شب دهم / چرا به مردم اعتماد ندارید؟

حواشی بازی ایران و کره جنوبی همچنان ادامه دارد. در شرایطی که امروز شش دانگ حواس مجموعه تیم ملی ایران باید معطوف به مسابقه سرنوشت ساز با ازبکستان باشد، همه چیز زیر سایه حاشیه های دیدار با کره قرار گرفته است.

همزمانی این بازی با روز تاسوعا، حالا به محلی برای یک جدل بی سابقه در تاریخ فوتبال کشورمان تبدیل شده است. مدتهاست که فدراسیون فوتبال تلاش می کند زمان یا مکان برگزاری این دیدار را تغییر بدهد، اما ساختار مستحکم و دیرآشنای فیفا، همه این کوشش ها را ناکام گذاشته است. با این وجود و به رغم همه توضیحاتی که در مورد برپایی مراسم سوگواری در ورزشگاه آزادی ارایه شده، همچنان برگزاری بازی مزبور در شب عاشورا مخالفان سرسختی دارد؛ کسانی که عقیده دارند این مسابقه را باید لغو کرد، حتی اگر هزینه های هنگفتی برای ورزش کشور به همراه داشته باشد و محرومیت فوتبال ایران را به دنبال بیاورد.

آیا هیچ فکر کرده ایم که این همه تنش و اصطکاک از کجا می آید؟ آیا تلاش کرده ایم که بفهمیم چرا و چطور برگزاری یک بازی ساده فوتبال به چنین جنجال غریبی می انجامد؟ پی بردن به راز این ماجرا نباید کار چندان دشواری باشد؛ شاید ریشه همه این مسایل در آن است که خیلی از آقایان به مردم اعتماد ندارند.

یکی از پرتکرارترین واژه ها در ادبیات دولتی ایران، همین کلمه «مردم» است. همه جا صحبت از این است که ایران مردم بالغ و بالنده ای دارد که خوب و بدشان را خوب تشخیص می دهند، اما به فاز اجرایی که می رسیم، کمتر نشانی از پایبندی به این تفکر می بینیم. در عمل، نگاه بسیاری از مسوولان به مردم، نگاه به طفل صغیری است که هر لحظه باید مراقبش بود و هدایتش کرد. اگر نه، حداقل این میزان اختیار را می توانستیم به آنها بدهیم که در یک مناسبت خاص مذهبی به تماشای یک بازی ملی بروند و خودشان حواس شان به اعتقادات و احساسات شان باشد.

اگر عقیده داریم عاشورا و تاسوعا مال همین مردم است و آنها قرن ها خودجوش و داوطلبانه این ایام را زنده نگه داشته اند، پس نگران چه هستیم؟ در بسیاری از نطق های رسمی این سالیان و آثار نمایشی مناسبتی مثل «شب دهم»، تاکید شده مردم ایران حتی در سال های دور که سوگواری محرم عملی غیرقانونی محسوب می شده هم دست از این کار نکشیده اند؛ پس امروز چرا نگران به خطا رفتن همان مردم هستیم؟ مگر نه این است که قرار شده بازی با در نظر گرفتن همه شعایر مذهبی برگزار شود؛ پس این حجم از فشار و دلهره به خاطر چیست؟ آیا بالاخره یک روز، برای 90دقیقه هم که شده نباید صحنه را به خود مردم واگذار کرد؟

با توجه به سرسختی فیفا، واضح بود که امکان تغییر برنامه نزدیک به صفر است. با این وجود، آنقدر در مورد این مسابقه فضاسازی شد که حالا دیگر خواه یا ناخواه، اتفاقات داخل میدان هم به سوژه ای ملتهب تبدیل خواهد شد. از نظر فنی و فوتبالی، احتمال قابل توجهی وجود دارد که ما کره جنوبی را شکست ندهیم، اما اگر بازی پیش رو به هر دلیلی با ناکامی تیم کشورمان همراه شود، خیلی ها تا سال ها روی این دروغ بزرگ مانور خواهند داد که بازی بد ایران، جنبه «دستوری» داشته است.

می دانید که ایران سرزمین شایعه هاست و پیش از این هم از این قبیل داستان ها فراوان داشته ایم؛ مثل همه شایعاتی که سال80 بعد از باخت به بحرین مطرح شد و هنوز هم تکرار می شود. بالاخره وقتی دولت به مردم اعتماد ندارد، عجیب نیست که مردم هم به دولت اعتماد نکنند و هر اتفاقی را محصول یک پشت پرده طراحی شده بدانند. به این ترتیب آنهایی که قرار بود «تبلیغ» کنند، ناخواسته در دام «ضدتبلیغ» گرفتار خواهند شد؛ مثل اکثر اوقات!