پاي «خدا» را وسط نكشيد ديگر!

يك- ايران شايد تنها كشور دنياست كه تيم ملي اش در جام جهاني سه نتيجه كاملا متفاوت مي گيرد و هر سه منجر به شادي خياباني مي شود؛ برد در بازي اول، باخت در مسابقه دوم و مساوي در ديدار سوم! با اين همه اگر احساسات اوليه تزريق شده از رسانه ملي فروكش كرد، غريو شادي هاي مجهول و مبهم در خيابان ها فرو نشست و دوره قربان صدقه رفتن هاي هيجاني به پايان رسيد، مي توان دوباره نيم نگاهي به عملكرد تيم ملي در روسيه انداخت و نقايص جدي آن را هم ديد. در حال حاضر عبارت «حذف عزتمندانه» به كليدواژه رسانه هاي داخلي براي تحليل نتايج تيم ملي در روسيه تبديل شده، در حالي كه آمار و ارقام و مرور كيفيت تيم كي روش به سختي چنين مساله اي را تاييد مي كند. تيم ايران امروز با همان مشكلي مواجه است كه چهار سال پيش يا هفت سال پيش در آغاز دوران همكاري با مربي پرتغالي از آن رنج مي برد؛ اينكه تيم ما فقط بازي بدون توپ را بلد است و تنها مي تواند از راه دفاع فشرده و متراكم و دل بستن به ضربات ايستگاهي و پرتاب هاي بلند به كسب نتيجه مطلوب فكر كند. اين تيم براي وقتي كه توپ را در اختيار دارد و محتاج حمله و گلزني است مطلقا هيچ برنامه خاصي ندارد. به نيمه دوم بازي با پرتغال برگرديد؛ به 45 دقيقه اي كه تيم ملي ايران براي محقق كردن روياي صعود، بايد حداقل دو گل به تيم حريف بزند؛ اما آيا در اين نيمه حتي دو حمله درست و حسابي هم از شاگردان كي روش ديده مي شود؟ باوركردني نيست كه تيم ملي در چنين مسابقه اي از دقيقه يك تا 90 حتي يك موقعيت نصفه ونيمه هم ندارد و تنها ورود كمك داور ويديويي در وقت هاي تلف شده است كه جريان مسابقه را عوض مي كند. در طول بازي، پرتغال به راحتي آب خوردن تيم ما را اداره مي كند و شايد اگر پنالتي سختگيرانه اهدايي ويديوچك به ايران نبود، بازي راحت تر از حد تصور با همان نتيجه يك بر صفر به پايان مي رسيد. در اين دقايق كليدي، ايران هرگز شبيه تيمي نبود كه براي صعود بايد ديوانه وار حمله كند. چرا؟ چون ما بلد نيستيم. چون ياد گرفته ايم فقط دفاع كنيم و بعد از اين همه سال هنوز نمي دانيم چطور مي توان كنترل بازي را به دست گرفت. پرتغال در سراسر نيمه دوم نيازي به گلزني ندارد، اما آمار پاياني بازي نشان مي دهد آنها 67درصد مالكيت توپ را در اختيار داشتند و 400 پاس هم بيشتر از ما به هم دادند؛ 400 پاس. جالب نيست؟

دو- آمار فيفا مي گويد تيم ملي ايران در مجموع سه بازي دور گروهي مقابل مراكش، اسپانيا و پرتغال فقط چهار ضربه داخل چارچوب داشت، اين در حالي است كه مراكش به عنوان تيم چهارم و آخر اين گروه تنها در بازي با همين پرتغال (قهرمان اروپا؛ به قيد تكرار صد باره پيمان يوسفي!) آمار چهار ضربه داخل چارچوب را به جا گذاشت و البته سه تا از ضربات آنها در موقعيت هاي صددرصدي گل شليك شد. بازيكنان ايران در كل جام جهاني فقط 435 پاس سالم رد و بدل كردند، در حالي كه مراكش تنها در بازي با پرتغال ركورد 359 پاس سالم را به ثبت رساند. ما در سه بازي جام جهاني فقط پنج كرنر داشتيم، در حالي كه مراكش برابر پرتغال 7كرنر ارسال كرد و در بازي با ايران و اسپانيا هم شش ضربه كرنر ديگر به دست آورد؛ يعني روي هم 13 تا. ايران در سه بازي جام جهاني به ترتيب 36، 30 و 33 درصد مالكيت توپ را برابر رقبا در اختيار داشت، در حالي كه مراكش بعد از مالكيت 64درصدي جلوي ايران، برابر پرتغال هم از مالكيت 53 درصدي برخوردار بود و بازيكنانش 79 بار بيشتر از تيم رقيب به هم پاس دادند. اسپانياي بحران زده كه 24 ساعت پيش از شروع جام جهاني سرمربي اش را از دست داده، در حالي به عنوان تيم اول اين گروه صعود كرد كه تنها پيروزي اش را برابر ايران به دست آورد؛ بعد ما هنوز خوشحاليم كه برابر اين تيم تن به شكست پرگل نداده ايم! راستي كسي يادش هست در 30 سال گذشته ايران كي مقابل يك تيم بزرگ گلباران شده بود كه حالا عدم تكرار آن نتيجه به بزرگترين دستاورد تيم ملي در روسيه تبديل مي شود؟ در جام بيست ويكم ما تا لحظه آخر شانس صعود داشتيم و اين صرفا به خاطر اتفافات بازي اول مان با مراكش بود؛ جايي كه بازيكنان ايران داشتند وقت تلف مي كردند تا بازي با نتيجه مساوي تمام شود، اما اشتباه مدافع مراكش اولين گل به خودي تاريخ جام هاي جهاني به سود ايران را به ارمغان آورد و ما را تا روز آخر اميدوار نگه داشت. سخت است چنين پوئن بادآورده اي را به عنوان بخشي از ارزش هاي فني تيم كشورمان جا بزنيم؛ تيمي كه بيشتر از قدرت انتقال توپ و بازيسازي، متكي به تاكتيك هاي فوق دفاعي، جنگ هاي رواني كارلوس كي روش و جدال هميشگي او با دشمنان فرضي براي تهييج بازيكنان است و آرزوي پنج دقيقه نمايش منظم و زيبا را بر دل مان گذاشته؛ شبيه آنچه شيرهاي اطلس در همين گروه ارايه دادند و سزاوارانه اوت شدند.

سه- هفت سال پيش كارلوس كي روش انتخاب خوبي براي تيم ملي بود. بعد از فجايعي كه مربيان ايراني در اين تيم رقم زدند، كي روش با دانش و كاريزماي بالايش از راه رسيد، ديسپلين و ارزش معنوي را به اين تيم برگرداند و ساختار دفاعي آن را هم منقلب كرد. حالا اما به نظر مي رسد او هر آنچه داشته به اين گروه داده و چيز جديدي براي اضافه كردن به تيم ملي ندارد. ما امروز جايي نيستيم كه بعد از هفت سال، انتظار مي رفت در آن باشيم. يك لحظه از دنيايي كه تلويزيون دولتي و رسمي كشور براي مان ساخته فاصله بگيريد و از خودتان بپرسيد چرا تيم ملي ايران بعد از هفت سال، نبايد فقط كمي شبيه ژاپن، استراليا، كره جنوبي، مكزيك، پرو، نيجريه، مراكش، سنگال يا ديگر تيم هاي درجه دو و سه، اما شايسته اين جام بازي كند؟ خودمان به گروه مان لقب مرگ داديم و حالا از اينگونه مردن در آن خوشحاليم؛ اما يقين داشته باشيد در هر گروه ديگري هم قرار مي گرفتيم، باز همين قصه تكرار مي شد. به عنوان مثال اگر ما جاي كره جنوبي بوديم، شش ماه تمام در مورد قدرت آلمان و مكزيك يا حذف هلند و ايتاليا به دست سوئد حرف مي زديم و حذف از آن گروه را هم با 30درصد مالكيت توپ و 130 پاس سالم در هر بازي به عنوان «حماسه ناب ايراني» جا مي زديم. يك سر سوزن شك نداشته باشيد كه چهار سال بعد هم داستان همين است و با هر قرعه اي مواجه شويم، «رقيب هراسي» را شروع مي كنيم و آخرش جوي مي سازيم كه مردم شب بعد از حذف تيم ملي تا صبح در خيابان ها پايكوبي كنند؛ آخر ما تنها كشور جهان با ارزش هاي فنا ناپذير هستيم كه هر چه مي بازيم، چيزي از ارزش هاي مان كم نمي شود!

چهار- عادل فردوسي پور 12 سال پيش، بعد از جام جهاني آلمان يك «خداحافظ برانكو» گفت و چون آن جمله ناخواسته به «سلام قلعه نويي» تبديل شد، حالا چهار ستون بدن او مي لرزد كه نكند مربي پرتغالي برود و عوض استخدام بهتر از او، امثال علي دايي و افشين قطبي را جايش بگذارند. البته كه هراس عادل را به خصوص در سيستم مديريتي ناكارآمد فوتبال ايران مي فهميم، اما قرار نيست او از ترس رفتن كي روش به جملات عجيبي از اين دست متوسل شود: «خدا مي خواست اين تيم سرش را بالا بگيرد.» بالاغيرتا پاي خدا را ديگر وسط نكشيد. اين حرف ها حداقل از جماعت مدعي روشنفكري بعيد است. اگر اينطور باشد، پس لابد خدا ما را بيشتر از مراكشي ها دوست دارد؛ تيمي كه به مراتب بهتر از ايران بازي كرد، 7 شوت داخل چارچوب بيشتر از ما داشت و 508 پاس بيشتر هم نسبت به ايران رد و بدل كرد، اما با همه جسارتش پايين تر از تيم كي روش در جدول ايستاد. نكنيد از اين كارها عادل خان!