به به، عجب باد گلویی!

 با همه خوبی ها و بدی هایش، دوران کارلوس کی روش در فوتبال ایران خاتمه یافت و حالا عصر دیگری از راه خواهد رسید. همانقدر که نفی نقاط قوت کی روش غیرمنصفانه است، نادیده گرفتن ضعف ها و کاستی های شخصیت و کارنامه او هم کمکی به ما نمی کند. با این همه شاید یکی از بزرگ ترین آفت های فرهنگی هشت سال گذشته در فضای فوتبال ملی، فقدان اعتدال بوده باشد. نقد و نظر همیشه وجود داشته، اما واقعیت آن است که جامعه ما حداقل در 20 سال گذشته هرگز در مواجهه با تیم ملی تا این اندازه دو قطبی نبوده و چنین واکنش های افراطی و ناسالمی نشان نداده است. اینکه چطور به این نقطه رسیدیم حتما قابل بحث است، اما بی گمان باید سهم بزرگی از این سیر قهقرایی را متوجه شخص کارلوس کی روش بدانیم. او همان کسی است که تقریبا همه مردم ایران در جام جهانی 2014 و چند ماه بعد از آن در جام ملت ها هواخواه افراطی تیمش بودند، اما به مرور ورق برگشت و خود کارلوس بهتر از همه می داند چرا این اتفاق افتاد. سقوط از آن وحدت کم نظیر به این چندپارگی غیرقابل باور را حتما باید در فهرست دستاوردهای کی روش برای فوتبال ایران بگنجانیم؛ مردی که خدمت کرد، اما ظاهرا با عشق و همزیستی مسالمت آمیز بیگانه بود.

این اواخر فقدان اعتدال در برخورد با کی روش کار را به جایی رسانده بود که مثلا موافقان افراطی سینیور هر اتفاقی در تیم ملی را با سلاح فلسفه بافی و توجیه به هوش سرشار و مدیریت بی نظیر مربی پرتغالی ربط می دادند. بعضی از این رویکردها که حتی در رسانه های رسمی و جدی به شکل وسیع بازتاب می یافت، غیرقابل باور بود. به عنوان مثال وقتی سردار آزمون در بازی با عمان جهت پنالتی بازیکن حریف را به بیرانوند نشان داد و آن توپ مهار شد، تحلیل های شگفت انگیزی در مورد «علمی» بودن این اتفاق به رشته تحریر درآمد و کاسه های داغ تر از آش مدعی شدند همفکری آزمون و بیرانوند در این صحنه، حاصل آنالیزهای فشرده کادر فنی در مورد پنالتی زنان عمان بوده است. خود سردار اما خیلی زود مصاحبه کرد و گفت کاملا شانسی و حسی جهت ضربه را حدس زده، بدون آنکه اصلا زننده پنالتی را بشناسد! وقتی کی روش چپ و راست می گفت: «کت قهرمانی برای ما گشاد است» و به غلط پیش بینی می کرد کره و استرالیا قطعا در نیمه نهایی حاضر خواهند بود، فلسفه بافان در ستایش ذکاوت او نثرها می نوشتند و ادعا می کردند کارلوس با این کار قصد دارد فشار را از روی تیم خودش بردارد. با این همه وقتی بعد از بازی با چین ویدئوی سرخوشانه بازیکنان تیم ملی منتشر شد که ساعتی قبل از مسابقه کسب یک پیروزی پرگل را پیش بینی می کردند، همان آدم ها جار زدند: «ببینید کی روش چطور اعتماد به نفس و روحیه برتری طلبی را در تیمش تزریق کرده است!» وقتی ایران به عنوان بدترین تیم تهاجمی جام جهانی و با مالکیت 30درصدی در بازی با پرتغال به لطف پنالتی اهدایی VAR یک مساوی گرفت، عادل فردوسی پور بغض کرد و رو به دوربین گفت: «خدا خواست این تیم سرش را بالا بگیرد» اما حالا که بعد از 8سال برای نخستین بار با یکی از سه تیم ژاپن، عربستان و استرالیا بازی کرده ایم و سه بر صفر بازنده شده ایم، همه تقصیرها گردن فرهنگ ضعیف ایرانی و امکانات اندک و عقب افتادگی تکنولوژیکی ما نسبت به ژاپن افتاده است!

امید که بعد از کی روش یک مربی بزرگ تر از او بیاید و دوران علمی سازی فوتبال ایران تداوم بیابد، اما حتی اگر شوخی توییتری وزارت ورزش درست از آب در آمد و زیدان و مورینیو هم به ایران آمدند، باز باید در قبال سرمربی بعدی تیم ملی خویشتن دارتر باشیم. خردمندانه نیست که تصور کنیم چون طرف اسم و رسم بزرگی دارد، پس هر حرفی بزند مو لای درزش نمی رود و هر کاری انجام بدهد حکمتی در آن نهفته است. اینطور نباشد که اگر آقای مربی خارجی گلاب به روی تان «باد گلو» هم زد، عده ای پیدا شوند و بر ناز نفس او چه چه بزنند. از این افراط و تفریط مرگبار فاصله بگیریم. این سلاح لعنتی توجیه، تئوری بافی و ماله کشی را زمین بگذاریم و اینقدر به آدم ها اعتبار کاذب ندهیم که خودشان هم به ورطه توهم بیفتند. محض رضای خدا گاهی قبل از کارهای مان فقط چند دقیقه بی غرض و مرض فکر کنیم؛ حتما معجزه خواهد شد.