جدایی بازیکنان دستپاچگی ندارد؛ از برانکو چه آموختیم؟

برانکو ایوانکوویچ بیش از 4سال در پرسپولیس حضور داشت و اثرهای گوناگونی از خود برجای گذاشت. نکته قابل تأمل، تفاوت اساسی در عملکرد او نسبت به فعالیت هایش در دیگر کشورها بود. این مساله خود تأمل برانگیز است. چه اتفاقی می افتد که او در ایران بسیار موفق تر عمل کرد؟ کدام فاکتورها بودند که کاملاً به کار فوتبال ایران آمدند؟ اگر این مساله به شکلی جدی بررسی می شد، پاسخ هایی که به دست می آمد می توانست راهگشای بسیاری مربیان و باشگاه باشد یا حداقل پرسپولیس را برای سال ها بیمه کند.

*حواسش به همه جا بود ولی حواسش پرت جایی نبود
برانکو این روزها نیست و قرار هم نیست که به فوتبال ایران یا حداقل پرسپولیس برگردد، پس این مطلب نباید برای کادر فنی فعلی پرسپولیس حساسیت برانگیز باشد. اگر غیرازاین باشد باید گفت درس اول از مکتب برانکو گرفته نشده است. البته این درس مختص او نیست. به همه آدم های موفق و خاص اختصاص دارد. این که ذهن شان درگیر دیگران و مسایلی که درباره آن ها مطرح می شود، نیست. برانکو اگر می خواست به غیر از این فکر کند، هیچ گاه موفق نمی شد. حداقل در پرسپولیس شانسی برای موفقیت مداوم نداشت. حواست به دیگران باشد بیچاره می شود البته امیدوارم از این حرف برداشت شود که باید بی اعتنا بود و ندید و نشنید. برانکو حواسش به همه جا بود ولی حواسش پرت جای دیگری نبود. این دو باهم متفاوت هستند. خودش را اسیر دیگران نمی کرد و اعضای تیم هم کم کم یاد گرفتند که به اسارت دیگران درنیایند.

*پرسپولیس باور خودش را می خواهد
نگاهش به خودش بود و نه دیگران. این مطلب به ظاهر ساده یکی از فلسفه های او بود و عدم رعایت همین اصل در این سال ها امثال استقلال و سپاهان و تراکتورسازی را بیچاره کرد. آن ها به حساب زیرکی خود می گذاشتند که حواس شان به پرسپولیس است و برانکو هم یاد گرفته بود که هر بار غیر از این رفتار می کردند کاری کند که مرتکب این خطا شوند. خیلی بدون تعارف صحبت کنیم، در پرسپولیس کنونی چنین مساله ای را  در حال کمرنگ شدن می بینیم. وقتی می گوییم پرسپولیس، درباره همه پرسپولیس حرف می زنیم و نه فقط تیم و باشگاه، هرچند که منظور اصلی باشند.
مساله این است که قهرمانی ها پرسپولیس را فقط نباید در نکات فنی مورد ارزیابی قرارداد. مهم بودند و هستند ولی همه مطلب نبودند. شاید 50 درصد ماجرا به حساب می آمدند. از طرفی یکسری مسایل فنی خود وابسته به حالات روانی، فرهنگ و احساس یک تیم است.  ما این ها را از روی دست برانکو یادداشت برنمی داریم. تیمی که با 13، 14 بازیکن تا فینال آسیا رفت، فقط باقدرت بدنی و توان فنی به آنجا نرسیده بود. پرسپولیس را باورش و تمام آن کارهایی که قبل از آن انجام شده بود تا فینال برد. همان باور بود که باعث شد تا پرسپولیس بازی با الدحیل را با موفقیت سپری کند در حالی که خود برانکو برای دقایقی از بازی برای اولین بار سردرگم به نظر می رسید ولی بازیکنان این را نمی دانستند.

*نقدپذیر مقتدر
همان باور در طول چند سال و در پی یک سری تصمیم ها شکل گرفت. باوری که از آن سخن می گوییم خود یکی از عوامل تشکیل دهنده شخصیت پرسپولیس است. بازیکنان پرسپولیس، هنوز تحت تأثیر همین ها هستند. این همه ولع سیری ناپذیر برای تمرین و مسابقه از همان جا می آید. از آنجا که باوجود تمام تنش های و فشارهای حرفه ای تمرین و مسابقه برای پرسپولیس جایی می شد برای این که بازیکنان به آن پناه می برند. میل شدید به کسب جام های بیشتر بعدازاین همه قهرمانی به خودی خود به دست نمی آید. تیمی که قهرمانی را نه فقط برای تشویق شدن و برگزیده بودن که بر اساس تکلیف می خواهد.
می خواهیم بگوییم همه این اتفاق ها افتاد که به چنین پرسپولیسی رسیدیم. پرسپولیسی که محصول تصمیم های سخت بود. تصمیم هایی که بحث برانگیز بود و با آن مخالفت می شد. مثل ایستادن پای مسلمان باوجود همه حرف وحدیث ها و بعد خواستن عذرش باوجود تمام فشارهای رسانه ای و هواداری و درحالی که پنجره نقل و انتقالات بسته بود. یا مانند روزی که برای همیشه رامین رضاییان رفت یا ترتیبی که داده شد تا مهدی طارمی، بهترین گلزن تیم نباشد.
من به عنوان نگارنده این مطلب از برانکو یاد گرفتم که مربی موفق، آن هم درجایی مثل ایران که همه خود را به قدری کارشناس می دانند که به کل هر نظر دیگری رد می شود، فاکتورهای موفقیت را متفاوت از دیگران می بیند. او هرلحظه آماده بود چیزهای باارزشی را برای چیزهای باارزش تر از دست بدهد.
نمی خواهیم بگوییم بی عیب و نقص بود که نبود. در کمال کامل بود که نبود. تصمیم های اشتباه نگرفت که گرفت. اصلاً چه کسی می تواند چنین ادعایی کند اما برآیند کارش درست بود. هرلحظه آماده بود خطاها را اصلاح کند. بارها شد که عصبانی شدیم از نپذیرفتن یک حرف حساب ولی بعدها دیدیم، زیرپوستی کار را اصلاح کرد ولی بارها نیز زیر بار نرفت و معلوم شد که نظرش درست بود. به سبک خودش انتقادپذیر بود. یک انتقادپذیری مقتدرانه ای داشت. هرلحظه تصمیم نمی گرفت ولی وقتی تصمیمی می گرفت بعد از غربال های فراوان بود و از آن برنمی گشت. یکی، دو باری که مجبورش کردیم برگردد، چوبش را خورد و خوردیم. همه این ها درس هستند و فلسفه ای که وجود داشت و پرسپولیس و او را پیش برد. با فوتبال اینجا خوب جفت وجور بود و بهتر از هرجایی جواب داد. یک سری فرمول های آسان دارد که اجرایش خیلی سخت است. نگاه فراگیر، دل نترس، قدرت تصمیم گیری و ممارست می خواهد. یک نگاه کلی به مسایل تیمش داشت. تصویرهایی که مختص او بود. با همین نگاه به ربیع خواه میدان داد. وقتی تیمش خالی از نفرات می شد از قبل پازل ها را آماده کرده بود و دستپاچه مثل استقلال و تراکتور و سپاهان اتوبوسی بازیکن نمی خرید.

*جدایی بازیکنان دستپاچگی ندارد
قبول کنیم چیز زیادی از او یاد نگرفتیم، چه در باشگاه پرسپولیس و چه نزد ما هواداران. وقتی می بینیم هوادار هنوز دستپاچه است که چند ماه زودتر باشگاه در نقل و انتقالات آتش به پا کند، معلوم می شود اصلاً متوجه نشده ایم که برانکو چه کرده است. وقتی دستپاچه شدن هواداران از احتمال رفتن بشار رسن را می بینیم معلوم می شود تمام علاقه و باور ما به برانکو سطحی بود. عمیق نشدیم که ببینیم چگونه فکر، نگاه و عمل می کند. هنوز متوجه نشده ایم؛ نه آن ها که می روند بلکه آن ها که می مانند مهم هستند. باور نکرده ایم کسی که حرف از رفتن زد باید برود و مهم این است آن ها که می آیند چگونه و با چه تفکری می آیند. بیش از 4 سال شاهد تک تک لحظه ها بودیم و یاد نگرفتیم و این قبل از هر چیز به گل محمدی یادآوری می کند که باید آماده جنگی دشوار باشد. آن حمایت ها و شیفتگی ها برای برانکو در ورزشگاه تمام واقعیت نبود. او جان کند تا به آن نقطه رسید و البته ای کاش ما شاگردان بهتری بودیم.