سينما بيشتر ضرر مي دهد يا فوتبال؟ / «رستاخيز» گران تر از كل بدهي تاريخ پرسپوليس!

1- به نظر مي رسد فوتبال را در ايران بايد «توسري خور» دايمي و ابدي همه حوزه هاي ديگر به حساب آورد؛ آنجا كه اهالي فعال در زمينه هاي علمي و فرهنگي يا هنري و اجتماعي به هر مناسبتي به فوتبال يورش مي برند و محبوب ترين رشته ورزشي جهان را آماج انتقادات ريز و درشت خودشان قرار مي دهند. اينجا وقتي المپيك و پارالمپيك برگزار مي شود، همه يادشان مي افتد به دريافتي هاي بالاي فوتباليست ها اشاره كنند، همان طور كه همزمان با المپيادهاي فيزيك و شيمي هم دانشجويان گرامي توقعات شان در مورد لزوم رسيدگي به آنها همتراز با اهالي مستطيل سبز را رسانه اي مي كنند. از اين مدل فشارهاي گاه و بيگاه به فوتبال، همه جورش را طي اين سال ها تجربه كرده بوديم، غير از اين كه برگزاري جشنواره فيلم فجر به بهانه اي براي تاختن به اين رشته ورزشي تبديل شود. حالا برنده سيمرغ بلورين نقش مكمل مرد در جشنواره سي ودوم، چراغ اول را روشن مي كند و از تريبوني كه به خاطر فتح اين جايزه در اختيار او قرار گرفته براي يورش به فوتبال بهره مي برد: «بايد به ما جوانان هنرمند هم توجه شود. ما در سينما با فيلم جدايي از مرزها گذشتيم، در فوتبال چنين اتفاقي كي افتاده است؟ همه اين فوتبال شده يكي داربي توهين آميز كه هميشه با تباني(!) صفر- صفر مي شود.» بابك حميديان در ادامه به دريافتي بازيكنان و تحصيلات شان هم مي پردازد: «خسته شديم از بس اين فوتباليست ها صاحب پول و ماشين و خانه هاي آنچناني هستند آن هم در حالي كه فعل و فاعل يك جمله را نمي توانند درست منعقد كنند، ولي من و امثال من نه خانه داريم و نه ماشين!»

2- در اين كه خيلي از ريخت وپاش ها در فوتبال ايران اضافي است و برخي بازيكنان بيشتر از حق شان پول مي گيرند شكي وجود ندارد، اما حداقل سينما و تلويزيون در اين مورد براي اعتراض چندان محق به نظر نمي رسند. حقيقت آن است كه ريخت وپاش ها در هر دوي اين حوزه ها تقريبا همزمان با هم شروع شد، اما سينما خيلي زود گوي سبقت را از فوتبال ربود. اگر اين رشته ورزشي در ايران از اوايل دهه 80 و با آغاز عصر حرفه اي گري وارد فاز هزينه هاي كلان شد، هنرهاي نمايشي در كشورمان نيز درست از همين مقطع شروع به دريافت بودجه هاي هولناك كردند. گفته مي شود ساخت سريال ناموفق «تفنگ سر پُر» در سال 1381، حدود 13ميليارد تومان هزينه داشته و توليد فيلم سينمايي «دوئل» به عنوان طلايه دار آثار پرريخت وپاش، يك ونيم ميليارد تومان خرج روي دست دولت گذاشته است، گرچه در گيشه تنها كمتر از نصف اين هزينه را برگرداند! اين اما تازه آغاز راه بود و بعدتر رونمايي از مخارج برخي فيلم ها دود از سر ملت ايران بلند كرد. تامين هزينه 5ميليارد توماني «ملك سليمان» يا مخارج 7 و 20 ميليارد توماني سريال هاي «يوسف» و «مختارنامه» طي سال هاي اخير اعتراضات فراواني را به همراه داشته است، هرچند اين موارد در مقايسه با بودجه برخي پروژه هاي سينمايي اصلا به حساب نمي آيد! فكرش را بكنيد؛ اثري مثل «راه آبي ابريشم» با سه سال فيلمبرداري در سه كشور، بيش از شش ميليون دلار هزينه در بر داشت كه تا ريال آخرش را بنياد دولتي فارابي پرداخت كرد و بودجه لازم براي تكميل فیلم «محمد» چيزي حدود 30 ميليون دلار تخمين زده شده كه تقريبا معادل قيمت قرارداد سسك فابرگاس با بارسلوناست! تمام بدهي هاي تاريخ باشگاه پرسپوليس فقط معادل پول يك اثر سينمايي مثل «رستاخيز» است كه بيش از 40 ميليارد تومان خرجش كرده اند و حالا به دليل حاشيه هايش نمي توانند پخش اش كنند! در همين جشنواره امسال فيلم سه ميلياردي «شهابي از جنس نور» در مورد جنگ 33 روزه، حتي 33 تماشاچي را هم نتوانست تا انتها در سالن نگه دارد، حالا سينمايي ها از چه و از كه گله مي كنند؟

3- خوب شد سينماي ايران يك اثر استثنايي و ناهمگون مثل «جدايي نادر از سيمين» توليد كرد تا همه اهالي اين حوزه پشتش سنگر بگيرند و عملكرد نازل خودشان را توجيه كنند. با اين حال اما هنرمند با استعدادي مثل حميديان بهتر است 28 خرداد 92 را به ياد بياورد؛ روزي كه صعود تيم ملي همين فوتبال به جام جهاني ميليون ها ايراني را از فرط شادي كف خيابان ريخت و 11 ميليون دلار پاداش خالص براي كشورمان به ارمغان آورد. اين خصلت بدي است كه آدم ها گمان كنند فقط كاري كه خودشان انجام مي دهند «مهم» است و هزار بار جاي افسوس بيشتري دارد كه چنين ذهنيتي نزد يك به اصطلاح «هنرمند» شكل بگيرد. بساط استدلال آخرين منتقد فوتبال چنان محقر است كه حتي اشاره به قليان كشي بازيكنان در كيش هم نمي تواند كمك چنداني به او بكند، چه اينكه وضعيت اخلاقي حاكم بر سينما، هزار بار بحث برانگيزتر به نظر مي رسد. اينجا اگر ما يك محمد مايلي كهن داريم كه گاهي از تاس و تخته سخن مي گويد، سينما هم حاجي مايلي خودش را دارد؛ جناب «ف. سلحشور» كه ادعا مي كند سريال يوسفش را چهار ميليارد نفر در جهان ديده اند(!) و هرازگاهي حرف هاي شنيدني فراواني در مورد پشت پرده سينما به زبان مي آورد! جانماز آب نكش برادر بابك، ما همه از يك طايفه ايم، از قبيله درد....

4- بابك حميديان براي نشان دادن اوج عداوتش با فوتبال مي گويد: »اگر از گروه مان در جام جهاني بالا رفتيم، يك سال فيلم بازي نمي كنم». اين فوتبال را هم مي شود يك سال تعطيل كرد، اگر «رنج و سرمستي» استاد جهانگير الماسي نيز ثلث هزينه ميلياردي توليدش را در گيشه زنده كرد. راستي شايعه دستمزد 600 ميليوني كارگردان فلان اثر فاخر صحت دارد استاد؟ با 600 ميليون از ثروت ملت ايران هم نمي توان خانه و ماشين خريد برادر؟