رسانه ملی، عامل تفرقه

نقد گزارش های یکطرفه برخی از گزارشگران شهرستانی، قصه بی ثمر هزار بار گفته شده است؛ یک رنج مکرر که انگار قرار نیست پایانی داشته باشد. با این همه، عملکرد برخی از این دوستان از جمله در تبریز طوری است که چاره ای جز در قفس کردن باد و بازگویی واضحات باقی نمی گذارد. شاید بشود گزارش بازی ماشین سازی تبریز و پرسپولیس را به عنوان یک نمونه استثنایی در اختیار مراکز آموزش رسانه ای قرار داد تا اساتید به دانشجویان بگویند شیوه غلط گزارشگری چیست و آنها چطور می توانند با عملکرد نادرست شان، اعصاب میلیون ها نفر را به هم بریزند.

گزارشگر این مسابقه که شاید روی میزش پرچم ژاپن هم پهن کرده بود، در دقیقه 20 بازی مدعی شد پرسپولیس به گرفتن همان یک امتیاز هم راضی است. فارغ از اینکه روند بازی تا آن لحظه متعادل بود، اصولا دقیقه 20 هر مسابقه ای برای رسیدن به این جمع بندی بسیار زود است. جناب گزارشگر که پر شدن ظرفیت 12 هزار نفری بنیان دیزل را تا حد یک حماسه کم نظیر ملی بالا برد و هزار بار تکرارش کرد، با هر حمله ماشین سازی نیم خیز می شد و نهایت تلاشش را برای القای بازی برتر تیم میزبان به کار می برد. حضرت استاد دست کم پنج مهار مهم دخسوس را نادیده گرفت و بعد از اولین سیو علیرضا بیرانوند، او را بهترین بازیکن زمین دانست تا روشن شود گاهی بی منطقی می تواند هیچ مرزی نداشته باشد.

یک جنبه ناخوشایند این مدل گزارش ها، زیر پا گذاشته شدن «عدالت» است، اما وقوع این اتفاق به طور کلی در صداوسیمای ایران چندان عجیب و کم نظیر نیست. پیامد مخرب تر چنین پدیده ای اما، تشدید اختلاف های خطرناک قومیتی است. گزارشگر تبریزی طوری رفتار می کند که انگار تیم محبوب او با تیمی از اجانب و بیگانگان در نبرد است. این باور از تریبون رسمی استان به بدنه جامعه میزبان منتقل می شود و در نقطه مقابل کسانی هم که از بیرون این عملکرد را می بینند، آن را به حساب همه اهالی تبریز می نویسند. در این شرایط ما چطور انتظار ترمیم اختلافات و بهبود فضا را داریم؟

به روایت فرصت طلبانه آقای گزارشگر از صحنه شوت امید عالیشاه به سکوها توجه کنید؛ او انگار که مچ دشمن متجاوز را گرفته باشد، نه تنها با بدبینی محض به موضوع نگاه می کند، بلکه حتی پای حواشی بازی هفته قبل پرسپولیس و تراکتورسازی را هم وسط می کشد و نتیجه می گیرد که آنجا هم پایتخت نشین ها مقصر بوده اند. این درست که رفتار عالیشاه ناپسند بود، اما شاید می شد فرض کرد عصبانیت او به خاطر نرسیدنش به توپ بعد از یک کورس طولانی در دقایق پایانی بازی بوده است. چنین صحنه ای ده ها بار در فوتبال اروپا تکرار شده؛ از جمله زمانی که لیونل مسی خوش اخلاق و بی حاشیه در ال کلاسیکو توپ را وسط سکوهای برنابئو فرستاد. آیا نمی شد راوی رسمی و ملی این اتفاق، کمی مهربانانه تر و صلح جویانه تر با این مساله برخورد کند و آدم ها را بیش از این به جان هم نیندازد؟

واقعیت آن است که فوتبال در تبریز به شکل نامتعارفی «قومی» شده و بخش قابل توجهی از گناه این ماجرا هم متوجه رسانه های ورزشی این شهر است. به یاد داشته باشیم که بعد از قهرمانی پرسپولیس در لیگ شانزدهم، مجری و کارشناس شبکه سهند روی آنتن زنده تلویزیون صراحتا شجاع خلیل زاده و محسن بنگر را که آن زمان در تیم های دیگری بازی می کردند، به تبانی با سرخپوشان پایتخت متهم کردند و مورد حمایت مسئولان استانی هم قرار گرفتند. عجیب اینکه خلیل زاده بلافاصله بعد از حضور در پرسپولیس، در بازی با تراکتورسازی مرتکب اشتباهی مرگبار شد و یک گل به تیم تبریزی هدیه داد، اما این بار کسی از احتمال تبانی حرفی نزد.

نکته اینجاست که عادل فردوسی پور به عنوان مهم ترین گزارشگر ایران، در تهران پای هندسه و فیزیک و پرسپکتیو و صنعت هوا و فضا را وسط می کشد تا ثابت کند گل تراکتور به پرسپولیس آفساید نبوده، اما گزارشگر تبریز با بوق و شیپور به توهم تبعیض و مظلومیت ابدی و ازلی تیم های شهرش دامن می زد. شاید این مدل موضع گیری های سوپر افراطی از سوی مردان رسانه ای فوتبال تبریز باعث افزایش محبوبیت آنها نزد برخی هواداران متعصب بومی شود، اما فراموش نکنیم اقتضای میهن دوستی وطن پرستی، چیز دیگری است. ایران یک تن واحد است و این را بارها، از جنگ تحمیلی تا زلزله دلخراش ورزقان و کرمانشاه دیده ایم. هر که این قایق را سوراخ کند، همه را با هم غرق کرده است. الماس را با خروس قندی تاخت نزنید که این، بازی خطرناکی است.