جوان ها را ببینید

مهدی عبدی ستاره ناگهانی و غیرقابل پیش بازی پرسپولیس برابر پیکان بود. ستاره جوانی که دبل کرد و چند موقعیت خوب ساخت تا ثابت شود چه بیهوده پول های پرسپولیس بابت بی مصرف هایی چون استوکس و اوساگوانا هدر رفته. در حالی که آب در کوزه بوده و پرسپولیس لب تشنه آن را از خارجی های بدردنخور طلب می کرده، پدیده جوان پرسپولیس روی نیمکت در عطش بازی کردن می سوخت.
چرا هیچ وقت تیم های ما به جزو فقط اضطرار و اجبار به داشته های خود میدان نمی دهند؟ چرا همه چیز را از بیگانه تمنا می کنیم؟ چرا پدیده ها باید پشت سر خارجی های بی مصرف بسوزند؟ پرونده امروز این ماجرا را واکاوی می کند.

مهدی هایی که به باورشدن نیاز دارند
لابه لای تمام نمایش های دلنواز پرسپولیس پنج سال اخیر و تمام رکوردهایی که به دست سرخ ها چندین بار جابه جا شد، یک نکته منفی وجود دارد که چندان به آن نگریسته نمی شود؛ آکادمی پرسپولیس چند سالی است که در ارائه بازیکن به تیم بزرگسالان موفق عمل نکرده. پیش از شروع این فصل، روزبه چشمی و محمدحسین کنعانی زادگان را به عنوان آخرین خروجی های موفق تیم های پایه قرمزهای پایتخت می دانستیم؛ دو بازیکنی که پیوستن به استقلال پس از اتمام دوران سربازی، وجه مشترکشان بود. بی شک، بازیکنان مستعد دیگری هم بودند که در بی توجهی مسئولان باشگاه، فرصت هنرنمایی برای تیم محبوبشان را زایل شده یافتند.
مهدی عبدی، آخرین محصول آکادمی پرسپولیس است. در ابتدا، خواستم بنویسم یکی از خوش شانس ترین ها هم است؛ ولی به یاد سال گذشته افتادم که پنجره بسته و لیست بلندبالای مصدومین، میدان های بزرگی را به جوانانی نظیر احسان حسینی، سعید حسین پور و محمدامین اسدی رساند و آنها از این بخت استفاده نکردند. درست است گلی که در شهرآورد 90 روی حرکت مهدی عبدی به ثمر رسید، محصول اشتباه سیدحسین حسینی بود؛ ولی مهاجم قائمشهری امیدهای پرسپولیس نشان داد که شایستگی دیدن لبخند شانس را داشته.
پدیده فصل پرسپولیس با یک گل انفرادی و یک گل با ضربه سر مقابل پیکان نام خود را دوباره سر زبان ها انداخت و خاطره اخراجش مقابل این رقیب در دور رفت را به باد فراموشی سپرد؛ آن هم در شرایطی که کرونا میان سرخ پوشان و کریستین اوساگوانا فاصله انداخته و کسی خبر ندارد که در کدام گوشه جهان حسابی به آنتونی استوکس خوش می گذرد.
نمو تدریجی مهدی عبدی ما را به یاد رشد تدریجی مهدی طارمی در لیگ چهاردهم می اندازد؛ در سالی که به جز علی دایی و حمید درخشان، عده انگشت شماری در فصل تلخ پرسپولیس روی او حساب باز می کردند.
حال که درخشش طارمی در پرتغال برق چشمان سران بنفیکا را گرفته و حتی بنا بر برخی شایعات یک چشم دیه گو سیمئونه را هم به ویلا دو کونده (محل باشگاه ریو آوه) خیره کرده، ما نیز به این فکر می افتیم که چرا باشگاهی با پشتوانه و قابلیت های پرسپولیس مهدی های بعدی را با هزینه نازل برای خود نسازد؟ چرا مثل رقیب سنتی که برای جبران جدایی ستاره هایش روی جوانانی نظیر سیدمجید حسینی، اللهیار صیادمنش، مهدی قایدی و عارف غلامی سرمایه گذاری کرده و نتیجه آن را هم دیده، روی جوان هایش حساب باز نکند؟
یحیی گل محمدی به عنوان سرمربی ای که چندان هم سن و سالی از او نگذشته، می تواند با بازیکنان آینده دار باشگاه ارتباط مثمرثمری برقرار کند و با شکوفایی استعداد آنها، تیمش را هم مسلح تر کند. او می تواند از عبدی شروع کند؛ جوانی بی حاشیه و پرتلاش که در پست تخصصی اش نیز کمبود مهره پرسپولیس را آزار می دهد.

جا پای طارمی؟
وقتی در دقیقه 35 بازی پرسپولیس-پیکان تابلوی تعویض بالا رفت و رنگ قرمز، عدد 19 و رنگ سبز، عدد 16 را نشان داد، احتمالاً ته دل بسیاری از هواداران سرخ خالی شد. وحید امیری که در کنار ترابی و علیپور تأثیرگذارترین بازیکن پرسپولیس در گل های این فصل تیم بود، باید به دلیل مصدومیت از بازی خارج و مهدی عبدی 21 ساله وارد میدان می شد. عبدی، همان جوانی که نخستین بار در برابر استقلال در لیست 18 نفره سرخ ها قرار گرفت و تبدیل به تعویض طلایی گابریل کالدرون شد اما سه هفته بعد در برابر همین پیکان، تنها در 23 دقیقه حضور از بازی اخراج شد تا برای چند هفته توسط مرد سختگیر آرژانتینی به نیمکت تبعید شود. سپس وقتی در هفته 11ام به بازی آمد تا پرسپولیس را از شکست خانگی مقابل نفت مسجد سلیمان نجات دهد، یک تک به تک را به تیر کوبید و یک ضربه سر را در شش قدم از دست داد.
با انتخاب یحیی گل محمدی در رأس کادر فنی پرسپولیس، به نظر شانس مهدی برای حضور در ترکیب به عنوان بازیکن ذخیره کمتر هم می شد. یحیی در روزهای ابتدایی ترجیح می داد روی جوان تر ها قمار نکند و همواره هم نشان داده چندان رابطه خوبی با تعویض ندارد. پس پسر قائمشهری قصه برای 6هفته متوالی به نیمکت سنجاق شد اما دست سرنوشت باز هم به سوی عبدی دراز می شد. در روزی که پرسپولیس ترابی، استوکس و اوساگوانا را در لیست خود نمی دید، مصدومیت امیری در روز کم فروغش یک معنا بیشتر نداشت: چشمک مجدد ستاره اقبال به پسر شماره 16.
عبدی در 65 دقیقه حضور خود دو گل زد، دو بار در موقعیت تک به تک قرار گرفت و در مجموع 5 شانس مسلم را برای تیم ساخت تا با نمره 5/9 از سایت 11، بهترین بازیکن زمین شود. وقتی بعد از دربی رفت پایتخت، از اسماعیل حلالی به عنوان مربی عبدی در امید های پرسپولیس، ویژگی های فنی بارز این بازیکن را پرسیدند، حلالی گفت: «سرعت بالا، جایگیری های خوب و قدرت سرزنی». هر پنج موقعیت خلق شده توسط عبدی در مقابل پیکان، تحت تأثیر یکی از این سه فاکتور بازی او بودند.
مهدی عبدی برای بار دوم در این فصل در موقعیتی ویژه قرار گرفته است. او حالا در دوران غیبت امیری و استوکس و ناآمادگی اوساگوانا بهترین فرصت را برای تحمیل خود به ترکیب اصلی دارد. فرصتی که استفاده از آن نیازمند غره نشدن مهدی است. بهره مندی از این شانس معنای دیگری هم دارد: پرسپولیس دو سال بعد از جدایی طارمی، یک زوج مناسب  برای علیپور پیدا کرده است؛ کاری که پیش تر منشا، بودیمیر و جونیور از پس آن برنیامدند.

 بنجل سالاری مطلق در لیگ
یکشنبه شب همه چیز برای پهن کردن فرش قرمز چهارمین قهرمانی متوالی زیرپای شاگردان یحیی فراهم بود و سرخ پوشان نیز مانند ببری گرسنه از طعمه ای به نام پیکانِ ته جدولی استقبال کردند تا سند کاپ خوش ترکیب لیگ نوزدهم را تلویحاً به نام خود بزنند. اتفاق جالب و جذاب این بازی نه اشتباهات عجیب وحید شیخ ویسی بود و نه گلزنی علیپور، مهم ترین نکته دیدار پرسپولیس و پیکان درخشش دوباره ستاره ای بود که نامش را قبلاً در دربی نودویکم برسر زبان ها انداخته بود؛ جوانی به نام مهدی عبدی.
پس از مصدومیت جدی وحید امیری در نیمه اول این دیدار، یحیی گل محمدی تصمیم به استفاده از مهدی عبدی گرفت تا بدین شکل خلأ اوساگوانا و استوکس را جبران کند. مهره تعویضی پرسپولیس اما به تک ستاره استادیوم شهر قدس تبدیل شد و نشان داد همان شکارچی فرصت طلبی است که در دربی دور رفت نشان داده بود. مهدی عبدی که پس از درخشش در دربی شهریورماه گذشته از لیست پرسپولیس محو شده بود و نمی توانست از معدود فرصت های خود به عنوان یار تعویضی استفاده کند، با مصدومیت امیری یک بار دیگر خودش را به کادرفنی جدید سرخ ها اثبات کرد تا عطش گلزنی تیم یحیی را با دو گل زیبا خنثی کند. پیکان تیمی است که خوب گل می خورد ولی اگر اوساگوانا در ترکیب قرمزها بود، آیا می توانستیم یقین حاصل کنیم که عملکردی به خوبی عبدی بر جای بگذارد؟ اگر اوساگوانا بود اصلاً موقعیت بازی به عبدی می رسید؟
این خارجی پرستی ها و این میدان ندادن به جوان های بومی و حاصل آکادمی هم ریشه در فرهنگ فوتبالی مان دارد و هم از عواید مالی بی شماری برخوردار است. همانطور که برای خرید کالاهای منزل و خودرو با وسواس خاصی باید از خارجی بودنشان اطمینان حاصل کنیم، برای تیم های فوتبال نیز علاقه بی حدوحصری به بازیکنان خارجی داریم که بی شباهت به هندوانه های دربسته نیستند. اگر تعداد خارجی های بی کیفیت و بنجل شاغل در تیم های لیگ برتری طی حداکثر 5 سال اخیر را با خارجی های مناسب (اخلاقی و فنی) لیگ لیست و مقایسه کنیم، با یک تومار و یک برگه یادداشت مواجه خواهیم شد؛ توماری مملو از نویمایرها و گولچ ها و پریموف ها در برابر چند نام مطرح مانند جباروف و تیام. علاوه بر خارجی سالاری و بومی گریزی، فوتبال ایران با بنجل سالاری مطلق مواجه است. بازیکنان موفق را فراری می دهیم و تفاله های بی کیفیت را دستاویزی می کنیم تا سرمایه های مستعدی مثل مهدی عبدی روی نیمکت خاک بخورند زیرا خارجی ها برای دلال ها و واسطه ها از توجیه اقتصادی برخوردارند.
وقتی از یک بازیکن بی کیفیت خارجی می توانند در عرض یک ماه مبلغی برابر با درآمد یک سال ستاره های ملی پوش ایرانی دربیاورند، چرا خود را درگیر استعدادپروری و ستاره سازی کنند؟ دلال ها افرادی خارج از فوتبال نیستند؛ دلالیسم به مدیران و سرمربی ها رسیده و درخت فوتبال زیبا را از ریشه قطع کرده، توفیق هایی اجباری مثل عبدی هم تنها جوانه هایی هستند که اگر رسیدگی نبینند، پژمرده خواهند شد.

جوانانی که دیده نمی شوند
مهدی عبدی یکبار دیگر مثل دربی قبلی در پرسپولیس ظهوری ستاره گون داشت. بازیکن جوانی که با گلی که در این فصل در دربی زد خوراک یک کل کل تاریخی را برای پرسپولیسی ها فراهم کرده بود، بعد از ظهور خوبش به نیمکت پرسپولیس سنجاق شده بود تا باشگاه برای ماجراجویی هایش سراغ نام های تکراری و امتحان پس داده برود. به این ترتیب پول باشگاه پرسپولیس در راه خرید مهاجمان خارجی بی خاصیتی خرج شد تا مثل همیشه پول از کف باشگاه برود و چیزی هم نصیبش نشود. اوساگوانا و استوکس که در نیم فصل دوم به پرسپولیس آمدند، نتوانستند کمکی به باشگاه بکنند و حتی حواشی زیادی هم برای آن ساختند تا نهایتاً این مهدی عبدی باشد که یکبار دیگر و در یک موقعیت اضطراری به کمک باشگاه بیاید و با دبل در بازی برابر پیکان هم ارزش های خودش را نشان دهد و هم اینکه به کادر فنی و مسئولان باشگاه بفهماند که برای داشتن یک مهاجم خوب لازم نیست حتماً هزینه دلاری کنید. گاهی کافی است چشم های تان را باز کنید و روی نیمکت را هم ببینید. یا نگاهی به آکادمی تان بیندازید و ببینید چه جوان هایی ممکن است به کمک باشگاه تان بیایند.
درخشش مهدی عبدی شاید درسی باشد برای مدیران پرسپولیس که لازم نیست همیشه هم به حرف ایجنت هایی که مدام به باشگاه لینک می شوند و بازیکنان خوش رنگ و لعاب را در دام تیم می اندازند، گوش کنید. گاهی فقط کافی است که مثلاً چشم تان را به روستای قراخیل قائمشهر بدوزید و مهاجمی مثل مهدی عبدی را ببینید. جوان جویای نامی که در کنار علی علیپور نه تنها زوج خط حمله قائمشهری پرسپولیس را ساخته که هر دو اهل یک روستای کوچک و جمع جور هم هستند.
با این حال خودمان هم همچنان می دانیم که تا گام های واقعی حرفه ای شدن در فوتبال ایران برداشته نشود، عبدی و عبدی ها پشت خط می سوزند چرا که تا جایی که پول زیاد و با منبع نامعلوم در باشگاه ها هست دست ها برای ریخت و پاش حسابی باز است و تا دلت بخواهد بودیمیر و استوکس به باشگاه لینک می شوند. در این میان تنها ستاره های جوان و بااستعداد هستند که یکی پس از دیگری تلف می شوند. تنها فرصت های کوتاهی مثل مواقع اضطراری است که باشگاه ها را مجاب می کند از ستاره های جوانشان استفاده کنند و به آنها فرصت دهند.
حالا حداقل باید امیدوار باشیم این روزنه ای که برای عبدی باز شده او را به خط حمله پرسپولیس تحمیل کند و فرصتی باشد برای میدان دادن به یک جوان با استعداد.

عبدی نمادی از جوان ایرانی
چه استعدادهایی که در این مملکت در راه ستاره شدن سرنوشتی جز خاموشی نصیب آنها نشد. مهدی عبدی یکی از آن نفرات است که همگان قبل از دیدار برابر پیکان چنین سرنوشتی را برای او متصور بودند، زیرا پس از گل پیروزی بخش او در دربی نیم فصل اول، دیگر صدایی از درخشش او به گوش نرسید؛ تا اینکه در دیدار مقابل پیکان پس از مصدومیت وحید امیری بخت و اقبال به او لبخند زد و او نیز از این فرصت به دست آمده نهایت استفاده را برد. او عبدی نبود که روی ارسال کرنر بشار رسن با ضربه سری زیبا دروازه پیکان را گشود؛ بلکه او نمادی از جوان ایرانی است که کمتر از حقش به او مجالی برای درخشش داده شده است.
در لیگ ایران، در دسته های یک و دو و در سرتاسر این سرزمین پر از این مهدی عبدی ها است که حتی در حسرت کوچکترین فرصتی سوختند و هیچگاه بخت به آنها روی خوش نشان نداد تا در جاده پر پیچ و خم زندگی اسیر تلاطمی شوند که باد آنها را با خود به هر ناکجاآبادی که عشقش می کشد، می برد.
حال مهدی عبدی که خوب است و جای شکرش باقی است که در همین حد نیز دیده شده؛ ولی از شمال تا جنوب این سرزمین پر است از استعدادهایی که هنوز کشف و استخراج نشده. ای کاش برای این سرمایه های عظیم نیروی انسانی خود بیشتر ارزش و اعتبار قائل بودیم و به جای چیدن بال و پرشان به آنها پر و بالی برای پرواز بدهیم که در راستای پیشرفت و توسعه فوتبال در این کشور قدمی جدی برداشته باشیم؛ 100 حیف که هیچ عزم و اراده ای برای این مهم دیده نمی شود. ای کاش بیشتر به امثال این مهدی عبدی ها فرصت دهیم و کمتر به منافع شخصی خود بیندیشیم. ای کاش پول بیت المال که در همین فصل صرف سه مهاجم خارجی کم اثر این تیم شد، برای کشف جوانان با هدف پرورش و استعدادیابی و یا برای تیم های به اصطلاح پایه در نظر گرفته می شد تا اینقدر برای جذب یک مهاجم منت دلال ها را نکشیم و میلیون ها دلار ناقابل را هدر ندهیم.
قطعاً هیچ کس مخالفتی با حضور بازیکنان خارجی در لیگ مان ندارد و همگان معتقدند رقابت آزاد در هر زمینه ای باعث پیشرفت و ترقی در آن حوزه می شود و بازیکنان خارجی خوب و باکیفیت می توانند برای تیم های ما مفید فایده باشند. در شرایط فعلی فوتبال ایران که در جذب بازیکنان باکیفیت خارجی با مشکل روبه رو است، پس چه بهتر که بیش از این استعدادسوزی نکنیم و وقت و پول و سرمایه های این مملکت را هدر ندهیم و چه حیف که گوش شنوایی وجود ندارد؛ گویی پول چرب و بادآورده انسان ها را کور و کر می کند.