تيم ملي قبل از شما پانزدهم بود آقاي رييس!

1-  روز گذشته و در حاشيه جلسه هفتگي هيات دولت ، محمود احمدي نژاد به گفت وگو با خبرنگاران پرداخت و در بخش هايي از سخنانش به فوتبال ايران و حال و هواي اين روزهاي آن هم گريزي زد. او ضمن تشكر از خبرنگاري كه اين سوال «متفاوت» را پرسيده بود، موج انتقادهاي موجود از شكست هاي ملي و باشگاهي را زيرسوال برد و خواستار حفظ آرامش براي تضمين صعود ايران به مسابقات نهايي جام جهاني شد. رييس دولت دهم در چارچوب همين مصاحبه، از بازيكنان تيم ملي به نيكي ياد كرد و مطابق معمول، آنها را داراي پتانسيل سرشار براي دستيابي به موفقيت هاي فراوان دانست. اظهارات خوش بينانه احمدي نژاد ، در شرايطي مطرح مي شود كه ميليون ها هوادار شيفته فوتبال اين روزها در سراسر كشورمان بر سر مشكلات بنيادين مديريتي، فني و فرهنگي اين رشته ورزشي اجماع دارند؛ اشكالاتي كه خيلي از آنها را حتي صعود به جام جهاني هم نمي تواند از ميان ببرد و در بلندمدت، آسيب هاي پرشمار جدي تري به اين عرصه وارد خواهند كرد. حرف هاي فوتبالي عالي ترين مقام اجرايي كشورمان اما مثل هميشه با طرح يك آرزوي دور و دراز به پايان مي رسد: «تيم ملي ما بايد بين 10 تا 12 كشور اول دنيا باشد.» اگرچه ديروز خيلي از شنوندگان اين جملات گمان كردند دوباره با يكي از جاه طلبي هاي رايج دولت هاي نهم و دهم مواجه شده اند، اما حقيقت طعنه آميز آن است كه دست كم در اين يك نمونه خاص، فوتبال ما روزگاري تا نزديكي مرزهاي دستيابي به اين رويا پيش رفت؛ روزهايي كه رنكينگ رسمي فيفا- به رغم همه شبهات جسته و گريخته اي كه به اعتبارش وارد مي شود- تيم ملي ما را روي پله پانزدهم خودش نشانده بود و البته روزهايي كه هنوز شهردار وقت تهران رداي رياست دولت را بر تن خودش نمي ديد. بله آقاي احمدي نژاد ؛ تيم ملي ما قبل از شما پانزدهم دنيا بود!

2- حقيقت آن است كه تا پيش از استقرار دولت نهم و نيز استيلاي علاقه مهار ناشدني مسوولان آن به پديده پاپيولاري مثل فوتبال، اين رشته ورزشي در كشور ما با وجود همه كم و كاستي هايش از حال عمومي نسبتا خوبي بهره مي برد. ثبات در بحث مديريت كلان كه با نايب رييسي و بعد رياست محمد دادگان بر فدراسيون شكل گرفته بود، در كنار پايداري شرايط فني تيم ملي كه با دستياري و بعد سرمربيگري برانكو در تيم ملي جلب توجه كرد، باعث مي شد تا دست كم شرايط تيم اول ايران مطلوب به نظر برسد. ملي پوشان كشورمان كه آن روزها تيمي نسبتا جوان و آينده دار را ساخته بودند، به راحتي هر چه تمام تر توانستند به مرحله نهايي جام جهاني آلمان صعود كنند و با ارايه بخشي از مطلوب ترين نمايش هاي تاريخ معاصر تيم ملي، به مقام سوم جام ملت هاي آسيا در چين دست بيابند؛ عنواني كه 10 سال پيش رياست سابق جمهوري اسلامي پاي همين درخت هاي محوطه ساختمان هيات دولت ، از آن معادل قهرماني براي فوتبال ملي كشورمان ياد كرد. با اين وجود بعد از تغيير دولت و وقوع تحول در نگاه حاكم بر ورزش ايران، حوادثي براي فوتبال رخ داد كه مرور آنها، علاوه بر عبرت آموز بودن مي تواند پاسخ اين معما نيز باشد كه چطور قرار گرفتن تيم ملي ايران در جمع 20 كشور اول دنيا، طي هشت سال از «خاطره »اي شيرين به افسانه اي دست نيافتني تبديل شد!

3- امروز در حالي همه نگاه ها نگران پرواز سالم هواپيماي كارلوس كي روش به مقصد ريودوژانيرو است كه هشت سال پيش مربي به مراتب كم نام و نشان تر كروات، اين طياره را در فضايي كه حتي يك دهم تنش هاي كنوني را هم نداشت به سلامت در برلين نشاند. در اين ميان بخش بزرگي از تفاوت ها البته از وقايع مديريتي ريز و درشتي سرچشمه مي گيرد كه طي هشت سال گذشته به وقوع پيوسته است. چك اول را به فوتبال ايران ، ماجراي «تعليق» زد كه از سهل انگاري مدير منتخب دولت نهم براي رياست بر سازمان تربيت بدني مايه مي گرفت؛ هم او كه بعدها در سوداي دستيابي به رياست فوتبال، فدراسيون اين رشته ورزشي را ناچار به تحمل يك انتخابات تك نفره عجيب و سيادت رييسي كرد كه از حداقل صلاحيت لازم براي دستيابي به اين كرسي بي بهره بود. اتخاذ انبوه تصميمات غلط و نابود كننده كفاشيان و شركا براي فوتبال ايران طي همه اين سال ها، بي گمان سوغات سنگ بنايي به حساب مي آمد كه در رده هاي بالاتر و به دست مديران دولتي ارشد كار گذاشته شده بود. 75 درصد مردم ايران امروز در حالي پرداخت بي رويه پول را عامل اصلي انحطاط فوتبال كشورمان برمي شمرند كه اين فاجعه، بعد از طرح جوك گونه و غيركارشناسي سقف قراردادها در همين فدراسيون نفس ملت را بند آورد. سپردن نيمكت تيم ملي به سه مربي تازه وارد ايراني كه دوران كارآموزي شان را روي مهم ترين صندلي اين فوتبال گذراندند، ضايعه حذف اداري تيم اميد و ناكامي فني تيم هاي ملي در رده هاي پايين تر، غائله ظاهربينانه منشور اخلاقي، شكست هاي سنگين اقتصادي و ده ها ناكامي منحصر به فرد ديگر از فدراسيون فرمايشي كفاشيان و رييس دست نشانده اش، علت العلل اضمحلال تاريخي فوتبال ايران را ساخت. اين همه در حالي بود كه افراد نزديك به دولت نيز همچنان با مداخله هاي ناصواب شان بخش ديگري از تنگناهاي فوتبال را مي ساختند؛ آمد و شد غيرقابل دفاع علي دايي روي نيمكت تيم ملي، انتصابات غيركارشناسي و بحث برانگيز در هيات مديره هاي سرخابي و ماجراي انتقال امتياز تيم هاي تهراني به شهرستان ها، از جمله مشكلاتي بودند كه مبدا فرا فدراسيون ي داشتند. موازي با اين رنج هاي فزاينده كه هر روز حال فوتبال را وخيم تر مي كردند، اصلاحات زيرساختي و موثر هم در اين دوران به حداقل رسيد. شعار خصوصي سازي پرسپوليس و استقلال فقط در حد حرف باقي ماند و ماجراي ساخت و ساز استاديوم هاي جديد هم بيشتر شكل نمايشي و غيركاربردي به خودش گرفت. جالب اينكه مثل آنچه در عرصه هاي اقتصادي كشور شاهدش بوديم، طي اين هشت سال در مورد عمق رسوخ فساد در فوتبال هم بيشتر از هر زمان ديگري افشاگري شد، اما دريغ از كوچك ترين نشانه اي براي برخورد جدي با اين درد ريشه اي! دهم يا دوازدهم كه هيچ، دورنمايي كه مقابل فوتبال ايران با مشكلات حادش خودنمايي مي كند، همين رده شصتمي فعلي را هم به خطر مي اندازد!

4- فارغ از اينكه مديريت كلان و سياسي كشور در انتخابات خرداد آينده چقدر تغيير پيدا مي كند، آنچه ضرورتش به شدت حس مي شود، تحول در شيوه اداره فوتبال است. چه تفكر فعلي به هر شكلي جاري بماند و چه دچار دگرگوني شود، رجعت دوباره فوتبال به فاكتورهاي تخصص و درايت اجتناب ناپذير به نظر مي رسد. اينگونه، شايد هشت سال بعد دوباره حسرت جايگاه امروزمان را نخوريم!