مثل همیشه به خودمان باختیم

 «هزار بار یک مسأله را گفتیم و کسی توجه نکرد اما وظیفه حکم می کند که باز هم بگوییم»
آندره ژید

ما به خاطر شکست های مان شایسته توبیخ هستیم. شایسته نکوهش. ما دهه هاست به خودمان می بازیم و حواس مان هم نیست «بازنده» هستیم. تکرار اشتباهاتِ همیشگی. تکرار مسأله هایی که به بحران تبدیل می شوند. ما دانسته و با چشمانِ باز اشتباه می کنیم و اطمینان داریم تبعاتی ندارد.

در ایران، اشتباه های شما راحت بخشیده می شود، راحت چشم پوشی می شود، راحت ندیده گرفته می شود و خیال تان راحت است حافظه جامعه ایران کوتاه مدت است. برای همین مهدی تاج و حیدر بهاروند در دوحه حاضر می شوند تا خودشان را به تیم برسانند؛ آن هم با مشکل ممنوع الخروجی و معطلی 10ساعته در فرودگاه برای وثیقه. وضعیت در وزارت ورزش بهتر نیست؛ بحران انتخاب مدیرعامل و اعضای هیأت مدیره و افرادی که به باشگاه نزدیک می شوند. وضعیت باشگاه اسفبارتر است؛ غیرشفاف، مبهم و پر از علامت سئوال.

اوضاع این اشتباه ها و خطاها به صداوسیما هم می رسد، به هواداران، اسپانسرها، اعضای هیأت مدیره، به فدراسیون فوتبال و به باشگاه های دیگر هم می رسد. فستیوالِ اشتباهاتِ شگفت انگیز در ظرفی به نام فوتبال ایران. دستِ مهدی شیری به عنوان عاملِ شکستِ امروز را پیش از این پای قرارداد ویلموتس، پای انتخاب مدیرعامل برای پرسپولیس و استقلال، پا ی برگزاری لیگ، پای انتخابِ افراد برای سمت های کلیدی، پای داوری، پای تصمیمات بزرگ و پای گلِ عجیب ژاپن به ایران در جام ملت های آسیا هم می بینید. بیشتر از حریف و رقیب، به خودمان و اشتباهات مان باختیم.

باور نویسنده این است این شکست ها و این پیروزی ها، این موفقیت ها و این ناکامی ها، این رسیدن و نرسیدن ها «حق» ما نیست. پرسپولیس حتی اگر قهرمان آسیا می شد هم دردی از فوتبال ایران و مشکلات تمام نشدنی اش درمان نمی شد چراکه پایه های ساختاری فوتبال ایران و مدلِ باشگاهداری اش از اساس اشکال دارد و با کمترین فشار به فروپاشی می رسد. اگر موفقیت ها، صعود کردن ها و پیروزی ها منجر به زیرساخت ها نشود، منجر به ساختنِ آینده نشود، منجر به توسعه سخت افزاری و نرم افزاری نشود، هیچ فایده ای نخواهد داشت.

ظلم بزرگی است قهرمان شویم و بخواهیم روی همه این مشکلات خاک بپاشیم و مقابل عکسِ یادگاری مدیران، دفنش کنیم. وضعیت امروز فوتبال ایران حلقه ای است از زنجیره اتفاقات بد گذشته که دست های همه را بسته است. با برد مقابل النصر به «پیروزی توهم زا» می رسیم و با شکست مقابل اولسان، «محکوم» خواهیم بود. فوتبال ایران مثل همه بخش های دیگر در مدیریت، برنامه ریزی و سرمایه گذاری ضعف دارد و هیچ ایده ای برای ادامه مسیر ندارد. باور کنید ما در همه این سال ها به «خودمان» باختیم تا «حریف». ما به خودمان، رفتارمان، فکرمان و قضاوت های مان باختیم.

رشد و توسعه فوتبال بدون شک با بد اخلاقی و دور شدن از ارزش های انسانی و فرهنگی میسر نخواهد بود و ما را به بیراهه می برد. ما نیاز به آموزش داریم تا از دلِ این تربیت، مدیرانِ آینده نگر تولید شوند. مدیرانی که ضابطه را بدانند و صداقت داشته باشند. در عالم واقعیت، فوتبال ایران بعد از انقلاب نه دولتی شد و نه به راه خصوصی سازی رفت.

بهتر است بگوییم فوتبال ایران، نه مواهب اقتصاد دولتی را پیدا کرد و نه از مزیت های اقتصاد بخش خصوصی برخوردار شد. گویی هم دولتی بود و هم خصوصی، هم مالکیت و اعتبار بی حد و حصر در آن وجود داشت و هم دولت، هر وقت و هر زمان که اراده می کرد، مالکیت را از بیخ و بن قلع و قمع می کرد. هم بخش خصوصی وجود دارد و هم این دولت است که نفس های بخش خصوصی را می شمارد و کنترل کار به دست آنهاست.

فوتبال ایران همین است، از این طرف رانده و از آن طرف مانده؛ فوتبال ایران در همه این سال ها نتوانست از مزیت های بخش خصوصی و دولتی بهره ببرد اما تا دل تان بخواهد از نقاط ضعف هر دو سیستم برخوردار شد. همین شد وضعیت امروز فوتبال ایران، «بی تکلیف» و پر از مدیرانی که «تصمیم» می گیرند، اداره می کنند، فکر می کنند و سیستم ها، قواعد، قوانین و ساختارها را -متأسفانه به اشتباه- برای فوتبال ایران نهادینه می کنند. «انسان های اشتباهی» برای فوتبال ایران، از فدراسیون تا باشگاه ها، از مربی تا مدیر. توسعه «انسان ویژه» می طلبد که در فوتبال ایران دیگر خیلی وقت است قدم نمی گذارد. برگردیم به پرسپولیس و ناکامی در آسیا؛ برای فوتبالی که سال هاست بهترین نتیجه، صعود به جام جهانی است، چه انتظاری دارید؟ کدام باشگاه در ایران نزدیک به مدل باشگاهداری در قطر، امارات، ژاپن، کره و حتی چین است؟ پرسپولیس ناامیدکننده بود حتی مقابل تیمی که خود را برنده صددرصد این بازی نمی دانست و با ترس در فینال حاضر شده بود. تیمی شکننده با اشتباهات پرتعداد. مطمئن باشید این حسرت برای یحیی، کادرفنی و بازیکنانش ابدی خواهد بود و هرگاه بازی را ببینند آه خواهند کشید که چگونه برنده این میدان نبودند. ما دوباره به خودمان باختیم. به اشتباهاتِ بچگانه مان. ما سال هاست به خودمان می بازیم و درس نمی گیریم. نه ساختار حرفه ای داریم، نه مدیرانِ حرفه ای، نه بازیکنان و مربیان و هواداران حرفه ای و نه نگرش و ایده حرفه ای.