خصوصی سازی ؟ چگونه؟

روند خصوصي سازي در ورزش چگونه بوده است ؟
ورزش در پيش از انقلاب در دو بخش دولتي و خصوصي اداره مي شد اما اين امر بعلت ايجاد مانع بر امر خصوصي نبود بلكه در بسياري از مواقع انگيزه براي سرمايه گزاري در امر ورزش كمتر بود اما در همان روزگار باشگاه هاي مختلف از جمله دو باشگاه استقلال و پرسپوليس كه بر خلاف اين روزها تنها تيم نبوده و بعنوان يك باشگاه مشغول به فعاليت بوده و در رشته هاي مختلف تيمداري مي كردند توسط مالكان خصوصي اداره مي شدند كه مشهور ترين آنها علي عبدو صاحب كلوپ بولينگ عبده بود كه پس از انحلال شاهين و در پي آن دو دسته شدن تيم به دو گروه كه عده اي به پيكان و عده اي ديگر در پرسپوليس كه صاحب آن علي عبدو بود و چند سالي بي روند رشد زندگي مي كرد سعي كرد كه امتياز تيم فوتبال پيكان را از خيامي صاحب آن روزگار كارخانجات ايران ناسيونال و تيم پيكان بخرد و همين كار را انجام داده و اين دو تيم به يك باره يكي شده و باشگاه پرسپوليس را ساختند و در سوي ديگر باشگاه استقلال فعلي و يا تاج سابق بود كه تيمسار خسرواني با دارائي خود اين باشگاه را كه نخست به نام دوچرخه سواران بود را تاسيس و سپس در ادامه با ايجاد تسهيلات مناسب آن روزگار باشگاه تاج را ساخت كه در بسياري از رشته ها مشغول به فعاليت شد با پيروزي انقلاب اسلامي اين دو باشگاه به بنياد مستضعفان واگذار و به نفع مردم ضبط شد و بعدها به بخش دولتي يا همان سازمان تربيت بدني واگذار شد كه البته چندين بار به بخشهاي ديگر دولتي نظير واگذاري پرسپوليس به يكي از وزارتخانه ها انجام شد و حتي در دعواي بحث بر انگيز بين حوزه هنري و اين وزارتخانه اين سازمان تربيت بدني بود كه دوباره صاحب اين تيم مردمي شد. در مورد تيم استقلال هم حكايت مالكيت دولتي سالها است كه ادامه دارد و شعار واگذاري به مردم در تمامي دورانهاي سازمان تربيت بدني به گوش رسيده است.

حكايت امروز خصوصي سازي چيست؟
اين مسئله كه خصوصي سازي در بطن خود كار پسنديده اي است جاي هيچ شبهه اي ندارد اما اين كه اين روند خصوصي سازي به نحوه صحيحي انجام شود و قصه هاي تلخ استقلال اهواز و استيل آذين و حتي راه آهن امروز شكل نگيرد چندان قابل تصور نيست. قصه خصوصي سازي استقلال و پرسپوليس مدتها است كه تبديل به شوخي مضحكي شده است. سالها است كه مي شنويم قرار است اين دو باشگاه مردمي سرانجام روزي به مردم واگذار شود اما هر سال دريغ از پارسال اما به نظر مي آمد كه اين وعده سرانجام در سال جاري به تحقق برسد كه ناگهان به گونه اي ديگر شد. از سوي وزارت ورزش دو ورزشگاه شهيد كشوري و درفشي فر به دو باشگاه واگذار شد تا اين دو باشگاه به اصطلاح با سرمايه و بيلان مثبت وارد بازار فرا بورس شود اما سوال اين بود وقتي به گفته خود متوليان طرح اهداي اين دو ورزشگاه اين دو مكان تنها 30 ميليارد تومان ارزش دارند چگونه مي توان تصور كرد تيمهائي چون استقلال و پرسپوليس كه حداقل در سالي نزديك به 15 ميليارد هزينه دارند و سالها است كه بدهكار هستند داراي بيلان مثبت مي باشند؟ به ياد داشته باشيم شرط مهم بيلان مثبت هر شركت حاضر در بازار سرمايه و تالارهاي بورس سالها است كه بعنوان بديهي ترين اصل مالكيت خصوصي تعيين شده است اما سعي كرديم حل اين حكايت را به اين مسئله ربط دهيم كه بدهي هاي گذشته شايد به يك باره حذف شوند و از نقطه صفر شروع كنيم.

سوال بعدي در مورد نحوه درآمد زائي اين دو باشگاه بود كه هنوز مشخص نيست سرمايه گذاران چگونه با اين گونه دخل و خرج اين دو باشگاه علاقمند به سرمايه گزاري در اين دو باشگاه باشند؟ هنگامي كه بديهي ترين منابع درآمد هر باشگاه ورزشي چون كنترل بر نحوه بليط فروشي و قوانين كپي رايت و حق پخش تلويزيوني از باشگاه هاي ما دريغ مي شوند آيا مي توان جواب صحيحي براي سهامداران آتي داشت كه علاقمند هستند در اين بازار سرمايه گزاري كنند؟

در ادامه اين سوال اين مسئله عنوان مي شود شايد با تغيير مديريت مصرف گراي دولتي كه همه چيز را از دولت مي خواهد و چون بخش خصوصي نيست كه دخل و خرج برايش مهم باشد بتوان به آينده اميدوار بود اما اعلام اين مسئله كه تنها بين 5 تا 10 % سهام اين دو باشگاه در فرابورس واگذار مي شود و بقيه سهام به صورت بلوكي در آينده نزديك به بازار بورس مي آيد مسئله را پيچيده كرد خصوصا آن كه همه مي دانيم سهام بلوكي كاملا با مفهوم خريد سهام توسط مردم و شعارهاي واگذاري سهام به مردم فرق دارد. در بازار سهام كساني قادر به خريد سهام بلوك هستند كه داراي سرمايه هاي فراوان و عمدتا شركتهاي شبه دولتي و يا اين كه افرادي هستند چون حسين هدايتي و يا گروه هائي كه خريد سهام تيم راه آهن را تقبل كردند. در مورد حسين هدايتي شاهد بوديم كه او با هر نوساني تصميم مي گيرد كه تيمداري كرده يا اين كه نكند. سرنوشت تيم استيل آذين تهران را كه بخاطر داريم؟ و حالا خبر مي رسد كه باشگاه هاي ملوان و گهر دورود هم با بلا تكليفي تك سرمايه گزاري چون هدايتي براي ادامه و يا توقت سرمايه گزاري مواجه است ؟ اين كه گفته مي شود هدايتي براي اين كه علاقمند به فوتبال است دست به اين سرمايه گزاري مي زند همواره مورد ترديد بوده است. اما بر فرض اين كه اين ادعا صحيح باشد آيا بايد بپذيريم افراد ديگري از سر دلخوشي وارد فوتبال شوند و به يك باره آن را ترك كنند ؟ و از سوي ديگر در ميان اين همهمه حكايت واگذاري سهام به مردم چه حكايتي دارد؟ مردمي كه نمي دانند بلكوك ها 90% باقي مانده متعلق به چه كساني خواهد بود چگونه مي توانند در اين 10% (شايد) و اما ارائه شده سرمايه گزاري كنند ؟ بعنوان كساني كه مي خواهند در اين امر سرمايه گزاري شركت كنند آيا نبايد از متوليان سهام پرسيد تكليف بدهي هاي دو باشگاه پرسپوليس و استقلال كه سر به فلك مي كشد بر عهده چه كساني غير ازسهامداران آينده خواهد بود؟ از آينده سخن گفتيم وقتي مردم تنها مي توانند در 10% مديريت حضور داشته باشند و بقيه سهام به احتمال زياد به شركتهاي نيمه دولتي و يا افراد متولي چون حسين هدايتي ها واگذار مي شود كه روزي به دنبال ساختن استيل آذين قطب سوم هستند و حالا مي بينيم با گهر دورود و ملوان هم ممكن است همان گونه رفتار كنند آرامش داد؟ به نظر مي رسد بازي سهام دو باشگاه استقلال و پرسپوليس همچنان در حد يك بازي و واگذاري آن به مردم به طور حتم يك شوخي بزرگ است وقتي مي انديشند اين دو باشگاه با يك ملك 30 ميليارد توماني بيلان مثبت دارند و براي واگذاري سهام 5 تا 10 در صد اين دو باشگاه حكايت شايد و وقت ديگر هست پس بهتر است به اين حكايت ها نيانديشيم و بگوئيم اين دو باشگاه مدتهاي زيادي بايد به دور خود بچر خند و مالكيت هاي بخش خصوصي وجود ندارد و مهمتر از همه اين حكايت ها وقتي فوتبال در اين ديار تنها هزينه دارد چگونه مي توان از واژه هاي سهامي كردن آنها در حالي صحبت كرد كه مفهوم ضرر حداقل در ظاهر در آن آشكارا است و مي توان گفت كه خصوصي سازي تنها رويائي بوده كه امروز به كابوسي تبديل شده است؟