برش فنی از پرسپولیس-نفت / پرسپولیس پشتِ دیوارِ خودساخته

پرسپولیس از نظرِ فنی چندان ضعیف تر از سپاهان و استقلال نبوده اما تیمِ دایی شاید به مرورِ زمان هم بهتر از این نشود و دستِ کم در فازِ حمله قدرتِ بیشتری پیدا نکند.
(نکته درباره تصاویر: فلش های رنگ روشن پاس های درست، فلش رنگ سیاه پاس های نادرست، مثلث رنگ روشن پیروزی در ضربات سر، مثلث رنگ مشکی ناکامی در نبردهای هوایی، و رنگ زرد پاس های کلیدی را نشان می دهند)

پرسپولیس و دومین باخت در لیگِ برتر. پرسپولیس از نظرِ فنی چندان ضعیف تر از سپاهان و استقلال نبوده اما آنچه بارِ دیگر مقابلِ نفت تهران به چشم آمد، اینکه تیمِ دایی شاید به مرورِ زمان هم بهتر از این نشود و دستِ کم در فازِ حمله قدرتِ بیشتری پیدا نکند. پرسپولیس یک مهاجمِ مرکزیِ خوب دارد. سیدصالحی در تیم ای بازی می کند که هافبک های مرکزی و بال ها به ندرت او را در موقعیتِ ضربه به دروازه قرار می دهند. با این حال سیدصالحی در هر بازی چند بار دروازه ی حریف را تهدید می کند. تصویرِ زیر نشان گرِ عملکردِ سیدصالحی در بازی با نفت است.

سیدصالحی، مهاجمی که تغذیه نمی شود


 
 
 مهاجمِ پرسپولیس در این بازی 15 پاسِ درست داد و 4 پاسِ نادرست. یک بار با ضربه ی سر دروازه ی نفت را تهدید کرد که گلر حریف توپ را گرفت. نکته ی مهم در بازیِ سیدصالحی توانایی اش در نبردهای هوایی است. او جمعه شب 6 بار در نبردهای هوایی با مدافعانِ نفت موفق عمل کرد و 7 بار ناکام ماند؛ آماری که برای یک مهاجم خیلی خوب است. سیدصالحی در نیمه ی نخست یک پاسِ عالی هم در محوطه ی جریمه به عالیشاه داد و او را در موقعیتِ گلزنی قرار داد که ضربه ی عالیشاه به مدافعِ نفت برخورد کرد. چنان که در تصاویر می بینید؛ سیدصالحی در بازی ای که پرسپولیس به ندرت موقعیتِ گلزنی ایجاد کرد، 8 بار در محوطه ی جریمه ی نفت دریافتِ توپ یا ضربه به توپ داشته است.

مارکو جانشینِ حقیقی نیست
چنان که در تصویرِ زیر می بینید، مارکو در بازی با نفت 46 پاسِ درست داد و تنها 3 بار در ارسالِ پاس های خود دچار خطا شد.


 

هرچند مارکو خیلی کم اقدام به ارسالِ پاس های بلند می کرد و بیشتر پاس های کوتاه می داد؛ اما یک هافبک دفاعی وقتی حدود 94 درصد پاسِ سالم در بازی می دهد؛ درواقع شرطِ لازم برای ریتم دادن به بازی در فازِ حمله را فراهم می کند. مارکو در خطِ دوم مثلِ یک پیستونِ عرضی بازی می کند(مناطق صدورِ پاس هایش که در عرضِ زمین پخش شده، این را نشان می دهد)، به ندرت با توپ حرکت می کند و کم هم دچارِ اشتباه می شود اما عملکردِ مثبتِ مارکو چندان به چشمِ تماشاگر نمی آید: چون مارکو در ترکیب اصلی جای رضا حقیقی را گرفته که بازی اش جنسِ دیگری داشت. حقیقی ضعف های لوزیِ تهاجمیِ پرسپولیس را با اضافه شدن به آنها و دادن پاس های کلیدی تا حدود جبران می کرد. زمانی که توپ به خطِ سومِ پرسپولیس می رسد؛ از یک سو ناتوانی در دادنِ پاس های کلیدیِ رو به جلو برای سیدصالحی مشهود است و از سوی دیگر در کارهای ترکیبیِ 3 و 4 نفره تواناییِ چندانی وجود ندارد. درواقع حرکت به جلوی پرسپولیس عقیم می ماند و آنها به دیوار می خورند. از اینجا به بعد تفاوتِ رضا حقیقی و مارکو آشکار می شود: علی دایی در بازی با تراکتور و مس، با آغاز نیمه ی دوم رضا حقیقی را آزاد کرد و حضور این بازیکن در زمینِ حریف و پاس های رو به جلویش برتری عددی و سرعت به کارِ پرسپولیس در فاز حمله داد. در واقع پرسپولیس در این شرایط دیگر در دفاع با یونیت 2+4 بازی نمی کرد؛ بلکه با 1+4 در یونیت دفاعی و 5 نفر هم در بدنه ی تهاجمی بازی می کرد. مارکو در این زمینه مهارتِ حقیقی را ندارد اما ضریبِ خطایش از حقیقی در ارسالِ پاس و البته در فضاگیری بهتر است. آنها دو هافبک دفاعی با دو جنسِ کاملا متفاوت هستند. از این رو نباید مارکو را جانشینِ رضا حقیقی به حساب آورد. پرسپولیس با مارکو جنسِ بازی اش خاصه در فازِ حمله تغییرِ اساسی نسبت به زمانِ حضورِ حقیقی می کند. پرسپولیس گلرِ خوب، دو مدافعِ میانیِ کم اشتباه، یک هافبک دفاعیِ کم اشتباه(مارکو) و یک مهاجمِ مرکزیِ باکیفیت دارد. اما مهمترین بخشِ ستون فقرات در سیستم 1-3-2-4 که به کارِ یک تیم جهت می دهد؛ خطِ سوم است. در بازی با نفت غلامرضا رضایی، محمد نوری، عالیشاه در خط سوم بازی می کردند. پرسپولیسی ها در این خط فاقدِ ایده ؛ پس فاقدِ برنامه؛ پس فاقدِ حرکتِ آگاهانه؛ پس فاقدِ توانِ خطرسازیِ متداوم هستند. مهمترین حرکاتِ تهاجمیِ پرسپولیس در فازِ حمله مقابل نفت، متاثر از حرکاتِ پا به توپِ عالیشاه بود: تک توازِ خط حمله ی پرسپولیس همان قدر که در حرکت با توپ خوب عمل می کند، در تصمیم گیری مردد است و البته حمایت نکردنِ مهره های دیگرِ پرسپولیس از عالیشاه، تردید او را بیشتر می کند. پرسپولیسی ها زمانی که به زمینِ حریف می رسند؛ مثلِ هر تیمِ حمله وری، قصد دارند زمین را برای حریف بزرگ کنند. پرسپولیسی ها اما در این فاز، زمین را برای خودشان بیش از حریف، بزرگ می کنند چون همگرا نمی شوند.

خطِ سومِ پرسپولیس و برخورد به دیوار
پرسپولیس آنجا که بازی اش باید جهت بگیرد و از پاس های کوتاه و عرضی و طولیِ کوتاه، نزدیک شود به جهت گیری و نتیجه گیری از بازی(در یک سومِ تهاجمی) دچار سکته می شود و به دیوارِ خودساخته می خورد. مهارتِ فردیِ محمد نوری و غلامرضا رضایی در باز کردنِ گر ه های دفاعیِ حریف بالا نیست و از سوی دیگر توانِ جمعیِ پرسپولیسی ها در طراحی هم مطلوب نیست. علی دایی نمی تواند مسئله ی اول را تغییرِ اساسی دهد اما مسئولِ مشکلِ دوم، شخصِ سرمربیِ پرسپولیس است. این تیم به روشنی نیاز دارد که چندین ساعت در تمریناتِ طولِ هفته، در زمینِ کوچک بازی کند و مهره های تهاجمی اش آنقدر در تمرینات نزدیک به هم و در فضاهای فشرده کنارِ هم بازی کنند که «پیوستگی و به هم فشردگی»شان در جریانِ بازی؛ پایین بودنِ مهارتِ فردی شان را بپوشاند. تیمِ علی دایی نیاز به پلان نویسی برای فاز حمله دارد؛ از پسِ آن تمرین نویسی براساس پلان ها و بعد: انجامِ این تمرینات با دقتِ بالا و بعد: آوردنِ تمرینات به بازی و اجرای دوباره ی اهدافِ تمرینی در جریانِ بازی، با ضریب دقتِ بالا. اگر مجموعه ی این کارها به خوبی انجام شود؛ بازی های پرسپولیس از حالتِ 50-50 تا حدودی خارج می شود: پرسپولیس در تمامِ بازیهای این فصل اش غیر از بازی با مس؛ هم می توانسته برنده باشد و هم بازنده. کار نکردن روی توانایی های خود، ضریبِ تاثیرگذاریِ شانس را بالا می برد. مگر مربیگری در مقیاسِ بزرگ، جُز این است که مربی تاثیرگذاریِ توانایی های تیمِ خود را بالا ببرد و ضریب تاثیرگذاریِ شانس و اتفاقات را پایین بیاورد؟

اگر پرسپولیس برنده می شد
به جای آن گلِ دقیقه 90 نفت، می شد یک کرنرِ پرسپولیس با ضربه ی سرِ جلال حسینی یا بنگر یا سیدصالحی تبدیل به گلِ برتریِ پرسپولیس شود. اگر این اتفاق می افتاد و پرسپولیس 3 امتیازِ بازی با نفت را می گرفت؛ باز هیچ تغییری در اصلِ مشکلِ پرسپولیس ایجاد نمی شد. در فوتبال، اگر با مشکلاتِ کوچک به موقع برخورد نشود؛ به تدریج تبدیل می شوند به معضلاتِ بزرگ.