نگاهي به دو قاب معنادار از برنامه نود / پيشكسوتان در دادگاه نونهالان!

1- بي ترديد يكي از عجيب ترين آيتم هاي برنامه كوتاه شده اين هفته نود، پخش گزارشي در مورد درگيري هاي رخ داده در حاشيه فينال جام يونس شكوري بود. اين مسابقات كه همه ساله با حضور پيشكسوتان فوتبال ايران در قالب تيم هاي مختلف برگزار مي شود، اين بار با قهرماني بازنشسته هاي بالاي 50 سال پرسپوليس به پايان رسيد. نكته جالب اما، به جاروجنجال و تنش هاي شديد رخ داده در بازي پاياني بين سرخپوشان و تيم ستاره ورزش مربوط مي شد؛ آنجا كه چهره هاي نام آشناي فوتبال كشورمان از قبيل قليچ، سلطاني، پيوس، ضيايي و ديگران در ضيافت پنالتي ها به جان داور و يكديگر افتادند و از خجالت هم درآمدند! اين تصاوير، يادآور تمام آن مصاحبه هاي ريز و درشتي است كه بسياري از پيشكسوتان محترم كشورمان در مواجهه با بحران هاي معاصر اين حوزه و به ويژه در مذمت نسل جديد فوتباليست ها انجام مي دهند. مدعيان و مرثيه سرايان هميشگي اخلاق و معرفت، عادت كرده اند در رويارويي با هر اتفاق ناشايستي انگشت به دهان بگيرند و از سجاياي اخلاقي نسل خودشان حرف بزنند. با اين همه هرازگاهي كه پرده پايين مي افتد، مي شود «دم خروس» را هم ديد؛ مثل همين حاشيه هاي تلخ و گزنده اي كه در دل يك دوره مسابقه دوستانه و تداركاتي با اهداف نوستالژيك رخ داد و نگاه هاي متعجب را به خودش خيره كرد.

2- در اينكه اصولا حرمت پيشكسوتان در هر حوزه اي بايد حفظ شود، ترديدي نيست. با اين وجود مشكل از جايي شروع مي شود كه برخي از قديمي هاي رشته اي مثل فوتبال در «معصوم نمايي» از نسل خودشان براي سركوفت زدن به ستاره هاي معاصر زياده روي مي كنند و مرزهاي انصاف و واقعيت را ناديده مي گيرند. خيلي از آنها كه اوايل هفته حريم پاك يك دوره مسابقات رفاقتي و خاطره محور را به جنگ و دعوا آلوده كردند، در زمره همان كساني هستند كه تا كوچكترين اتفاق زشتي در فوتبال روز ايران رخ مي دهد، صداي «وامصيبتا» گفتن شان بلند مي شود و پز فرهنگ دوران خودشان را مي دهند. در تمام اين سال ها شنيده ايم كه گفته اند ستاره هاي قديمي، آموزگاران بي چون و چراي غيرت و تعصب و منش و اخلاق بوده اند، اما به ندرت پيش آمده چنين گزاره هايي به چالش كشيده شوند. كسي نمي داند اگر در دهه هاي 50 و 60 هم چنين ثروت عظيمي به فوتبال تزريق مي شد، باز همه آن كهنه ستاره ها همين اندازه «وفادار» باقي ماندند يا نه؟ هنوز قصه آن بازيكن قديمي استقلال كه با وعده توخالي يك قطعه زمين به پرسپوليس آمد و بعد از خلف وعده مسوولان اين باشگاه دوباره آبي پوش شد، نقل محافل فوتبالي است! از كجا معلوم كه پول بيشتر، نمي توانست بر حجم و شدت چنين رفتارهايي بيفزايد؟ از كجا معلوم كه اگر 20 سال پيش هم اين همه خبرنگار و رسانه و هوادار دوربين به دست در كار بودند و روي فوتبال تمركز مي كردند، حواشي ناخوشايند آن روزها نيز به شكلي كامل تر و گسترده تر بازتاب نمي يافت و به آرشيو سپرده نمي شد؟ به نظر مي رسد سهم زيادي از اين معصوميت تاريخي به جا مانده از ايام ماضي، مرهون فقر توجه رسانه اي به فوتبال در آن دوران و علاقه ذاتي خيلي از ما به تطهير گذشته هاست.

3- برنامه اخير نود البته يك آيتم جذاب و قابل توجه ديگر هم داشت؛ آنجا كه فيلمي در مورد بازي جوانمردانه تيم نونهالان صنعت نفت آبادان در برابر حافظ شيراز پخش شد. در اين صحنه ها بينندگان تلويزيوني بچه هايي را مي ديدند كه پس از به ثمر رساندن يك گل در شرايط ناسالم و بدون توجه به مصدوميت بازيكن حريف، ايستادند و اجازه دادند تيم مقابل گل خورده را جبران كند. اين رفتار دقيقا از همان نسلي سر مي زند كه توسط بزرگترها به ماشيني بودن و ديجيتالي بار آمدن متهم مي شود. ما آن شب در يك برنامه نود، دو قاب از دو نسل مختلف ديديم؛ شاكيان موسپيدي كه در يك بازي غيررسمي به هم يورش مي بردند و متشاكيان كم سالي كه با جثه كوچك شان، درس فتوت و از خودگذشتگي مي دادند. از اين به بعد هم راه باز است. كهنه كارها كماكان مي توانند از افسانه هاي طلايي دوران خودشان حرف بزنند و اين تازه فوتباليست ها را به هزار گناه موهوم و صفت مذموم متهم كنند...

4- رعايت فيرپلي به اين شكل كه همه بازيكنان يك تيم بايستند و به حريف اجازه گلزني بدهند، اولين بار در فوتبال باشگاهي هلند به وقوع پيوست و بازتاب جهاني آن، خيلي ها را در دنيا تحت تاثير قرار داد. انعكاس اين رويداد در ايران، طبيعتا بچه هاي ما را هم متاثر كرده و باعث شده آنها به جنبه هاي زيباتر فوتبال فكر كنند. اين تنها يكي از نتايج عملي و واقعي پژواك دادن حوادث مطلوب دنيا در سطح رسانه هاي داخلي است؛ اتفاقي كه كماكان صداوسيما اصرار دارد از آن فرار كند و صرفا به سياه نمايي از شرايط جامعه بين الملل بپردازد.