وقتي تلويزيون هزينه هاي مهمتر از فوتبال دارد / خرج كردن بيت المال خود را به ما بسپاريد!

1- دوشنبه شب گذشته «فوتبال» به عنوان يك پديده اجتماعي شگفت انگيز و مرزشكن، يكي ديگر از شعبده هاي درون آستينش را رو كرد تا دوباره جايگاه ممتاز و متفاوت خودش را به رخ بكشد. طي ساليان طولاني گذشته، هميشه انتقادات پرشمار فراواني بر چگونگي عملكرد صدا و سيماي كشورمان در حوزه هاي گوناگون وارد مي شده است. اين نقدها كه گاهي دامنه ايرادكنندگان آنها از مردم عادي تا وكلاي مجلس و وزراي كابينه و حتي روساي دولت را هم در بر مي گرفته، عمدتا با سكوت و بي تفاوتي جام جم روبه رو مي شده اند. حقيقت آن است كه تلويزيون دولتي ايران به ندرت خودش را در مقابل اعتراضات ملزم به پاسخگويي مي دانسته و در مسيري حركت مي كرده كه انتهايش، به مواجهه منطقي با مخالفان ختم شود. اين هفته اما، صدا و سيمايي هاي محترم ناچار به خرق عادت شدند و از تريبون يكي از پربيننده ترين برنامه هاي تلويزيون سود بردند تا از خودشان در مقابل موج گسترده و خيره كننده اعتراضات به عدم پخش بازي ايران و لبنان دفاع كنند. به اين ترتيب، جام جمي ها كه در يك حادثه نادر و از جبر ناشي از شموليت و محبوبيت فوتبال پشت ميز پاسخگويي قرار گرفته بودند، يكي از مشاوران حقوقي شان را راهي برنامه نود كردند تا كمي پيرامون آنچه در روز سوم مسابقات مقدماتي جام جهاني در آسيا رخ داد، توضيح بدهند. اين پيشامد نسبتا بي نظير، البته فرصت مناسبي براي عادل فردوسي پور هم به شمار مي آمد تا با چراغ سبزي كه گفته مي شود از سوي برخي مسوولان سازمان گرفته بود، بر نقطه ضعف تاريخي برنامه اش غلبه كند و دست كم براي يك بار، درست و حسابي سكوتش را در قبال سهل انگاري هاي فوتبالي مديران تلويزيون بشكند. عادل كه همواره نشان داده مهاجمي فرصت طلب است، قدر اين موقعيت طلايي را نيز به خوبي دانست تا در خلال بحث تند و موثرش با غلامرضا رفيعي، حتي پاي كليد واژه هاي ممنوعه هم به آنتن زنده شبكه سوم باز شود؛ كلماتي مثل ماهواره يا تلويزيون خصوصي كه پيش تر كسي در مورد آنها چيزي از زبان كارگزاران رسانه موسوم به ملي نشنيده بود!

2- هرگز گزاف نيست اگر ادعا كنيم آنچه دوشنبه شب در شمايل ميهمان «خودي» برنامه نود ديديم، چكيده اي از طرز تفكر حاكم بر بخش مديريتي سازمان صدا و سيما بود؛ همان تفكري كه با نگاه غير منعطف و قيم مآبانه اش براي ميليون ها مخاطب تصميم مي گيرد و غالبا گوش به هيچ نجواي متفاوتي نيز نمي سپارد. آقاي مشاور حقوقي راهي برنامه نود شده بود تا فقط با طرح اين بهانه كه سيگنال بازي هاي تيم ملي گران است، هم روي فاجعه بازي با لبنان سرپوش بگذارد و هم به زعم خودش يك فرصت جديد براي سازمان متبوعش فراهم كند تا از اين به بعد هم اگر شرايط مشابهي پيش آمد، آقايان راهكار خريد قانوني را دور بزنند و سراغ استقراض تصاوير تكه و پاره و ضبط شده از كانال هاي همسايه بروند! گويا «جزيره» صدا و سيما چنان از مردم دور افتاده كه دوستان اين روزها حتي كوچكترين اطلاعي از سطحي ترين علايق و سلايق شهروندان هم ندارند كه اگر اينگونه نبود، جناب رفيعي تماشاي فوتبال ملي در حساس ترين چارچوب ممكن را يك اولويت فرعي براي ملت به حساب نمي آورد يا نمي كوشيد كم كاري خودش و همكارانش در اين زمينه را مثلا با گذاشتن منت خريد حق پخش پارالمپيك بر سر مردم جبران كند! بي خبري صاحب منصبان سازمان از ذايقه عمومي به ويژه زماني به شدت توي ذوق مي زند كه اين مسوول محترم در ادعاي عادل پيرامون گرايش ايراني ها به خريد تصاوير مهم فوتبالي با هر قيمتي تشكيك مي كند! شايد اگر بخش افكارسنجي سازمان كمي فعال تر و در عين حال صادق تر عمل مي كرد و شايد اگر همه بازتابي كه تلويزيون از مخاطبان مي گيرد به همان چند گفت وگوي مردمي مملو از رضايت و قدرداني از سوي مصاحبه شونده هاي گزينشي محدود نمي شد، امروز راز بيگانگي وحشتناك آقايان با نقطه نظرات بيننده ها به اين شكل بيزار كننده لو نمي رفت. واقعا اين چه مديريت غريبه اي است كه مجري برنامه نود مجبور مي شود حقيقت ساده اي مثل علاقه مردم به تماشاي تيم ملي را با اصرار و تكرار به نماينده آن بفهماند؟!

3- مهم ترين ماموريت مشاور حقوقي جام جم در مناظره اش با فردوسي پور اين بود كه به مردم القا كند قيمت بالاي حق پخش بازي هاي تيم ملي، بهانه قانع كننده اي براي نخريدن اين پكيج است! اينكه دوستان در شرايط فعلي به اين نتيجه رسيده اند كه بايد مردم را در جريان هزينه هاي سرسام آور سازمان قرار بدهند در نوع خودش جالب است، اما آيا چنين علاقه اي، هيچ گاه براي اعلام درآمدهاي صداوسيما و نيز پتانسيل جادويي تلويزيون براي پولسازي هم وجود داشته است؟ اگر لازم است مردم بدانند حداقل پول مورد نياز براي خريد تصاوير بازي هاي تيم ملي به 10 ميليون دلار مي رسد، چرا نبايد آنها را در جريان اين نكته هم قرار داد كه ميانگين تعرفه هر ثانيه پخش آگهي هاي تجاري از شبكه سوم قبل از مسابقات فوتبال، حدود سه ميليون تومان است؟ آيا مخارج به مردم مربوط است، اما مداخل نه؟ اصلا اگر قرار به حَكم قرار دادن مخاطبان باشد، چرا از آنها در مورد چگونگي هزينه كردن بودجه سازمان چيزي نپرسيم؟ در اين صورت شايد آنها ترجيح بدهند با همين بيت المال معروف شان، مسابقات تيم ملي يا حتي لاليگا، كالچو و ليگ جزيره خريداري شود، تا اينكه آقايان با استفاده از آن شبكه خبر اسپانيولي زبان راه بيندازند يا براي دعوت از مهمانان خارجي العالم، پرس تي وي، كوثر و سحرهاي چندگانه، به يورو و دلار دستمزد بدهند! اين چه اصراري است كه از مردم، به عنوان داوران مقطعي استفاده كنيم و فقط هر وقت و در هر بعدي كه صلاح دانستيم، پاي قضاوت شان بنشينيم؟

4- «شايد در آينده هم شرايطي پيش بيايد كه مجبور شويم از خريد حق پخش تلويزيون ي انصراف بدهيم»؛ اين يكي از آخرين جملات مشاور حقوقي صداوسيما در مقابل آن همه پافشاري و سماجت عادل بود كه نشان مي دهد «متكلم وحده» حتي اين بار هم كه درصدد پاسخگويي برآمده، باز با تكرار ادعاي عجيب خودش به جمع بندي نهايي مي رسد! آيا كابوس تيم ملي غايب از نظر همچنان ادامه پيدا مي كند يا مسوولان تلويزيون دولتي سرانجام مجاب خواهند شد حداقل بخشي از ثروت عمومي اين دستگاه را صرف جلب رضايت واقعي خود اين مردم كنند؟ جواب اين سوال انگار هر روز سخت تر و ناخوشايندتر مي شود!