تيتراژ کار درآورد! حتماً مي دانيد که همين حالا درگيريها بر سر «فرزند صبح» او هم ادامه دارد؛ فيلمي که از 14 سال قبل استارت خورد، اما شايد در نهايت بدون نام افخمي، آن را ببينيم!

3 ) و حالا علي دايي؛ مردي که دو هفته قبل از سرمربيگري پرسپوليس استعفا داد تا به تيم ديگري برود، اما زود پشيمان شد و برگشت، گرچه منتقدان آينده درخشاني در اين تيم براي او متصور نيستند! حکايت دايي هم کاملاً شبيه افخمي است. او اولين تجربه اش در دنياي سرمربيگري را با پذيرش هدايت تيم سايپا در اواسط ليگ ششم حرفه اي کليد زد و شگفت انگيز است که همان سال اول توانست تيم رها شده توسط ورنر لورانت را قهرمان ايران کند و اعتباري دوباره به دست بياورد.

طنز ماجرا اما همين است که وقتي قرار شد براي فصل بعد، خودش سايپا را بسازد، اين تيم با وجود بلعيدن ستاره هاي مشهور فوتبال ايران، با مشکلات فراواني روبرو شد و در پايان يک سال پر فراز و نشيب، به رتبه اي بهتر از يازدهمي دست نيافت! نامناسب و نيمه تمام رها شدن کارهاي دايي مربي به اينجا ختم نشد و او استعداد بي بديل خودش در اين مسير را، با فاجعه اي که روي نيمکت تيم ملي رقم زد، بار ديگر به همگان ثابت کرد! تيمي که کاملاً تحت اختيار وي بود و با ميل و اراده او چيده شد، در نهايت پس از 25 بازي تدارکاتي، نتايجي کابوس وار به دست آورد تا دايي، در حالي که فقط يک برد از 5 بازي مقدماتي جام جهاني به دست آورده بود اخراج شود و تيمش را به قطبي بسپارد!

علي دايي اما، 9 ماه بعد «افخمي وار» به فرياد يک پروژه ناتمام در فوتبال ايران رسيد و پرسپوليس کرانچار را در اوج شکوه و جذابيت، قهرمان جام حذفي کشور کرد و حالا، شگفت انگيزتر از همه اينکه پرسپوليسي که خودش بسته، در فصلي که خودش آن را آغاز کرده، همه رکوردهاي منفي تاريخ باشگاه را زده و بارها آقاي سرمربي را تا مرز کنار رفتن کشانده است؛ آنچه حتي يک بار عملي هم نشد، اما او را دوباره سر پروژه اش برگرداندند تا شايد در فرصتي ديگر، دوباره عطاي کار را به لقايش ببخشد و سراغ کار نيمه تمام يک مربي ديگر برود!

4 ) اگر فيلم خوب، فيلمي است که يک نفر آن را آغاز مي کند و بعد از کناره گيري اش، افخمي به پايانش مي رساند، لابد تيم خوب هم بايد تيمي باشد که استارتش را يک مربي ديگر مي زند، اما در نهايت به دايي سپرده مي شود! بهروز افخمي البته کارگردان چيره دستي است که با پروژه کم نظيري مثل «عروس» ثابت کرده خودش مي تواند کاري را شروع کرده و به نحو احسن به پايان برساند. علي دايي هم حالا حالاها فرصت دارد روي «فرضيه» ما خط بطلان بکشد، اما حقيقت اين است که خيلي از سينمايي ها و فوتبالي ها، معتقدند کاريزماي موجود در اين دو کاراکتر، ترجيحاً مناسب حال عاقبت به خير کردن همان پروژه هاي ناقص بقيه است!