فوتبال به ريال، بليت به يورو / مرغ و تماشاگر؛ كالاهاي ممنوع التصوير!

1- اندكي پيش از آغاز رقابت هاي ليگ دوازدهم حرفه اي، يك خبر شوكه كننده جامعه هواداري فوتبال ايران را تحت تاثير قرار داد؛ بهاي بليت هاي ورود به استاديوم آزادي نزديك به صددرصد افزايش خواهد داشت. به اين ترتيب، ورودي هاي دو، سه و پنج هزار تومان ي پيشين استاديوم يكصد هزار نفري، از حالا به بعد با سه، پنج و 10 هزار تومان در دسترس خواهند بود. در بسياري از ديگر كشورهاي جهان، تماشاگران و طرفداران فوتبال، اتحاديه ها و كانون هاي مستقلي دارند كه در اين جور مواقع از حقوق آنها دفاع مي كند و حتي به افزايش يك يورويي قيمت بليت ها هم واكنش نشان مي دهد. در ايران اما، از اين خبرها نيست و تنها عكس العملي كه هواداران بي پناه فوتبال ما مي توانند نشان بدهند، ترك عادت استاديوم رفتن است. دو فصل قبل و در هفته هاي آغازين ليگ دهم حرفه اي، مشكلي مشابه گريبان تماشاچيان فوتبال را گرفت و آنها را وادار كرد مسابقات فوتبال را از خانه تماشا كنند. آن روزها فدراسيون فوتبال در برابر فشارهاي سازمان تربيت بدني تسليم شد و اوضاع را به حالت قبلي برگرداند، اما در حال حاضر اراده اي براي تغيير اين وضعيت ديده نمي شود و بيم آن مي رود كه مسابقات فصل پيش رو، با كم اقبالي هواداران روبه رو شود. در مقابل همه انتقادهايي كه وجود دارد، استدلال اصلي مبتكران و موافقان طرح افزايش قيمت بليت ها، اين است كه باشگاه ها ممر معاش ديگري ندارند و البته بهاي ورود به ورزشگاه ها در اروپا بسيار بالاتر از كشور ماست. اين هر دو دليل اما، كاملا دور از منطق و غيرقابل استناد به نظر مي رسند. اگر باشگاه هاي ايراني نمي توانند از ساده ترين و رايج ترين محل هاي كسب درآمد در جهان فوتبال بهره ببرند و ارتزاق كنند، لازم است كم تواني ها و بي كفايتي هاي خودشان را پوشش بدهند، نه اينكه يكراست به جيب مردم چشم بدوزند و بخواهند همه كم و كاستي هاي شان را از اين طريق جبران كنند. از سوي ديگر، مقايسه فوتبال ايران با استاديوم هاي اروپايي و اتكا به وروديه هاي بالاي اين اماكن نيز كاملا بيراه به نظر مي رسد. كجاي جامعه و فوتبال ما شبيه به اين كشورهاست كه بخواهيم به بهانه بليت هاي چند ده يورويي ورزشگاه هاي آنان، هزينه حضور در استاديوم هاي ايران را بالا ببريم؟

2- اولين و سرراست ترين تفاوتي كه فرآيند الگو قرار دادن استاديوم هاي اروپايي براي تعيين قيمت در ايران را باطل مي كند، توجه به اختلاف فاحش رقم درآمد مردمان اين سرزمين هاست. در اروپا، هواداراني كه حاضرند 20 تا 100 يورو و حتي گاهي بيشتر پول بدهند و بازي تيم محبوب شان را ببينند، در مقابل درآمدهاي قابل توجهي هم دارند. آنها كه به يورو خرج مي كنند، به يورو هم پول درمي آورند و در اين زمينه نگراني چنداني ندارند. آيا مي توان وضعيت آنها را مثلا با جامعه كارگري ايران مقايسه كرد كه اتفاقا عمده ترين سهامدار سكوها هم هستند و بسياري از آنان ماهانه كمتر از 400 هزار تومان حقوق مي گيرند؟ وسايل حمل و نقل عمومي هم از ديگر تفاوت هاي بزرگ است. آيا دسترسي به استاديوم در ايران هم به اندازه كشورهاي مدرن، آسان و ارزان است؟ آيا در اروپا هم ممكن است تماشاچيان فوتبال گاهي تا يكي، دو ساعت بعد از پايان مسابقه در فضاي بيرون ورزشگاه سرگردان باشند و راه نجات نيابند؟ يكي از مهم ترين وجوه افتراق اما، ماجراي «كيفيت» مسابقات است. بي ترديد بهاي هر كالايي با ارزندگي و مطلوبيت آن رابطه مستقيم دارد. با توجه به اين نكته بديهي، در استاديوم هاي ايران چه نوع مسابقاتي با چه كيفيتي برگزار مي شوند كه ما ناگهان تصميم مي گيريم بهاي تماشاي آنها را صددرصد افزايش بدهيم؟ در حال حاضر پيش فروش بليت هاي سوپرجام رفت اسپانيا با حداقل قيمت 30 يورو آغاز شده است. آيا واقعا يك هزارم درصد احتمال دارد بتوان جنس ال كلاسيكوي اسپانيايي را با بهترين مسابقات داخلي قياس گرفت؟ گل سرسبد رقابت هاي باشگاهي در ايران، داربي تهران است. انصافا چقدر ممكن است مسابقه اي در اين سطح، در يك كشور صاحب فوتبال اروپايي، براي شش نوبت متوالي با يك نتيجه مشابه به تساوي كشيده شود؛ آن هم با اين كيفيت اسفبار؟ در يكي از آخرين ال داربي هاي اسپانيا، مجموع قيمت بازيكنان اصلي حاضر در زمين، نزديك به دو هزار ميليارد تومان تخمين زده شد. وقتي مسابقه اي با حضور يك بازيكن 90 ميليون يورويي برگزار مي شود و همه دنيا هم دريافت چنين دستمزدي را كمترين حق او مي دانند، طبيعي است كه بتوان سر كيسه را شل كرد و براي تماشاي او و دوستانش چند ده يورو پول داد. آيا در ايران هم اوضاع به همين ترتيب است؟ به همه اينها بايد امكانات سخت افزاري و نوع برخورد با تماشاگران را نيز اضافه كرد. چطور مي توان به تماشاگران ي كه بخش قابل توجهي از زمان حضورشان در ورزشگاه را در صف هاي طويل سرويس هاي بهداشتي مي گذرانند و از بدو ورود به استاديوم، به آنها به چشم مجرمان بالقوه نگاه مي شود، اين همه سخت گرفت؟

3- به جاي مانع تراشي در مسير حضور مردم در ورزشگاه ها و دشوار كردن كار بر آنها، اتفاقا متوليان و سياستگذاران حوزه هاي اجتماعي در ايران بايد تمام تلاش شان را بكنند تا جوانان را به حضور در اماكن ورزشي سوق بدهند. حتي اگر لازم باشد، دولت بايد به مردم سوبسيد بدهد تا آنها راحت تر به ورزشگاه بروند، وقت شان را در مسيري صحيح و مطلوب بگذرانند و انرژي و هيجان شان را تخليه كنند. پول اندكي كه امروز در اين مسير خرج مي شود، دولتمردان را از هزينه كردن مبالغي ده ها برابر بيشتر براي اصلاح و تاديب بزهكاران و بازگرداندن آنها به دامان جامعه معاف مي كند. گذشته از اين، اگر 50 هزار هوادار براي تماشاي يك مسابقه فوتبال راهي ورزشگاه شوند، حداقل 200 هزار نفر – ساعت سرگرمي سالم و سودمند در جامعه توليد شده است. دولت كه رسما وظيفه دارد چنين امكاني را براي شهروندانش فراهم كند، به چه شكل ديگري مي تواند از چنين سرمايه اندكي، اين بازدهي بالا را بگيرد؟ مسلما اگر قدري آينده نگري بيشتر نزد مسوولان مربوطه وجود داشت، دوستان همه تلاش شان را به كار مي گرفتند تا مردم و به خصوص جوان ترها خيلي راحت تر به استاديوم ها برسند، اما افسوس كه اينجا غالبا كسي جلوتر از نوك بيني اش را نمي بيند.

4- اخيرا برخي از مسوولان و صاحب منصبان كشورمان توصيه كرده اند تلويزيون از پخش تصاوير مرغ خوردن بازيگران جلوگيري كند و مانع از خدشه دار شدن احساسات كساني شود كه قدرت خريد اين خوراكي را ندارند. با اين رويه، احتمالا به زودي بايد شاهد منع پخش تصاوير افراد حاضر در استاديوم ها هم باشيم؛ چه اينكه با نرخ هاي جديد، حضور در ورزشگاه با تحمل برخي هزينه هاي جانبي مثل اياب و ذهاب و تهيه يك ميان وعده سبك، حداقل از 10 هزار تومان تجاوز مي كند و باعث مي شود استاديوم رفتن هم تبديل به يك كار لوكس و تجملاتي(!) بشود؛ به ويژه براي قشر ضعيف جامعه كه بيشترين هواداران فوتبال را تشكيل مي دهند.