نام: ایرانی، شغل: طلبکار!

در رزوهای سیاهی که ستاره های محجوب فوتبال ایران یک به یک در خاک می افتند و فروغ شان از سر ما کم می شود، همایون بهزادی هم رفت. به روایت آنچه در تاریخ موجود است، بهزادی یکی از زبردست ترین فوتبالیست های ایرانی در همه ادوار بوده که هت تریک او در داربی شهریور 52، یکی از بزرگترین مسابقات باشگاهی تاریخ فوتبال ایران را ساخته است. مسلما مرگ او بعد از سال ها کلنجار رفتن با بیماری های گوناگون ناگوار است، اما از آن تلخ تر، شاید برخی واکنش ها به این فقدان غمبار باشد؛ آنجا که خیلی از پیشکسوتان فوتبال ایران سعی می کنند به ساختار مدیریتی این رشته ورزشی هجوم ببرند و هر یک با استفاده از الفاظ و عبارات تندتر، جای بهتری در ویترین رسانه ها برای خودشان دست وپا کنند. یکی می گوید خاک بر سر پرسولیس و استقلال، یکی وصیت می کند اگر من مردم دنبال کارم را نگیرید و آن یکی می خواهد حتی در قطعه نام آوران هم خاکش نکنند تا شاید اینطوری قهر و غضبش نسبت به شرایط فعلی را جار بزند. گدایان محبت در حالی دوره افتاده اند و پشت سنگر درگذشت بهزادی مصاحبه های آتشین انجام می دهند که خود همایون خان تا لحظه آخر باوقار و باکلاس زندگی کرد و هیچوقت کسی او را در تلاش برای جلب توجه و ترحم ندید.

به طور کلی بیشتر وقتها ادبیات پیشکسوتان فوتبال ایران کاملا قابل پیش بینی و به همان اندازه رقت بار و دوست نداشتنی است؛ مملو از مظلوم نمایی و اشک و آه! قصه، قصه گروهی از ورزشکاران قدیمی است که خوب یا بد، در دوره ای توپ زده اند، در بورس بوده اند و بعد کفش های شان را آویخته اند. خیلی از آنها اما حالا قصد ندارند افول اقبال شان را باور کنند و با سالمندی و در حاشیه نشستن کنار بیایند. نتیجه برخورداری از چنین طرز تفکری، همین روحیه پرخاشگرانه روزافزون است؛ همین که مدام دیگران را به دلیل کم توجهی به خودشان زیر سوال ببرند و گوش مردم را از «من غریبم»های کلیشه ای پر کنند. شاید اگر فوتبال ایران هم مثل خیلی از کشورهای جهان از زیرساختهای حرفه ای و اقتصادی مناسب برخوردار بود، می شد توجه افزون تر به پیشکسوتان را انتظار کشید که آن هم نهایتا در چند حرکت معنوی احترام آمیز یا ارایه برخی خدمات درمانی و رفاهی خلاصه می شد. اما وقتی تیم هایی مثل پرسپولیس و استقلال با کوهی از مشکلات مالی و مدیریتی عجیب وغریب دست به گریبان هستند و در خرج روزانه خودشان وا مانده اند، چطور می توان از آنها چنین توقعاتی داشت؟ با چند ده میلیارد بدهی و ده ها طلبکار داخلی و خارجی، با حق پخشی که تلویزیون انحصاری حرامش می پندارد، با سیاستگذاران عجولی که گاه و بیگاه مدیر عوض می کنند و با بازار کاذبی که امان رقابت را از سرخابی ها گرفته، چطور می توان هم هوادار گرسنه را راضی نگه داشت و هم پیشکسوت همیشه شاکی را؟ مسلما در همین فرم فعلی هم اشتباهات ریز و درشت زیادی در شیوه مدیریت باشگاه هایی مثل پرسپولیس و استقلال رخ داده که اصلا هم قابل دفاع نیست، اما اصل ماجرا این است که پیشکسوتان فوتبال ما هم باید مثل بقیه بازنشسته ها با مقتضیات و قواعد این دوره از زندگی کنار بیایند و حجم مطالبات شان را کاهش بدهند. دوستان یک روز سهام پرسپولیس و استقلال را می خواهند و یک روز دیگر از این دو باشگاه یتیم طلب «شغل» می کنند. اصلا گیریم که هیچ نیازی به تخصص نباشد؛ آیا واقعا 100 یا 200 پیشکسوت را می توان در تیم های پایه جا داد؟ مگر این باشگاه های ورشکسته چقدر فرصت شغلی دارند؟

بدبختی اینجاست که چنین روحیه ای ابدا به ستارگان بازنشسته فوتبال منحصر نمی شود و رگه های پررنگی از «ویروس طلبکاری» را در بسیاری از ایرانی ها می شود دید. مگر خود ما آدم های عادی کم از زمین و زمان طلبکاریم؟ به عنوان بخشی از غیرمتعهدترین شهروندان روی خاک، از محیط زیست تا اخلاق اجتماعی همه چیز را فدای منافع سطحی و زودگذر خودمان می کنیم، اما دایما از دولت و دیگران طلبکاریم. فقط کافی است کمی سرمان را پایین بگیریم و به خودمان نگاه کنیم. غرولندمان دایما روی هواست و در هر نوع رابطه دوسویه ای همیشه بقیه را متهم به کم کاری می کنیم؛ از خانواده و گروه دوستان گرفته تا کارفرما و کارگر زیر دست را... طلبکار بودن، «سرگرمی» همه ماست و شاید همین خصلت باشد که دنیای اطراف مان را روز به روز تنگ تر و عذاب آورتر می کند.