مردي كه نمي خواهد دنيزلي دوم باشد / حق پرسپوليس، حنجره دايي!

1) اين روزها علي دايي به خاطر رفتارهايش روي نيمكت پرسپوليس، آماج حملات منتقدان قرار گرفته است. داد و فريادها و اعتراضات مكرر سرمربي سرخپوشان در كنار خط طولي، حالا به دستمايه اي براي تاختن به وي تبديل شده و صداي خيلي ها را درآورده است. محمد مايلي كهن، امير عابديني، عليرضا منصوريان و خيلي از ديگر اهالي فوتبال رفتارهاي شهريار را به باد ملامت گرفته اند و با يادآوري اصول حرفه اي يا حتي وجهه اجتماعي و تحصيلات آكادميكش به او، مي كوشند تا وي را روي صندلي متهم بنشانند. با اين همه اما، آيا واقعا سروصدا و پرخاش هاي دايي در كنار زمين، تا اين اندازه مستوجب شماتت است؟ بعيد به نظر مي رسد اين طور باشد.

2) در نگاه اول مي توان در دنياي فوتبال مدرن، چندين مربي ممتاز و درجه يك پيدا كرد كه اعتراض به همه چيز و همه كس از جمله داوران، اساسا كسب و كارشان است. شايد تاريخ فوتبال جهان مردي به بزرگي الكس فرگوسن در حرفه مربيگري نديده باشد؛ اسطوره ماندگار منچستر يونايتد كه بارها به خاطر تندروي هايش عليه داوران و حتي مسوولان تيم رقيب با محروميت مواجه شد. از بين مربيان كنوني شاغل در دنيا، چهره هايي مثل دليوروسي، كونته و اسكولاري هم آشكارا جزو كساني هستند كه دادوبيداد جزيي از كار حرفه اي شان به حساب مي آيد. اين سياهه قطعا بدون نام خوزه مورينيو تكميل نخواهد شد. مربي فعلي چلسي سردمدار كساني است كه با هوچي گري و فشار رواني كارشان را پيش مي برند. همه جور شاهكاري هم در كارنامه آقاي خاص به چشم مي خورد. از خداحافظي دادن فريسك نامدار تا مشاجره با قاضي ال كلاسيكو در پاركينگ نوكمپ و قرائت بيانيه عليه داور بازي رئال و سويا! اگر قرار است دايي به خاطر مدرك مهندسي متالوژي اش يخ بزند و روي نيمكت آرام بگيرد، پس مورينيو باید با اين همه سابقه، مدرك دانشگاه صنعتي ليسبون و تسلطش بر پنج زبان زنده دنيا، دست به سينه يك گوشه بنشيند و حتي پلك هم نزند! رديف كردن اين اسم و رسم ها دنبال هم، البته به معناي تاييد همه جانبه دايي و مشي برونگرايانه او در مربيگري نيست. مقصود فقط همين است كه به ياد بياوريم همه دنيا تنها در زاويه ديد و چارچوب ذهن ما جريان ندارد. موقع نقد كوبنده، مي توان گستره نگاه را كمي وسيع تر گرفت و علي دايي هايي را هم ديد كه در بالاترين سطح فوتبال دنيا آزادانه كار مي كنند.

3- مي شد مربيان ساكت و ساكن را مورد تشويق قرار داد و آنها را الگويي براي ساير افراد شاغل در اين  حوزه دانست، اما دريغا كه تجربه تاريخي نشان مي دهد در فوتبال ايران، بردباري و خويشتنداري فرجامي غير از شكست و ناكامي به همراه ندارد. حقيقت تلخ اين است كه سيستم اجتماعي ايران هميشه سر كم ادعاها را بريده و حق را به شلوغ كارها داده است. در اين فوتبال وقتي علي دايي و امير قلعه نويي فرياد مي زنند، حداكثر كاري كه از دست داوران برمي آيد اخراج كريم بوستاني و بهزاد غلامپور از روي نيمكت است، اما آقايان يحيي گل محمدي را كه صدايش به دستيارش هم نمي رسد، مثل آب خوردن روي سكوها مي فرستند. اينجا اگر داد نزني، كلاهت پس معركه است. شايد يكي از آرام ترين مرداني كه سابقه كار در فوتبال ما را داشته، مصطفي دنيزلي بوده باشد. مربي ترك تبار پاس و پرسپوليس، در سرزمين عشق و دوستي(!) فقط لبخند زد، اما چنان از هستي ساقطش كردند كه داغ دلش هنوز سوز دارد. در فاصله يك سال مسعود مرادي در اصفهان و محسن قهرماني در تهران پوست افندي را كندند و در بين اين دو قضاوت تاريخي، بقيه داوران هم تا توانستند به جنازه دنيزلي و تيمش لگد زدند. اين همه عذاب، تنها بخشي از كيفر مردي بود كه فرياد نمي زد و پرخاش بلد نبود. حالا چرا دايي بايد همان راه را برود و به همان سرنوشت دچار شود؟ در  فوتبالي كه آري هان نامدار تنها چند روز بعد از ورود به آن در عين بي گناهي از روي نيمكت اخراج مي شود تا داور ماجراجو بعدا خاطره حالگيري اش از او را اين طرف و آن طرف تعريف كند، برنده ترين مربي تاريخ امير قلعه نويي است كه يك لحظه فريادش قطع نمي شود. حالا كدام الگو مطلوب تر است؟ اين كه آرام بنشيني و سلاخي شدن تيمت را ببيني يا اين كه پا به پاي داور نعره بزني و اعلام حضور كني؟

4) ما ساكن سرزميني هستيم كه مردمانش مفتخرانه حق را «گرفتني» مي دانند نه دادني! اينجا هر چه باشخصيت تر باشي ديرتر سر صف مي رسي، سوار اتوبوس و مترو مي شوي و به سهمت دست پيدا مي كني. كاش اين مكانيزم معيوب، اصلاح مي شد تا بتوان براي جنلتمن ها هورا كشيد و وقارشان را بر سر لمپن ها كوبيد، اما دريغا كه اينجا تنها صداست كه مي ماند ... هر چه بلندتر، لابد بهتر!