نقدي بر نامه خداحافظي هاشميان / بازنشستگي هلي كوپتر، در مرز فرود و سقوط

وحيد هاشميان اوايل هفته جاري براي هميشه از دنياي بازيگري خداحافظي كرد. مهاجم سابق تيم ملي كشورمان كه بهترين روزهاي فوتبالي اش را در بوندس ليگا گذراند، در حالي ضمن انتشار يك نامه كوتاه و حس آميز به كار حرفه اي خودش به عنوان يك «بازيكن» خاتمه داد كه در پايان همين مكتوبه، از بازگشت قريب الوقوعش به اين عرصه به عنوان مربي سخن گفته است. بدون تعارف، وحيد هاشميان به علت سبك و استيل خاص بازي اش، هرگز جزو آن دسته از ستاره هاي شورانگيز و هيجان آور دنياي فوتبال نبوده است كه در كوتاه ترين زمان ممكن مي توانند نزد تماشاگران به محبوبيت برسند و براي خودشان هواداران دو آتشه دست و پا كنند. او دريبل زن نبود، از سرعت خيره كننده اي بهره نمي برد و علاقه اي هم به كل كل هاي مرسوم و اين قبيل حواشي جذاب عالم فوتبال نداشت. با اين همه، بدون هيچ ترديدي وحيد هاشميان را بايد يكي از مهم ترين ستاره هاي تاريخ اين رشته ورزشي در كشورمان بناميم. او با پتانسيل فني بالايش موفق شد يكي از معدود لژيونرهايي لقب بگيرد كه از تيمي غير از پرسپوليس و استقلال به اروپا رفته اند. پروازهاي رعدآساي وحيد و ضربات سر هوشمندانه اش، ژرمن ها را مجاب كرد با لقب «هلي كوپتر» توصيفش كنند و البته در رده ملي هم در بزنگاه هاي سرنوشت سازي مثل بازي ايران و ژاپن، به فرياد فوتبال ما رسيد. غير از اينها، هاشميان حجب و حيايي ستودني و لذت بخش داشت؛ متاعي كم نظير در فوتبال ايران كه برخورداري يك ستاره مهم از آن، باعث شعف و نشاط مخاطبانش مي شود. شايد به اتكاي مجموعه اين دلايل هم بود كه وحيد به ندرت مورد انتقاد رسانه ها و كارشناسان قرار گرفت و عموما به نيكي و با احترام از او ياد شد. با اين وجود، نامه خداحافظي هاشميان كه اخيرا منتشر شده، حاوي نكات بحث برانگيزي است كه مي توانند در يك اتفاق نادر، وحيد را به مسلخ نقد ببرند و وي را به چالش بكشند؛ نكاتي كه شايد اگر راوي شان يكي از ده ها ستاره بي ثمر و بيهوده اين فوتبال بودند، مي شد از كنارشان بي تفاوت عبور كرد، اما وقتي هاشميان فرهيخته آنها را به زبان مي آورد، بي اعتنايي كردن كمي دشوار مي شود.

«گاهي براي ماندن بايد مبارزه كرد و زماني براي ماندن بايد رفت»؛ اين شايد يكي از بحث برانگيزترين فرازهاي نامه هاشميان باشد. وحيد در حالي وداعش با دنياي بازيگري را «به هنگام» و گامي در جهت جاودانه شدن تلقي مي كند كه شواهد و قرائن چيزي ديگري نشان مي دهند. او در بازگشتش به بوخوم و تا تابستان 2010 كه كارش در اين باشگاه خاتمه يافت، طي 41 بازي تنهاموفق به زدن سه گل شد كه در نوع خودش عملكردي نااميد كننده محسوب مي شود. پس از جدايي از بوخوم، هاشميان چند ماه بدون تيم باقي ماند تا اينكه بين دو نيم فصل ليگ دهم به ليگ كشورمان بازگشت و در تيم دايي مشغول به كار شد. اينجا هم زياد به او بازي نرسيد و طبيعتا زياد گل نزد. در پايان فصل وحيد بار ديگر توقع هودارانش براي كناره گيري از دنياي فوتبال را بي پاسخ گذاشت و ترجيح داد در ليگ يازدهم هم عضو عمدتا نيمكت نشين تيم سرخپوش پايخت باقي بماند. هاشميان حتي پس از پايان اين فصل هم حرفي از وداع نزد و چشم انتظار پيشنهادهاي جديد باقي ماند ، اما وقتي تا پايان مهلت نقل و انتقالات درخواست جديدي براي همكاري از راه نرسيد، هاشميان در شرايطي شبيه به اجبار، كفش هايش را آويخت. هر بازيكني مالك سرنوشت خودش است، اما اين مدل خداحافظي ، زياد شبيه رفتن براي ماندن نيست!

«فوتبال در همه جاي دنيا بي رحم است، اما در ايران هم بي رحم است و هم ناجوانمرد»؛ اين ادعاي هاشميان اگر چه تازگي ندارد و ترديدي هم در درستي اش نيست، اما وقتي تعجب و شگفتي با خودش به همراه مي آورد كه با اين جملات تكميل مي شود: «بارها ديدم براي رسيدن به شهرت و بالا رفتن از پله هاي ترقي بايد يا حق كساني را ناحق كرد و يا روي وجدان و غرور پا گذاشت و وابسته بود، اما باز هم چشمانم را بستم و خواستم آرام حركت كنم، ديرتر ولي سالم تر به هدفم برسم.» فقط يك سوال؛ وحيد هاشميان فصل گذشته چگونه با پرسپوليس قرارداد بست؟ در شرايطي كه به نظر نمي رسيد حميد استيلي روي اين بازيكن نظر داشته باشد و اصلا تيمش را بدون كوچكترين مذاكره اي با او به اردوي تركيه برد، وحيد ناگهان به ابتكار حبيب كاشاني به عضويت پرسپوليس درآمد و حتي شنيده مي شود برخي فشارها و توصيه هاي بيروني هم در تمديد قرارداد هاشميان بي تاثير نبوده اند. شگفت انگيزتر از همه اما، شكل عجيب و نامتعارف قرارداد وحيد بود؛ چنانچه او اين اختيار را پيدا مي كرد هرزمان كلاس هاي مربيگري اش داير مي شد، تيمش را ترك كند و راهي آلمان شود، اتفاقي كه يك بار هم در اوج نياز پرسپوليس به او- به واسطه مصدوميت چند مهاجم اصلي تيم- رخ داد. نمي توان از ابعاد غيرحرفه اي فوتبال ايران شكايت كرد و همزمان از برخي جنبه هاي آن سود برد. واقعا كدام يك از همدوره هاي وحيد در كلاس هاي مربيگري، همچنان به عنوان بازيكن طرف قرارداد يك باشگاه حرفه اي به شمار مي آمدند يا در دوران بازي شان، با ديدگاه مستقيم مديرعامل و بدون نظر كادر فني به تيمي پيوسته بودند؟

«نبايد بي وقت آمد و بالاجبار ماند، نبايد بي دليل رفت و با اكراه ماند»؛ وقتي بازيكني مثل هاشميان تاكيد مي كند «نبايد بي دليل رفت»، ناخودآگاه خاطره قهر طولاني مدت او از تيم ملي، در دوران اوج بازيگري اش در ذهن مخاطبان تداعي مي شود؛ غيظ و غضبي كه در نهايت با پا در مياني مقامات ارشد فدراسيون و سازمان ورزش و با حالتي شبيه به «التماس» آنها خاتمه يافت. آن روز وحيد توضيح شفافي در مورد چرايي سر باز زدنش از حضور در تيم ملي ارايه نداد، هرچند گفته مي شد مجبور شدن او براي پرداختن جريمه چند يورويي اضافه بارش باعث اتخاذ اين تصميم شده است! تازگي ها اما، هاشميان در گفت وگو با يكي از رسانه ها مدعي شده دليل عدم حضورش در تيم ملي اين بوده كه جايگاهش در بوندس ليگا در آن مقطع به مخاطره مي افتاده است. بله؛ وحيد به قول خودش «بي دليل» نرفت، اما دلاليش براي رفتن از تيم ملي در آن برهه حساس، چندان دلنشين و دوست داشتني به نظر نمي رسند. اينطور نيست وحيد خان؟

«امروز مي دانم رفتن هم مانند آمدن آدابي دارد»؛ بله، يكي از آدابش هم اتفاق مي تواند نوشتن وجيزه اي واقع گرايانه تر، عاري از منت گذاشتن بر سر فوتبال و به نقد كشيدن پديده اي باشد كه ستاره ها را از هيچ به همه جا مي رساند. بدرود آقاي هاشميان، بدرود مرد محترم!