شش قطعه از همه حرف هاي تلمبار شده در سينه

يك- سكانس پاياني حضور كارلوس كي روش در فوتبال ايران اگرچه براي مردم ما بسيار تلخ و ناگوار بود، اما براي خود او يك پايان بندي كاملا متناسب و سزاوارانه به شمار مي آمد. كي روش از همان سوراخي گزيده شد كه حقش بود و در همان چاهي افتاد كه هشت سال ذره ذره آن را كند. صحنه گل اول ژاپن كه حالا به يكي از قاب هاي تاريخي ادوار جام ملتها تبديل شده، انعكاس تمام عيار فرهنگي بود كه كارلوس در در تيمش جا انداخت. از بازي با ماداگاسكار و سيرالئون تا اسپانيا و پرتغال، كي روش با هر سوت داور به سمت او هجوم برد و روحيه خشونت و طلبكاري هاي كور را در وجود شاگردانش تزريق كرد. سيستم «مغزشويي» كي روش در تيم ملي طوري بود كه بازيكنان ما بعد از جام جهاني حتي آفسايد بودن گل سعيد عزت اللهي به اسپانيا را قبول نداشتند و جنتلمني مثل عليرضا جهانبخش هم مي گفت: «كارلوس به ما گفته گل مان سالم بود و داور اشتباه كرد.» عاقبت هم همين پرخاشگري بلاي جان او و تيمش شد. در صحنه اي كه داور استراليايي كاملا به سود ما عمل كرده بود، پنج بازيكن ايران بيهوده به سمتش هجوم بردند و آن گل كمرشكن ثبت شد. كي روش با حربه داد و فرياد راه انداختن و كت كندن، در بازي با پرتغال يك پنالتي مفت از داور گرفت و باعث شد به اذعان گاردين، تنها اشتباه كمك داور ويديويي در كل جام جهاني به سود ايران تمام شود. در بازي با ژاپن اما او همه پوئن هايي كه ذره ذره از داوران گرفته بود يكجا پس داد؛ آن هم نه با سوت آنها، بلكه با بقه چاك دادن بازيكناني كه مي خواستند با معركه گيري در زمين، عزيز آقاي سرمربي باشند.

دو- جنگ با زمين و زمان؛ اين چكيده كارنامه اخلاقي كارلوس كي روش طي هشت سال گذشته است. آقاي سرمربي در خلال اين مبارزات زيانبار و بيهوده، جملاتي را براي تئوريزه كردن رفتارهايش به يادگار گذاشت كه حالا بلاي جان خودش شده است. او پيش از جام جهاني روسيه گفت: «روزبه چشمي مدرن ترين دفاعي مياني 10 سال گذشته فوتبال ايران است.» روزبه اما در جام ملتها به نيمكت چسبيد و در معدود دقايقي هم كه به بازي رفت، در خط مياني استفاده شد. خب آيا جز اين است كه آن جمله كذايي فقط به قصد تحقير دستاوردهاي جلال حسيني در يك دهه گذشته و توجيه حذف انتقامجويانه او از فهرست تيم ملي بيان شده بود؟ كارلوس در دل همين جام ملتها در مورد مهدي ترابي هم كه تازه پرسپوليسي شده گفت: «تعجب مي كنم او چرا با اين كيفيت به اروپا نمي رود و حضور در ليگ داخلي را انتخاب كرده.» اين جمله كي روش درست شبيه آن بود كه برانكو در مورد سامان قدوس بگويد: «تعجب مي كنم قدوس با اين همه توانايي چرا به جاي تيم ملي سوئد، بازي براي ايران را انتخاب كرده.» انصافا اگر برانكو جمله اي نزديك به اين مفهوم را به زبان مي آورد، كي روش او را تا خود كرواسي با پس گردني نمي برد؟ راستي ترابي لايق فرنگ چرا اينقدر كم بازي كرد؟ اصلا خود قدوس كجا بود؟ اين بچه اگر سوئد را بر مي داشت، شايد در جام جهاني بيشتر ديده مي شد و بعدتر هم در ليگ ملتهاي اروپا فرصت درخشش پيدا مي كرد، ما اما او را به معناي واقعي كلمه «حرام» كرديم تا بدون هافبك خلاق، فقط توپ ها را بلند بريزيم براي سردار آزمون؛ ببخشيد كه مدافعان ژاپن «چيني» نبودند و زمين نخوردند. 7 گل از 12 گل ما در جام ملتها حاصل اشتباهات فاحش فردي از طرف بازيكنان رقيب بود و وقتي در مقابل اولين حريف سطح بالا خبري از اين اشتباهات نشد، همه چيز را از دست داديم.

سه- تحقير، تحقير، تحقير؛ اين استراتژي مستمر كي روش در تمام طول هشت سال گذشته بود. استاد مدام سعي مي كرد به ما يادآوري كند هيچ وقت هيچي نبوده ايم و هر دستاوردي كه با او داشته باشيم، پيشرفت محض است. در همين راستا بود كه كارلوس پيش از جام ملتها گفت: «موقع آخرين قهرماني شما در اين تورنمنت، من هنوز به دنيا نيامده بودم.» حالا اما يك نفر بايد به او يادآوري كند آخرين باخت 90 دقيقه اي ايران در جام ملتها به 23 سال پيش برمي گردد و اين يعني آن زمان بخش قابل توجهي از جمعيت كنوني اين مملكت زاده نشده بودند. ايضا فوتبال ايران در تمام ادوار جام ملتها هرگز در مراحل حذفي با سه گل بازنده نشده بود و اين يعني خود كي روش كه هيچ، حتي عمر پدرش هم به تماشاي چنين خفتي قد نمي دهد. امان از اين تاكتيك تحقير كه هم در شيرين ترين روزها كام مان را تلخ كرد و هم دار و ندارمان را از كف مان ربود. جناب كي روش هشت سال تمام هر ليچاري دلش خواست بار ليگ ايران كرد و سطح كيفي مسابقات باشگاهي ما را به سخره گرفت. حالا اما بايد پرسيد چرا مجيد حسيني استقلال در جام جهاني درخشان بود و مجيد حسيني ترابوزان حتي لياقت عبور از كنعاني زادگان را پيدا نكرد؟ چرا وحيد اميري ليگ ايران به جرارد پيكه لايي مي زد و وحيد اميري لژيونرشده فقط اوت دستي مي انداخت؟ چرا بهترين هاي ايران در جام جهاني بيرانوند و اميد ابراهيمي بودند و چطور اشكان دژاگه خاموش بعد از حضور در تراكتور اينطور احيا شد؟ شايد اگر به امثال جلال حسيني و شجاع خليل زاده هم اعتماد مي كرديد، امروز جلوي ژاپن تحقير نمي شديد و با كسب نتيجه لازم مي توانستيد همچنان در اوج قدرنشناسي به ليگ ايران بد و بيراه بگوييد؛ نمك بخوريد و نمكدان بشكنيد.

چهار- كي روش مي رود، اما جاي زخم هاي به جا مانده از جنگ طلبي هاي او همچنان بر پيكر فوتبال ايران باقي خواهد ماند. در طول تاريخ ثبت خواهد شد كه هيچكس مثل او نتوانست فضاي اجتماعي فوتبال ايران را دو شقه كند. كي روش عمدا و آگاهانه، با نيت ناپاك فوتبال ملي را به جولانگاه كشمكش هاي رنگي تبديل كرد. او در مجادله با برانكو تا جايي پيش رفت كه عملا بخش زيادي از پرسپوليسي ها را از دست داد و براي جبران اين ضايعه، كوشيد با ايجاد فضاي دوقطبي هواداران تيم هاي رقيب را به سمت خودش بكشاند. اين جمله كارلوس بعد از بازي با عراق است: «حمايت هاي تبعيض آميزي از پرسپوليس شد كه ظلم به ساير تيم ها و تيم ملي بود؛ اما برانكو با وجود همه اين حمايت هاي منحصر به فرد نتوانست قهرمان آسيا شود.» ترديدي نيست كه برانكو هم در فرايند جدل با كي روش تقصيراتي داشته، اما خوب بود مربي پرتغالي روشن مي كرد از كدام حمايت ويژه حرف مي زند. پرسپوليس در بازي پنجشنبه با سپيدرود براي سومين بار طي سه سال گذشته بدون ملي پوشانش يك مسابقه رسمي باشگاهي انجام مي دهد. برانكو قبلا مقابل پيكان و قشقايي هم براي كمك به تيم ملي و سازمان ليگ اين برنامه ‎ريزي غيراصولي را پذيرفت و حتي به خاطر باخت به قشقايي تا مدتها سوژه خنده شد؛ مراد كي روش كدام پشتيباني مخصوص است؟ راستي از دو فقره پاداش صدها هزار دلاري بابت پيروزي بر يمن و عمان و چين لذت برديد؟ از موسيقي هاي حماسي صداوسيما و سنگ تمام دولت در اين چند روز رضايت داشتيد؟ برانكو با همه كم و كاستي هايش باز ته وجودش آنقدر گذشت داشت كه در آستانه بازي با ژاپن براي تيم ملي آرزوي موفقيت كند، هنوز اما كسي نمي داند كي روش موقع برگزاري فينال ليگ قهرمانان آسيا كجا بود؟ حالا شايعه مشت هاي گره كرده دستيارش بعد از باخت پرسپوليس به كنار... شما فكر مي كنيد زهر اين تفرقه افكني ها به همين سادگي از كالبد فوتبال ايران زدوده خواهد شد؟ وقتي هشت سال بعد از جدايي كي روش از تيم ملي پرتغال، هنوز اسم كارلوس هم مي تواند اردوي سلسائوي اروپا را به انبار باروت تبديل كند، شك نكنيد آثار نفرت پراكني هاي او در فوتبال ايران هم حالا حالاها ماندگار است.

پنج- برخي از ما ايراني ها وقتي قرار باشد در كسي ذوب شويم، آماده ايم تا همه محسنات را به نامش سند بزنيم و هيچ عيبي را هم متوجه او ندانيم. قصه كي روش هم همين است. وقتي بازيكنان تيم ملي برابر اسپانيا اتوبوسي دفاع مي كردند و برره اي روي خط دروازه دراز مي كشيدند، گفته مي شد اين روحيه همدلي و جنگاوري را كي روش در تيم تزريق كرده، اما حالا كه نصف تيم ملي دنبال داور دويد و دروازه ما باز شد، مي گويند اين رفتار ريشه در فرهنگ ايراني دارد و كي روش نمي توانست آن را اصلاح كند! باكي نيست. ديوار حاشا و توجيه بلند است و ما ديري است به اين رويكردهاي غيرمنطقي عادت كرده ايم. حالا هم حتما آدم هاي زيادي پيدا شده اند كه باخت سه بر صفر ما را حاصل سال ها كار علمي ژاپني ها و فاصله كهكشاني دو كشور بدانند؛ فقط به آنها بگوييد در طول هشت سالي كه كي روش روي نيمكت ايران بود، ژاپن پنج مربي عوض كرد. آنها هليلويچ را تنها يك ماه قبل از جام جهاني اخراج كردند و و دو مربي آخرشان هم بومي بوده اند. اگر ثبات ما غيرحرفه اي است و تزلزل آنها حرفه اي، حرف ديگري باقي نيست.

شش- در مجموع كارلوس كي روش براي فوتبال ايران گام هاي مثبتي هم برداشت. آنچه مسلم است اينكه رويكرد استفاده از دانش وارداتي بايد ادامه پيدا كند. امروز انتخاب برانكو براي تيم ملي هم بازگشت به عقب است، چه برسد به مربيان داخلي. حالا با اعتباري كه بخشي از آن را وام دار حضور هشت ساله خود كارلوس هستيم، دست مان براي مذاكره با مربيان بزرگ خارجي باز است. كاش يكي از همان ها را بياوريم، اما بالاغيرتا اين بار طوري وا ندهيم و قديس سازي نكنيم كه طرف بالا و پايين فوتبال مان را بخورد و هر وقت هر چه دلش خواست به صغير و كبير بگويد. قصه ما و كي روش شبيه داستان مردي بود كه اسم پسرش را «رستم» گذاشت و بعد ترسيد صدايش كند. هيچ لذتي به اين همه ذلت نمي ارزد. كاش در مواجهه با نفر بعدي، حد نگه داريم و از خود بيخود نشويم.