دو پرسش اساسی در نگاهی متفاوت به فهرست تیم ملی

لیست نهایی تیم ملی برای حضور در جام ملت های 2019 آسیا در امارات اعلام شد و حالا همه ما منتظریم روز 17 دی اولین بازی تیم کشورمان برابر یمن از راه برسد. خارج از فضای نه چندان سالم این روزها که تعصب و افراطی گری جای بحث های کارشناسی را گرفته، به نظر می رسد چند نکته در مورد فهرست تیم ملی قابل توجه باشد.

یک- به طور کلی یکی از اساسی ترین مشکلات فضای نقد در ایران، افتادن در دام دوگانه سازی های افراطی و بی پایان است. این آفت بیش وکم در همه حوزه ها هم وجود دارد. این یعنی اگر جایی مثلا از اصلاح طلبان انتقاد کنی، فورا عده ای پیدا خواهند شد که اشتباهات اصولگرایان را یادآوری کنند و با ربودن فرصت تمرکز بر مشکل و کمک برای رفع آن، کل کل های احساسی و بی فایده بسازند. در فوتبال هم همین بساط را داریم. اینجا وقتی از رفتارهای نامتعارف مهدی قائدی بعد از آن حادثه مرگبار تصادف انتقاد می کنی و از او می خواهی در قبال مرگ دوست جوانش حداقل کمی مسوولیت پذیرتر باشد، فورا عده ای پیدا می شوند که با «رنگی» کردن بحث، آن را به ابتذال بکشانند و مثلا وقایع رخ داده در زندگی شخصی ناصر محمدخانی را به عنوان سند برائت قائدی یادآوری کنند! اینجا انگار هر اشتباهی با استناد به اشتباه مشابه از طرف جناح مقابل توجیه می شود و در این شرایط عجیب نیست که با این حجم وحشتناک از خطاهای مکرر مواجه هستیم. یکی دیگر از این دوگانه های مخرب که به تازگی ایجاد شده و هر بحثی را به انحراف می کشاند، دو قطبی برانکو- کی روش است. کافی است کوچک ترین انتقادی از اتفاقات این روزهای تیم ملی انجام شود تا فورا عده ای هجوم بیاورند و با یادآوری کاستی های برانکو در پرسپولیس یا حتی تیم ملی، به دفاع از مربی پرتغالی بپردازند. روزی دستیار کی روش شرایط تیم امید را با «سیرک» مقایسه کرد و به جای نقد این رویکرد، هواخواهان کارلوس به سرعت منتقدان را به نقل قولی مشابه از برانکو ارجاع دادند؛ بی اعتنا به اینکه هر دوی آنها اشتباه کرده اند و خطا را نباید با خطا توجیه کرد.

دو- این مقدمه طولانی لازم بود تا چند سوال در مورد لیست تیم ملی برای جام ملت های آسیا مطرح شود، بی آنکه سوال کننده را به عناد و دشمنی متهم کنند و انگ تلاش برای دفاع از برانکو یا هر مربی دیگری را به او بزنند. پرسش اول این است که داعیه جوانگرایی تیم ملی که براساس آن ستاره ای مثل جلال حسینی برای همیشه کنار گذاشته شد، چقدر در فهرست فعلی متبلور است؟ بررسی های کمی نشان می دهد این تیم نسبت به تیمی که چهار سال پیش در جام ملت های 2015 به میدان رفت دقیقا دو سال پیرتر است. از نظر کیفی هم کی روش در دوره قبلی پدیده هایی مثل مرتضی پورعلی گنجی، وحید امیری، وریا غفوری، سردار آزمون و حتی به نوعی علیرضا جهانبخش را رو کرد که ساختار تیم ملی را تغییر دادند، اما پدیده های ناشناخته امسال لیست تیم ملی چه کسانی هستند؟ غیر از امیر عابدزاده و پیام نیازمند که بعید است به آنها بازی برسد، سورپرایز این لیست چیست؟ ما چرا در هشتمین سال فعالیت کی روش روی نیمکت تیم ملی از نظر کمی و کیفی عقبگرد داشته ایم؟ سوال مهم تر این است که سوت پایان جام ملت ها احتمالا به منزله خاتمه کار نفراتی مثل پژمان منتظری، مسعود شجاعی و اشکان دژاگه در فوتبال ملی ایران خواهد بود و حتی ادامه کار موثر نفراتی مثل امید ابراهیمی، وحید امیری و احسان حاج صفی هم با توجه به سن بالایی که دارند، در هاله ای از ابهام قرار خواهد داشت. خب آیا می توان پرسید به فرض ترک تیم ملی توسط کی روش بعد از پایان جام ملت های آسیا، میراث او از حیث نیروی انسانی برای فوتبال ما چه خواهد بود؟ حالا از خرده سوال هایی مثل دعوت و خط خوردن امثال فرشاد احمدزاده بدون حتی یک جلسه تمرین بگذریم، اما این دو سوال اساسی حتما نیاز به پاسخ و تحلیل دارند.

سه- آنچه مسلم است اینکه کی روش سعی کرده با تهیه کم ریسک ترین لیست ممکن، همه توانش را برای قهرمانی آسیا در این دوره به کار بگیرد و در واقع این هدف را به تلاش برای تغییر نسل دوباره فوتبال ایران (آنچه معمولا برای کره، ژاپن و... در جام ملت ها اولویت دارد) ترجیح داده است. بنابراین نباید حرف های اخیر او در مورد رویای رسیدن به نیمه نهایی را زیاد جدی گرفت. خود کی روش هم می داند جامعه فوتبال به چیزی جز قهرمانی آسیا راضی نیست و تلاش او برای دستیابی به این مهم، از لیست اعلامی اش مشخص می شود. در این شرایط فقط باید امیدوار بود کارلوس به هدفش برسد و تیم ملی قهرمان آسیا شود، چون حالا که عملا جوانگرایی هم صورت نگرفته، بدون کسب عنوان قهرمانی یا حداقل رسیدن به فینال، جام ملت ها برای ما تبدیل به تورنمنتی سراسر خسران خواهد شد.