از نود دزدی تا نود سازي!

1) در فاصله چند ماه به افتتاح شبكه ورزش سيماي جمهوري اسلامي، در حال حاضر مجادله ها بر سر مبدا پخش برنامه نود بالا گرفته است. شنيده مي شود مديريت شبكه ورزش با اتكا به فلسفه تاسيس اين كانال تلويزيون ي درصدد است تا نود را تصاحب كند و آن را از طريق امواج خودش روي آنتن بفرستد. با اين وجود، پورمحمدي و همكارانش راغب نيستند چنين اتفاقي رخ بدهد و در تلاش اند تا يكي از پربيننده ترين برنامه هاي تاريخ تلويزيون را در شبكه سوم نگه دارند. اين رقابت، ظاهرا تا آنجا بالا گرفته كه كار به حكميت روسا و زمامداران اصلي سازمان كشيده است و شنيده مي شود شخص مهندس ضرغامي در مورد اين جدل درون مجموعه اي سيما تصميم خواهد گرفت. در نگاه اول، شايد سوژه اين منازعه تلويزيون ي چندان مهم به نظر نرسد، اما با كمي تامل بيشتر مي توان دريافت كشمكش در گرفته، نشان دهنده عمق ضعف در حوزه برنامه سازي ورزش ايران است. آيا اينكه يك رسانه انحصاري و بسيار ثروتمند مثل صداوسيما ، چنان وابسته به تنها يك برنامه ورزشي باشد كه مديرانش به خاطر تصاحب آن به هر دري بزنند، نشانه فقر و كم كاري در زمينه توليد برنامه هاي جديدتر و جذاب تر نيست؟

2) حقيقت آن است كه موفقيت برنامه نود، تضميني براي عملكرد قابل قبول مسوولان هيچ شبكه اي نيست. آنچه عادل روي آنتن مي برد و در اغلب مواقع نيز با اقبال عمومي قابل قبول مواجه مي شود، بيش از هر چيز ديگري محصول ذكاوت، صداقت و مهارت اوست. در اين ميان شايد سهم شبكه سه در موفقيت 12ساله اين برنامه، چيزي بيشتر از اندكي مدارا و حمايت افزون تر از فردوسي پور نباشد؛ آنچه همان نيز براساس شايستگي هاي مجري نود به وي اختصاص يافته و به نوعي اجتناب ناپذير به نظر مي رسد. با اين اوصاف، نود تا زماني كه اصالت خودش را حفظ كند، هركجا برود موفق خواهد بود و بي گمان اين كاميابي، ارتباط چنداني به عملكرد مديران تلويزيون در شبكه سه يا كانال هاي ديگر نخواهد داشت. امروز اگر به فرض محال پخش اين برنامه به شبكه نامربوطي مثل كانال چهارم يا ششم تلويزيون دولتي ايران نيز واگذار شود، نود مخاطبان خودش را خواهد داشت و اين نمي تواند متضمن صلاحيت و كارايي بالاتر مديران اين شبكه ها نسبت به ساير همكاران شان باشد. با اين مقدمه، به نظر مي رسد دوستان ما در شبكه هاي سه و ورزش نيز بايد به فكر درانداختن طرحي نو باشند؛ ايده اي كه نشات گرفته از خلاقيت و خوش فكري خود آنها باشد و موفقيتش، به معناي واقعي كلمه حاصل تدبير خود اين مديران لقب بگيرد.

3) متاسفانه روندي كه مديران تلويزيون ي در رقابت شان براي به دست گرفتن امتياز پخش برنامه نود آغاز كرده اند، چيزي شبيه به يك پروژه «مخاطب دزدي» است و نمي تواند شباهتي به راهكارهاي سالم و رايج جذب مخاطب توسط يك رسانه داشته باشد. مساله اساسي اين است كه در حال حاضر برنامه موفق نود، از 20 تا 30 ميليون بيننده بهره مي برد كه براي كل دستگاه صداوسيما در ايران، تفاوتي ندارد آنها در كدام شبكه پاي تماشاي اين برنامه بنشينند. در اين شرايط، رسالت اصلي شبكه اي كه قرار است به جمع دارايي هاي تلويزيون اضافه شود، بايد جذب بينندگان جديدتر باشد. فرقي نمي كند مردم دو ساعت «نود»شان را از كدام شبكه ببينند، مهم اين است كه كانال تازه تاسيس ورزش، بتواند كاري كند كه مردم دو ساعت بيشتر از قبل پاي تلويزيون بنشينند. ماموريت اصلي شبكه اي كه با هزينه اي گزاف به فهرست كانال هاي موجود اضافه مي شود، اين نيست كه به تماشاچيان بقيه شبكه ها دستبرد بزند. شبكه ورزش اگر نتواند برنامه اي با كيفيت نزديك به نود بسازد، اصلا افتتاح نشود بهتر است. يافتن، تربيت كردن و به كار گرفتن نيروهاي مستعد و خلاقي كه بتوانند فردوسي پورهاي آينده تلويزيون ايران شوند، مي تواند مهم ترين رسالت كانال ورزش باشد. غيبت چنين رويكردي در اين شبكه، مي تواند برنامه سازي ورزشي در ايران را به جايي برساند كه تا 50 سال ديگر هم همچنان بهرام شفيع همه كاره اصلي ترين شوي ورزشي فراگيرترين شبكه سيما باقي بماند و با برنامه اش درجا بزند.

4) شايد يكي از مهم ترين دلايل عدم موفقيت كافي برنامه اي مثل «هفت» يا ساير شوهاي اجتماعي و سياسي اين سال هاي تلويزيون ايران، اين باشد كه همه آنها «نود» را الگو و سقف آرزوهاي خودشان قرار دادند. وقتي قله شما نود باشد، در بهترين شرايط ممكن مي توانيد به 40 يا حداكثر 50 برسيد. كاش سياست مديران شبكه ورزش ، سرقت يا حتي تكرار نود نباشد. براي موفقيت، بايد هدفي دورتر را ترسيم كرد و در نظر گرفت. اين يك قانون غيرقابل تغيير است.