دلالي و دلاليزم در فوتبال 400 ميلياردي

فوتبال ما سالها است كه با هيولائي دست و پنجه مي كند كه چندان هم به نظر ترسناك نمي رسد اما دامنه نفوذ و آلودگي اين پديده ظاهرا موجه در بسياري از جوامع فوتبال آنقدر گسترده شده است كه حالا با عفريت شوم " دلاليزم " از آن ياد مي كنند دلال در روزگارهاي مختلف نامهاي زيادي داشته است خوب بخاطر داريم كه در نخستين سالهاي حضور پول در فوتبال يعني آن زماني كه به قول علي پروين كل سرمايه باشگاه پرسپوليس در صندوق عقب يك پيكان جا مي شد بازيكنان توسط مربيان و يا حداكثر دوستان آنها ديده مي شدند و به پاتوقهاي مربي مسئلا نمايشگاه اتوموبيل علي آقا مي رفتند همانجا يك موافقت نامه اي امضا مي شد و بازيكن پولش را مي گرفت و عضو تيم مي شد در همان سالها هم گاهي نيازي نبود كه دوستان سر مربي سر به زمينهاي خاكي مثلا چهار صد دستگاه و يا گود شهرزاد بزنند بلكه باشگاهائي چون راه آهن و بانك ملي تهران و صنعت نفت و جم و شاهين آبادان و و بسياري ديگري از باشگاه ها مردان عاشقي چون رسول آقا مددي و امير و پرويز ابوطالب و منوچهر ساليا و خيلي ديگر بودند كه استعدادهاي نهفته را به باشگاهها ي بزرگ معرفي مي كردند و خيلي از قديمي هاي فوتبال به خاطر دارند كه بسياري از بازيكنان تيم شاهين تهران دهه 40 از جواناني بودند كه توسط مربيان تيمهاي شاهين و جم و ديهيم آبادان معرفي شدند اصولا در آن زمان محيطهاي آموزشگاهها و زمين هاي خاكي و باشگاهها ي كوچك به قدري نزديك به باشگاهها ي بزرگ بود كه نيازي به شغل هاي دلالي بازيكن وجود نداشت اما به مرور كه پول در فوتبال زياد شد و دامنه ارتباطهاي سياسي در فوتبالمان نقش پررنگ تري گرفت و زمين هاي خاكي از بين رفت و فوتبال آموزشگاهها كه روزگاري منبع اصلي سازندگي بود و خيلي از ستاره هاي دهه 40 و 50 فوتبال ما از دل آن مسابقات بيرون آمدند از بين رفت قصه دلالي افزون پيدا كرد دلاليزم در فوتبال ما با اصطلاحات مختلفي پا به عرصه وجود نهادو نخست اقوام ودوستان بازيكن با لفظ مدير برنامه (manager) با باشگاهها سخن مي گفتند و اين اتفاقي است كه هنوز براي بسياري از ستارگان بزرگ دنيا چون رونالدينيو و مسي و كاكا افتاده است و برادران اين بازيكنان تحت عنوان مدير و يا نماينده و يا وكيل بازيكنان با تيمهاي مختلف اين ستارگان مذاكره مي كنند اما همه بازيكنان دنيا و ايران هم چون اين ستارگان آنقدر قابليت در آمد زائي ندارند كه يك قرار داد چند ساله آنها بتواند كفاف مخارج را بدهد از اين رو پديده ديگري در دنياي دلاليزم پيش آمد كه به آن بنگاه انتقال بازيكن و يا آژانس انتقال بازيكنان مي گفتند آژانس انتقال بازيكن و مربيان بررسي موقعيت هاي كاري براي بازيكنان و مربياني بود كه به آنها مراجعه مي كنند و پديده اي كاملا قانوني در همه جهان است و چون هر كار دلالي در هر شاخه اي وظيفه رساندن محصول از بخش توليد به مصرف را دارد و شاهد هستيم كه در هر كجاي دنيا اين آژانسهاي انتقال بازيكن تاسيس مي شود و دارندگان مجوز تاسيسي چنين شركتهائي بايد قابليت هاي اين كار را داشته و دامنه فعاليتها و نوع قرار دادهايشان روشن بوده و به معرض نمايش گذاشته شوند و اين آژانسها بايد ميزان قرار داد هاي بازيكنان و مربيان و درصد كار مزدي را كه از اين كار مي گيرند را مشخص كنند اما اين مسئله به اين سادگي در فوتبال ما تبديل به معضلي شده است كه امروز بسياري معتقدند دليل اعلام اجباري كردن سقف قراردادها به ميزان 350 ميليون تومان در هر فصل كه رقمي نزديك به 30 ميليون در ماه و يك ميليون تومان در روز مي شود و اين مبلغ به نظر بسياري از فوتباليستهاي ما ناچيز مي آيد !! به اين علت است كه قرار دادها بازيكنان و مربيان در سالهاي گذشته به ميزان زيادي بالا رفته بود زيرا بخشي از اين قرارداد به صورت صوري به بازيكن و مربي پرداخت مي شود و در پشت پرده مبالغ زيادي از ميزان بار مالي قراردادها به واسطه ها كه از آنها بعنوان آژانس انتقال بازيكن و يا دلال ناميده مي شود پرداخت مي شود و در اقتصاد دولتي سرزمين ما كه فوتبال و اقتصادش هم بخشي از آن است نبايد دولت هزينه هاي كمرشكني براي دلاليزم پرداخت نمايد و در اين ميان در سالهاي اخير شاهد بوديم كه بخشي عظيمي از جامعه فوتبال ما اعم از مدير و روزنامه نگار و مربي و بازيكن و ليدر و حتي صاحبان مشاغل مديريتي تيمهاي وابسته به غولهاي صنعتي كشور متهم به معاملات پنهاني و حتي دلاليزم شده اند بعنوان مثال گفته مي شود روزنامه نگاراني به عمد از بازيكنان ي تعريف و يا انتقاد مي كنند و مي توانند با ساختن جوي به نفع و يا عليه بازيكن و يا مربي قيمتهاي او را در بازار بالا وپايين بكشند همين داستان براي سر مربي وجود دارد كه به بازيكني اعلام مي كند مي تواند به باشگاه دستور خريد ن او را بدهد به شرط آن كه بخش عظيمي از دستمزدش به او تعلق گيرد همين قصه و رابطه بين مربي و مدير هم وجود دارد و مدير به شرطي حاضر به استخدام سرمربي مي شود كه بخشي از در آمدهاي او را بتواندبه جيب بزندو حتي دامنه از اين فرا تر مي رود و باشگاه كوچكي به باشگاه بزرگي كه مثلا در رقابتهاي بين المللي حضور دارد به شرطي حاضر است بازيكن با استعداد خود را بفروشد كه در صورت انتقال او به يك باشگاه خارجي بتواند بخشي از در آمدهاي دلاري او را تصاحب كند دامنه اين سو رفتارهاي مالي در فوتبال بالاتر هم رفته است و شاهد هستيم مرداني در قالب كادر فني و دستيار از كشورهاي ديگر وارد فوتبال ما شده اند كه يا خود صاحب شركتهاي انتقال بازيكن هستند و يا اين كه به صورت ظاهري اين شركتها را به فرزندان و يا اقوام خود واگذار كردند اما به نظر مي آيد كه همچنان در اين كار مشغول به كار هستند زيرا در يك مقطعي بعنوان تيم دستيار سر مربي در ايران مشغول به كار هستند و بعد به محض اتمام قرار داد آن سرمربي و شروع به كارش در جاي ديگر هيچگاه آنها را در كنار سرمربي مذكور نمي بينيم كه نمونه روشن اين نوع افراد را مي توان بيوتر دستيار افشين قطبي سر مربي اسبق تيم ملي نام برد اما چرا اين پديده كاملا طبيعي در جهان فوتبال يعني انتقال بازيكن و مربي در فوتبال ما تبديل به معضل مي شود مي تواند عوامل مختلفي داشته باشد كه مي توانيم به چند تائي از آنها اشاره اي داشته باشيم

1/ عدم حضور آژانسهاي حقيقي انتقال بازيكن در ايران

سالها است كه انتقال بازيكن و مربي توسط چند دلال صاحب نام صورت مي گيرد و اين نامها همواره تكرار مي شوند و حتي دامنه نفوذ اين دلالان بقدري زياد است كه در اتوبوس حامل بازيكن ايران در جام جهاني 2006 آلمان اين آقايان در اتوبوس در كنار مسئولين تيم مي نشستند قرار بر اين بود كه فيفا امتحاني براي متقاضيان تاسيس آژانس انتقال بازيكن و مربي در ايران برگزار كند كه در حد حرف باقي ماند

2/عدم چرخه سازندگي بازيكن سازي

واقعيتي كه در جهان اقتصاد بخوبي اثبات شده ,اين است كه كمبود كالا باعث ايجاد تورم مي شود و اين حقيقت غير قابل انكار در فوتبال ما نيز وجود دارد هنگامي كه عرصه بازيكن سازي با اشكال مواجه هست بازار ستاره هاي فوتبال داغ مي شود زيرا ستارگان زيادي در هر سال وارد عرصه نمايش نمي شوند و در نتيجه رقابت در بين بازيكنان كم و در مابين باشگاهها بالاتر مي رود

3/ عدم نظارت بر واردات مربي و بازيكن خارجي

سالها است كه هيچ قانون مدوني براي حضور بازيكنان خارجي و مربي وجود ندارد قوانيني كه حتي در ليگ برتر انگلستان بخوبي رعايت مي شود و بازيكنان ي حق حضور در ليگ آن كشور را از خارج از خاك انگلستان دارند كه سابقه ملي پوش شدن داشته باشند اما در فوتبال ما بازيكني چون دي كارمو بعنوان آقاي گل سائوپائولو وارد چرخه بازي در ليگ ما مي شود وبعد ها يك پرنده فروش مي شود و يا برادر برانكو ايوانكوويچ كه سابقه مربيگري در فوتبال ندارد به يك باره سر مربي برق شيراز مي شود و يا بازيكنان ي چون رافائل و اوساله با داشتن بيماري هاي مهلك هپاتيت موفق به عقد قرارداد با تيمها مي شوند و يا بازيكنان ي چون آن بازيكنان پانامائي پرسپوليس و يا رينالدو شيلي و يا ناشناسان تيمهاي سوري و عراقي براحتي مي توانند در ليگ ما مبالغ هنگفتي بگيرند عدم بررسي كارنامه خارجي ها يكي ازدلايل رونق گرفتن كار دلالان غير حرفه اي است

4/ عدم برخورد با متخلفين

سالها است كه نام مربيان و مديران و روزنامه نگاران متخلف را مي دانيم اما شاهديم كه باز هم اين افراد براحتي تيم گرفته و يا در جريده هاي مختلف مشغول جو سازي هستند

5/ عدم شفاف سازي در نحوه پرداخت

امروز سخن از رعايت سقف قرارداد است و گفته مي شود باشگاهها بايد توسط چك دستمزد ها را پرداخت كنند اما چه كسي مي تواند پولهاي نقدي را كنترل كند و يا اگر باشگاه چكي به واسطه بازيكن پرداخت كرد آيا سازمان ليگ مي تواند رد همه دريافتي هاي بازيكنان و مربيان را بگيرد
و با اين سبك و روش و حتي با اعمال سخت گيريهاي بعيد مي دانيم دلالي و دلاليزم غير قانوني و پر از حرف و حديث به اين زودي ها از فوتبالي كه مي گويند 400 ميليارد تومان گردش مالي دارد رخت بندد