تغییر بزرگ در چهل سالگی:سیدجلال یحیی طور!

در چهل سالگی هم می توان تغییر کرد حتی تغییر اساسی این را سیدجلال حسینی به ما نشان می دهد.

به گواه بسیاری سیدجلال حسینی یکی از بهترین مدافعان تاریخ فوتبال ایران است. مدافعی که عبور از او کار ساده ای برای مهاجمان نبوده و در آستانه چهل سالگی اش هنوز هم نیست. از همان ابتدای بازی اش در ملوان مدافعی جسور نشان داد که کاملا فکر شده تکل می زد، خوب می پرید و با هوش ذاتی خود، خوب می دانست در چه فاصله ای از بازیکن صاحب توپ بایستد. مجموع این توانایی ها در کنار توانایی خاص او برای بازی کردن در دفاع خطی باعث شد تا توانایی هایش نه فقط به عنوان یک مدافع یارگیر که به عنوان یک مدافع فضاگیر نیز شکوفا شود.

اما شاید مهمترین ایراد بازی سیدجلال در قابلیت بازیسازی از دفاع خود را نشان می داد. مهارت سیدجلال در مفید دفع کردن توپ به خوبی مهارت های دیگرش نبود. او چندان در قید و بند این نبود که بعد از گرفتن توپ از مهاجمان با مکث و طمأنینه به دنبال رساندن توپ به بازیکن خود باشد و اغلب و شاید تحت تاثیر آموزه های دفاعی دوران جوانی فقط دفع توپ را وظیفه خود می دانست.

مربیان ایرانی تا سال ها ضرورت داشتن مدافعانی که خوب پا به توپ شوند و کمتر زیر توپ بزنند را احساس نمی کردند. اندک مدافعانی هم که در دهه هفتاد این خصوصیات را داشتند چندان مورد استقبال قرار نمی گرفتند و بیشتر مدافعان قلدر، خشن و بزن بهادر مورد پسند بودند. شاید بتوان شاهین بیانی در اوایل دهه هفتاد را یک استثنا دانست که به عنوان مدافع پوششی در استقلال بهتر از دو مدافع کناری خود پا به توپ می شد.  بعد از او نیز با آمدن مجتبی محرمی به پست دفاع آخر پرسپولیس در سال 75 او شمه هایی از بازیسازی از دفاع و دفع توپ های هوشمندانه را به نمایش گذاشت.

محرمی حتی این اجازه را داشت که گاهی از خط نیمه نیز عبور کند و وظیفه یک هافبک بازیساز را هم انجام دهد.  در ادامه جواد زرینچه نیز در پست دفاع آخر استقلال و تیم ملی، به واسطه سال ها بازی در پست دفاع راست، توانست شمه هایی از یک دفاع مدرن تر را ارائه دهد. اما نکته این بود که هر سه آنها مدافعان پوششی سیستم سه پنج دو بودند که دو مدافع یارگیر و درگیرشونده در کنار خود داشتند که بیشتر از آنها در درگیری های مستقیم شرکت می کردند. مدافعانی که اغلب از سوی مربیان خود به بازی فیزیکی، چسبیدن به مهاجمان حریف و زیر توپ زدن تشویق می شدند.

اما در دهه هشتاد یحیی گل محمدی سردمدار یک مدافع باهوش شد که خوب پاس می داد و کمتر زیر توپ می زد. یحیی از سال 72 پیراهن تیم ملی را در بازی های جام اکو به تن کرد و سپس به پرسپولیس هم رسید. اما علیرغم بازی کردن در پست دفاع یارگیر، چندان از شاخص های فنی مدافعان یارگیر خوب آن زمان تبعیت نمی کرد. چند باری هم در پست دفاع پوششی به کار گرفته شد که یک بار آن در بازی تیم ملی مقابل سوریه خوردن دو گل از این تیم که روی یکی از آنها یحیی بدموقع لیز خورد باعث شد تا در این پست که به نظر در آن موفق تر بود به بازی گرفته نشود.

در دهه هشتاد اما او با آمدن بلاژویچ به آن پستی که در سیستم سه پنج دو سنتی بیشتر برای آن ساخته شده بود تا پست دفاع یارگیر برگشت و سپس با تغییر سیستم تیم ملی به چهار چهار دو ، او تبدیل به یکی از  مدافعان میانی شد که مجوز بازیسازی از دفاع، دفع توپ هوشمندانه و افزودن میزانی ریسک به بازی اش در دفاع را پیدا کرده و او هم از این قابلیتش بهره برد.  سهراب بختیاری زاده نیز همچون یحیی این ویژگی ها را نشان داد اما در تیم ملی زیاد به بازی گرفته نشد.

 پس از خداحافظی یحیی و سپس بختیاری زاده، به یکباره تیم ملی صاحب مدافعان وسطی شد که تخصص چندانی در این نوع بازی از دفاع نداشتند و زیاد اهل ریسک بازی با توپ نبودند. هادی عقیلی و سیدجلال به عنوان زوج خط دفاعی تیم ملی حدود چهار سال در کنار هم بازی کردند و در این مدت اجباری برای بازیسازی از دفاع و ارتقای سطح بازیسازی خود احساس نکردند. حتی با آمدن کارلوس کیروش هم او این زوج را تا زمان قهر عقیلی در تیم ملی حفظ کرد و این مربی هم چندان اصراری بر بازی هوشمندانه مدافع وسطش نداشت و به خصوص با توجه دو دوره حضور در جام های جهانی و بازی های حساس تن به ریسک این موضوع نداد به خصوص آنکه یک بار تیم ملی در جام جهانی 2006 و در مقابل مکزیک چوب این نوع بازی مدافعان را خورده بود.

اما اتفاقی که در دو فصل اخیر افتاده و حتی در زمان برانکو نیز دیده نمی شد، تغییر سبک بازی سیدجلال در دفاع است. او تحت تاثیر یحیی مجبور شده تا هدفمند تر از قبل به توپ ضربه بزند. قبلا او پس از  گرفتن توپ از هافبک ها یک پاس عرضی می داد اما حالا می توان او را دید که تا میانه میدان هم پیش می آید و پاس های طولی را به بازی اش اضافه کرده. ضمن اینکه سعی می کند پس از گرفتن توپ از حریف، سراسیمه نشده و پاس مفید دهد.

علیرغم بالاتر رفتن سنش و احتمال تحلیل رفتن قوای فیزیکی اش در تقابل با مهاجمان جوان تر، اما او با پذیرش ریسک بیشتری در مواقع صاحب توپ شدن یا گرفتن توپ از مهاجمان حریف عمل می کند. ضمن اینکه این موضوع نیاز به آمادگی قوای ذهنی نیز دارد و عجیب آنکه سطح بازی او با گذشت زمان بازی افت نمی کند و او قادر است در دقایق پایانی بازی نیز با خونسردی و با ذهن آماده تصمیمش را در مورد توپ به دست آورده بگیرد.

حالا این ویژگی به ویژگی های قبلی او که در برخی حتی در بین مدافعان قدر تاریخ ایران هم بی رقیب است، اضافه شده تا در آستانه چهل سالگی سطح کیفی و فنی بازی اش ارتقا یابد. یک الگو برای همه کسانی که چهل سالگی را فرصت تغییر نمی دانند!