درباره «علي»! / اصغر فرهادي؛ كارگرداني كه شكست خورد

داستان قهر علي كريمي از تيم ملي، شباهت زيادي به فيلم «درباره الي» پيدا كرده است. در اثر مهم و متفاوت اصغر فرهادي، كاراكتر الي در نيمه دوم فيلم ناپديد مي شد و در پي اين مساله، قضاوت هاي ناشيانه در مورد او اوج مي گرفت. به اين ترتيب تك تك حضار رفتارهاي شان را مرور مي كردند و هر آنچه را كه ممكن بود باعث رنجش خاطر و قهر وي شود، به عنوان يك گزينه به زبان مي آوردند. يكي مي گفت شايد او از فلان شوخي آزرده شده و ديگري حدس مي زد مساله قهر اين شخصيت با خنده بقيه كاراكترها در يك صحنه در ارتباط بوده است. حالا فضا در مورد كناره گيري علي كريمي هم به همين شكل شده است. مربي تيم ملي در فاصله چند ساعت به اعزام كاروان كشورمان به استراليا، قيد اين سفر را زده و بدون هيچ توضيحي سراغ زندگي اش رفته است، اما رسانه ها و افكار عمومي بي وقفه در حال گمانه زني هستند. سكونشيني در جام ملت هاي آسيا، بلاتكليفي در زمينه عقد قرارداد با فدراسيون فوتبال، صادر شدن نوع متفاوتي از بليت هواپيما، اختلاف با كفاشيان در زمينه توزيع پول هاي هدايتي بين ملي پوشان(!) و يا عدم دعوت از محمد نوري، تنها برخي از حدس و گمان هايي هستند كه طي اين مدت مطرح شده است. لابه لاي اين همه حرف و حديث اما، علي كريمي زندگي اش را مي كند و فعلا تصميم نگرفته حداقل يك اطلاعيه چند خطي در مورد تنها گذاشتن تيم ملي در فاصله دو هفته به آغاز جام ملت ها صادر كند.

«درباره الي» و كامل تر از آن «جدايي نادر از سيمين» آثاري بودند كه براي نقد فرهنگ ايراني توليد شدند، اما به نظر مي رسد اصغر فرهادي در دستيابي به اهداف اجتماعي اش چندان موفق نبوده است؛ چه اينكه جامعه ما همچنان مملو از قضاوت هاي عجيب و عجولانه است. هنوز هيچ كس – مطلقا هيچ كس- نمي داند كريمي چرا تيم ملي را رها كرده و رفته، اما انبوه داوري ها در مورد او ادامه دارد. اين وسط عده اي شماره هشت را له كرده اند و از روي نعش اش گذشته اند، عده اي ديگر نيز از وي «قهرمان ملي» ساخته اند! امروز عبارت «درود به شرفت اسطوره» را خرج پرونده اي مي كنيم كه يك سر سوزن هم در موردش اطلاعات نداريم و اصلا نمي دانيم عامل اصلی به وجود آمدنش چه کسی یا چه چیزی بوده است؟ خوب يا بد، تيم ملي اين مملكت با ضعيف ترين تداركات ممكن راهي استراليا شده تا بعد از 40 سال يك بار ديگر بخت خودش را براي قهرماني در آسيا امتحان كند، اما مخالفان سرمربي پرتغالي درست سر بزنگاه يك پاتوق جديد براي گردهمايي پيدا كرده اند؛ سنگر علي كريمي! شگفتا كه خود جادوگر هنوز يك كلمه هم عليه كي روش حرف نزده و اصلا دو هفته هم نمي گذرد از روزي كه در حمايت از او به علي پروين – سرمربي سابقش- تشر زد. حالا اما پرچم كريمي، به بيرق دشمني با مربي پرتغالي، تسويه حساب با جواد نكونام و البته قيام عليه مافياي فوتبال ايران تبديل شده است! كاش حداقل كمي صبر مي كرديم و اجازه مي داديم ليدر اين جريان، خودش به مردم افتخار بدهد و دست كم روي همان اينستاگرامش بنويسد جرم كي روش چه بوده است؟

درباره الي، با نمايش ماشين به گل نشسته مسافران به پايان مي رسد؛ نمادي از آنچه بر اين قاضيان عجول، بر اين داوران پراشتباه مي گذرد. واقعيت زندگي در جامعه ايراني شايد همين باشد. اين كشتي مدت هاست كه گرفتار شده؛ هل بده برادر، هل بده!