زنان؛ فقط تماشاگران اعدام؟ / حاشيه اي بر آبروريزي بزرگ آزادي

1-  جشن صعود تيم ملي كشورمان به جام جهاني برزيل، روز گذشته در ورزشگاه بزرگ آزادي تهران برگزار شد. بدون ترديد اقدام به گراميداشت اين رخداد شيرين و تاريخي، كاري ارزنده و قابل ستايش است. با اين حال اما، برخي تصميمات غلط و بعضي بي تدبيري ها باعث شد مراسم مزبور سروشكل چندان خوشايند و باشكوهي به خودش نگيرد و به اصطلاح حق مطلب ادا نشود. اشتباهات زنجيره اي آقايان از همان جايي استارت خورد كه زمين شماره يك آزادي را براي ميزباني اين مراسم برگزيدند.  معلوم نيست دوستان از كجا به اين جمع بندي رسيدند كه در عصر گرم و تابستاني يك روز وسط هفته، يكصد هزار نفر سكوهاي اين ورزشگاه را پر خواهند كرد؟ به نظر مي رسد مسوولان مربوطه هنگام انجام اين برنامه ريزي تحت تاثير خاطره استقبال مردمي از حماسه سازان ملبورن بودند؛ غافل از اين كه ابعاد آن ماجرا و حتي اقتضائات فصلي و اجتماعي آن روز خاص به كلي با شرايط ديروز متفاوت بود. مي شد به جاي جان به لب كردن معدود تماشاگران حاضر در استاديوم و تحقير صعود تيم ملي با سكوهاي پرشمار خالي، اين مراسم را در يك سالن با ظرفيت كمتر و امكانات بيشتر برگزار كرد. اين حادثه، دقيقا نشان مي دهد چگونه چند مدير ناكارآمد مي توانند حلاوت يك موفقيت بزرگ را در كام مردم و قهرمانان شان تلخ كنند.

2-  همه اتفاقات عجيب مراسم ديروز اما، به تعيين زمان و مكان نامناسب محدود نمي شد. اوج شاهكار مسوولان جشن، جايي بود كه از 24 ساعت قبل از گردهمايي ورزشگاه آزادي به طور مكرر اعلام شد ورود بانوان به استاديوم ممنوع خواهد بود. مساله عدم ورود زنان به ورزشگاه هاي ايران، يك چالش قديمي و بحث برانگيز است كه تا به حال چندين بار در سطوح عالي بين مديران ارشد مملكت مطرح شده و البته هنوز به نتيجه روشن و قانع كننده اي نرسيده است. با اين حال حكايت ديروز چيزي فراتر از آن بحث كهنه بود؛ جايي كه اين بار مشاركت زنان نه در فرايند تماشاي يك مسابقه ورزشي، بلكه در جشن قدرداني از  قهرمانان كشورمان ممنوع اعلام شده بود. به درستي روشن نيست از ديدگاه آقايان چه تفاوتي بين شادي دوشادوش مردان و زنان ايراني در خيابان ها با استاديوم هاي ورزشي وجود دارد كه اولي هيچ قانوني را نقض نمي كند، اما دومي خلاف مقررات تشخيص داده مي شود. آيا واقعا با اندكي انعطاف بيشتر، نمي شد از ظرفيت خاموش نيمي از جمعيت ايران بهره برد و ضمن فراهم كردن امكان يك تجمع سالم براي خانواده ها، سر و ساماني هم به سكوهاي عريان ورزشگاه داد؟

3-  يكي از مشكلات بزرگ كشور ما در حوزه مسايل اجتماعي، نگاه هاي مقطعي به پديده هاي گوناگون است. به طور مثال در آستانه برگزاري انتخابات رياست جمهوري ناگهان همه نامزدها به فكر حقوق مغفول مانده زنان مي افتند و اين مساله را يكي از محورهاي اساسي تبليغات شان قرار مي دهند، اما وقتي كار از كار مي گذرد، اوضاع به روال سابق برمي گردد. همين حالا اگر جشن صعود تيم ملي با روزهاي منتهي به انتخابات مقارن مي شد يا اگر دولتي ها يك كانديداي نزديك به خودشان را در اين عرصه مي ديدند، احتمالا راه را براي حضور زنان در اين مراسم بازمي گذاشتند، اما امروز كه موقتا نيازي به جلب نظر آنها نيست، قفل ها هم پابرجا باقي مي مانند. عجيب است كه در همين مملكت بانوان اجازه دارند در ورزشگاه آزادي حاضر شوند و در مراسم ترحيم ناصر حجازي شركت كنند، اما مجوز حضورشان در يك مراسم شاد و ملي صادر نمي شود. اگر خاك سكوهاي ورزشگاه به زنان نمي سازد، پس چرا آنها مي توانند در سبزوار راهي استاديوم شوند و به تماشاي مراسم اعدام بنشينند؟ آيا حق آنها، تنها سهيم شدن در غمگين ترين و خشونت بارترين اتفاقات اجتماعي است، يا مي توان براي شان نقشي هرچند مختصر در شادي هاي بزرگ سراسري هم در نظر گرفت؟

4- گذار به اعتدال، يعني همين كه اجازه ندهيم يك نگاه سليقه اي بدون توجيه و يك محدوديت زايد و غيرمنطقي، هموطنان مان را از حقوق طبيعي خودشان محروم كند. بايد قدر همگرايي استثنايي اين روزها را كه خيلي هم دشوار به دست آمده به خوبي دانست. باور كنيم پشت در ماندن عده اي شهروند عادي ايراني، هيچ كمكي به هيچ كجاي مملكت ما نمي كند، چنانكه حضورشان غير از افزايش نشاط و وحدت اجتماعي، پيامد ديگري نخواهد داشت