مفت بازی به سبک ایرانی

اگر قرار به فهرست کردن راه های درآمدزایی در فوتبال جهان باشد، در کنار ارکان اساسی مثل حق پخش تلویزیونی و تبلیغات محیطی، یک مورد مهم دیگر به کسب درآمد از طریق ترانسفر بازیکنان مربوط می شود. در سراسر جهان، نمونه های بسیار نادری می بینید که فوتبالیست ها با پایان قراردادشان به عنوان بازیکن آزاد به یک تیم دیگر منتقل شوند. این مساله علاوه بر این که برای باشگاه ها نوعی خط قرمز مالی به شمار می آید، جنبه «حیثیتی» هم دارد.

در اروپا اگر بازیکنی به طور مجانی از تیمش جدا شود، مدیران باشگاه مبدا ریشخند خواهند شد. این مساله به نوعی نشان دهنده ناکارآمدی و بی کفایتی آنهاست؛ بنابراین باشگاه ها همه تلاش شان را می کنند تا با بازیکنان موثر خود، پیش از پایان قرارداد فعلی، یک قرارداد جدید ببندند یا اگر به هر دلیلی مایل به انجام این کار نیستند، او را قبل از تبدیل شدن به بازیکن آزاد ترانسفر کنند. اگر در این مورد مثال به روز می خواهید، باید به جورجینیو واینالدوم، هافبک هلندی لیورپول اشاره کنیم. او مورد توجه بارسلونا قرار گرفته و این در حالی است که تابستان آینده بازیکن آزاد خواهد شد. چون خود بازیکن تمایلی به حضور در لیورپول ندارد، باشگاه انگلیسی به بارسا اعلام کرده واینالدوم در ازای 17 میلیون یورو فروشی خواهد بود. لیورپول می‎ تواند یک سال دیگر از این بازیکن استفاده کند و بعد به او اجازه جدایی رایگان بدهد، اما چنان که گفتیم در اروپا معمولا هیچ باشگاهی تن به این «اشتباه» بزرگ نمی دهد!

در ایران اما اوضاع کاملا متفاوت است. همین الان در متن خبرهای نقل‎وانتقالاتی هستیم و شما اگر اخبار را به طور دقیق مرور کنید، در 95 درصد موارد اصلا اثری از نیاز به کسب رضایت نامه از باشگاه قبلی پیدا نمی کنید. تقریبا تمام بازیکنان فوتبال ایران به طور رایگان به تیم جدید ملحق می شوند و در نتیجه یک ریال هم بابت ترانسفر آنها نصیب باشگاه قبلی نمی شود. این یکی از دردناک ترین جنبه های بازیکن سالاری در فوتبال ایران است؛ این که بازیکنان توانسته اند قدرت شان را هنگام عقد قرارداد به باشگاه تحمیل کنند. تقریبا هیچ بازیکنی در ایران حاضر نیست قرارداد طولانی تر از یک سال ببندد. اگر هم بازیکنی تن به این کار بدهد، حتما از مواد و تبصره هایی استفاده خواهد کرد که مثلا او را در صورت دریافت پیشنهاد خارجی، از اختیار باشگاه خارج کند. این اصلا خنده دار است؛ چون اتفاقا اصل سود باشگاه ایرانی مربوط به زمانی است که بازیکنش را به تیم خارجی ترانسفر می کند و می تواند دلار بگیرد. این که باشگاه ها تن به عقد چنین قراردادهایی می دهند، از نظر حرفه ای و اقتصادی وحشتناک است.

احسان حاج صفی درحالی در آستانه ترانسفر به لیگ یونان است که هنوز یک سال دیگر با تراکتور قرارداد داشت، اما بندهای تنظیم شده به نفع بازیکن، دست باشگاه ایرانی را کوتاه می کند. در پرسپولیس اتفاق مشابه در مورد ترانسفر مهدی ترابی به لیگ قطر در حال وقوع است و باشگاه به خاطر بندهای قرارداد، از این انتقال سود نخواهد برد. آنها حتی علی علیپور را هم تا روز آخر قرارداد نگه داشتند تا مجانی و آزادانه به فوتبال اروپا ملحق شود. راه برون رفت از این شرایط، اجماع سراسری باشگاه ها برای پرهیز از عقد قرارداد کوتاه مدت و تبصره دار با بازیکنان است؛ در غیر این صورت تا وقتی مدیران آماتور تیم ها از هول جذب ستاره، «حق طلاق» را به فوتبالیست جماعت می دهند، اوضاع به همین منوال خواهد بود!