داستان بيرانوند و جهش طبقاتي كه نفرين بر آن باد

جامعه سالم و آزاد جامعه اي است كه در آن راه براي «صعود طبقاتي» باز باشد. در چنين فضايي، هيچ كس تسليم محض سرنوشت نخواهد بود و مجبور نيست تا آخر عمر همان جايي زندگي كند كه در آن به دنيا آمده. در جوامع متمدن، راه باز است تا آدم ها به كمك ابزارهايي همچون تحصيلات، مهارت آموزي و تلاش و پشتكار، طبقه اجتماعي و اقتصادي خودشان را ارتقا ببخشند و رفته رفته به وضع مطلوب تري دست بيابند. در نقطه مقابل چنين الگوي سالمي اما، الگوي بيمار «جهش طبقاتي» وجود دارد؛ آنچه بيشتر زاده نابه ساماني هاي فرهنگي و اقتصادي است و نمونه هايش به وفور در جهان سوم يافت مي شود. كافي است نيم نگاهي به اطراف خودتان بيندازيد و مصداق هايي از اين دست را بيابيد؛ از آنها كه ازدواج اقتصادي كردند و يك شبه راه صدساله رفتند تا آنها كه يك قطعه زمين شان در ناكجاآباد ناگهان ارزش الماس پيدا كرد و سر از آسمان هفتم درآوردند. اين جماعت بدون كار و كتاب، به چشم برهم زدني به آن بالابالاها مي رسند، اما مشكل اينجاست كه در اغلب موارد، آداب و اصول بالانشيني را رعايت نمي كنند. البته حق هم دارند؛ چون ياد نگرفته اند، تمرين نكرده اند.

در جامعه كنوني ما، «فوتبال» يكي از شاهراه هاي جهش طبقاتي است. در كشوري كه گاه مداخل يك خانواده چند نفره در طول ماه از يك ميليون تومان تجاوز نمي كند، به فوتباليست هاي متوسط سالي يك ميليارد دستخوش مي دهند و خب طبيعي است كه در چنين وضعي يك سر سوزن استعداد، ناگهان سرنوشت يك خاندان را زير و رو مي كند. كافي است چهار تا لگد به نقاط بهتر توپ بزني تا شهره آفاق شوي و سري بين سرها در بياوري. اين توپ گرد مثل منجنيق تو را از دنياي كوچك خودت به يك جهان ديگر پرتاب مي كند؛ از اينجاي شهر به آنجاي شهر، از فقر مطلق به ثروت سرشار، از گمنامي به شهرت و گاهي از ماشين شستن به ماشين بازي، آن هم از نوع لوكس اش! سوال مهم اما اين است كه آيا همه آنهايي كه روي اين منجنيق جادويي سوار مي شوند، تحمل تغييرات فضايي شرايط زندگي شان را دارند؟ پاسخ منفي است. ببينيد و بشماريد همه ستاره هاي نورس و نوكيسه اي را كه در هيبت خورشيد آمدند، اما عمر درخشش شان از چراغ زنبوري هم كوتاه تر بود؛ از آنها كه لاي بوي گند الكل و مواد گم شدند و سر از فراموشخانه هاي تاريخ درآوردند تا آنها كه ركورد پرونده هاي اغفال و جعل و فريب و كلاهبرداري را شكستند. بله؛ روح بزرگي مي خواهد كه از صفر به صد برسي و دست و پايت را گم نكني و البته كه همه كس اين روح بزرگ را ندارند.

با تفاسير بالا، اينكه عليرضا بيرانوند به هواداران پرسپوليس «هيس» نشان مي دهد و اينكه پيش از او يكي مثل مهدي طارمي اين بدعت نفريني را پايه گذاشت، چندان مايه تعجب نيست. پسري كه تا ديروز در جايي از جغرافياي بي رحم پايتخت گم شده بود و به اذعان خودش جز دستفروش هاي ميدان آزادي به چشم احدالناسي نمي آمد، ظرف مدت كوتاهي به ماه مجلس اغنيا تبديل شد و هر كجا رفت براي عكس انداختن با او سر و دست شكستند. بالاخره آدميزاد است، سرش گيج مي رود و اگر آنقدر گنجايش نداشته باشد كه جلوي اين سرگيجه را بگيرد، خيلي زود زمين مي خورد و همه چيز را خراب مي كند. اينجا اروپا نيست كه 99درصد فوتباليست هاي تاپش از روي حساب و كتاب و پله پله در آكادمي هاي باكلاس رشد كرده باشند؛ اينجا فاصله بين بوي وايتكس و دستمال كهنه تا رايحه عطر و عبير فقط يك قدم است و لعنت به وقتي كه بعد از اين يك قدم، قديم را فراموش كني.