به تجمل كمك كردند، به ساده زيستي نه

از حدود سه هفته پیش رسانه های نزدیک به محمود احمدی نژاد یک شماره حساب مشترک متعلق به رییس دولت پیشین و حمید بقایی را منتشر کردند و از مردم خواستند کمک های نقدی شان را به این حساب واریز کنند. مسوولان ارشد دولت های نهم و دهم به دلیل آنچه «تصرف محل استقرار محافظین احمدی نژاد» عنوان شده بود این تصمیم را گرفتند و نهایتا دست نیاز به سمت هواداران شان دراز کردند. این ماجرا در روزهای گذشته بازتاب بسیار زیادی پیدا کرد و رسانه های فراوانی آن را دنبال کردند. اقدام بی سابقه احمدی نژاد در اعلام شماره حساب، موافقان و مخالفان زیادی داشت و خیلی ها هم موضوع را از ابعاد قانونی و مالیاتی به بحث گذاشتند. در نهایت اما اخیرا یک خبرگزاری رسمی با محاسبه ارقام مندرج در فیش های منتشر شده از سوی کانال «دولت بهار»، مجموع کمک های جمع آوری شده را تخمین زد. بر اساس این محاسبات، تا کنون مبلغی حدود 115میلیون تومان طی 800فقره فیش بانکی به شماره حساب مشترک محمود- حمید واریز شده؛ رقمی که حتی اگر نیم و یا ثلث کمک های واقعی مردمی به این حساب باشد، باز احتمالا با توقعات احمدی نژاد و دوستانش فاصله زیادی دارد. به یاد داشته باشید که فلسفه جمع آوری این کمک ها تهیه ساختمانی برای محافظان بوده و بعید است اعدادی که در موردش حرف می زنیم، کفاف این کار را بدهد!

اواخر سال گذشته خورشیدی بود که باشگاه پرسپولیس خسته از تنگناهای مالی وحشتناک سرانجام ناچار شد خطاب به هوادارانش شماره حساب اعلام کند و از آنها بخواهد حتی المقدور دست تیم را بگیرند. آنچنان که سایت رسمی باشگاه اعلام کرده، مجموع کمک های مردمی به پرسپولیس تا دو ماه پیش، چیزی حدود 630میلیون تومان بوده است؛ رقمی که سرخ ها اخیرا به پشتوانه آن توانستند پرونده شکایت چهار بازیکن خارجی سابق شان را در فیفا ببندند و به همین دلیل منع جذب بازیکن خارجی جدید از گردن این باشگاه ساقط شد. در این میان ما با دو موج و جریان مشابه مواجه بودیم و هر طور که حساب کنیم، اقبال مردمی به یک باشگاه فوتبال از مساعدت ها به مسوولان ارشد دولت پیشین بیشتر بوده است؛ آنچه می تواند از چند زاویه قابل تامل باشد.

فراموش نکنیم مهمترین شعار محمود احمدی نژاد «ساده زیستی» بود؛ پارامتری که او به اتکای آن توانست به قدرت برسد و بعدها کوشید تا همین مفهوم را به نماد خودش و دولتش تبدیل کند. در نقطه مقابل اما «فوتبال» در همه این سال ها مترادف با مفاهیمی همچون تجمل گرایی، میلیارد بگیری، ریخت وپاش و حیف و میل اموال عمومی تلقی شده است. با این همه وقتی قرار است مردم دست به یک «انتخاب» بزنند و از موجودی اندک پس اندازشان به یکی از این دو جبهه کمک کنند، رغبت بیشتری به فوتبال و باشگاه محبوب شان نشان می دهند؛ واقعا چرا؟ جالب تر اینکه دولت محمود احمدی نژاد پایه گذار تقسیم پول بین مردم بود و برای اولین بار سیستم توزیع یارانه نقدی را در ایران راه اندازی کرد، در حالی که باشگاهی مثل پرسپولیس در دو سال گذشته دقیقا با کمک های مالی همین مردم اداره شده؛ به این ترتیب که آنها ماهانه مبالغی به یک سامانه پیامکی پرداخت کرده اند و آن سامانه هم بخشی از عوایدش را در اختیار سرخپوشان قرار داده است. با این همه باز هم بیشتر مردم برای کمک کردن، کسی را برگزیده اند که در چند سال اخیر به آن پول داده اند، نه کسی را که از او پول گرفته اند؛ چرا؟ البته نیازی به توضیح نیست که جنس گلریزان هایی مثل آنچه این روزها در برنامه «ماه عسل» صورت می گیرد، اساسا متفاوت از این داستان است و به خاطر ماهیت «خیریه» آنها در این مقایسه نمی گنجند.

فارغ از اینکه اساسا کار احمدی نژاد و دوستانش و یا حتی باشگاه پرسپولیس در اعلام شماره حساب برای دریافت کمک های نقدی درست بوده یا نه، تفاوت چشمگیر ارقام واریز شده به این دو حساب می تواند نکات فراوانی را روشن کند؛ از جمله اینکه دوران شعارگرایی به پایان رسیده و بخش بزرگی از افکار عمومی دیگر تحت تاثیر نمایش و پروپاگاندا قرار نمی گیرد. اغلب مردم این روزها طور دیگری به مسایل اجتماعی نگاه می کنند و این مساله به ویژه در انتخابات 29اردی بهشت امسال هم به وضوح دیده شد. آنها حالا همان قدر که متوجه هستند بازیکنان فوتبال به عنوان «ستاره» حق دارند درآمد بیشتری داشته باشند و پرداخت دستمزد چندصد میلیونی به آنها گناه کبیره نیست، به همان اندازه هم پی برده اند که ظاهر ساده و بی ریا لزوما نمی تواند منطبق بر واقعیت باشد و یا حتی فضیلت و کرامت به شمار بیاید. بافت اجتماعی جامعه ایرانی در حال تغییر است؛ این شاید مهمترین پیام مقایسه موجودی دو شماره حساب بانکی باشد!