چشم هايت را ببند دنيا!

اين چند روز حواشي زننده بازي پرسپوليس و تراكتورسازي به بحث اصلي رسانه هاي ورزشي و محافل فوتبالي تبديل شده است. با اين وجود به نظر مي رسد هنوز ابعادي از اين مسابقه مغفول مانده؛ جنبه هايي كه بازنگري در آنها به روشني نشان مي دهد ما در ايران چطور از «ذات فوتبال» دور افتاده ايم و به جاي لذت جويي از اين ساخته شگفت انگيز دست بشر، آن را مايه كابوس و عذاب كرده ايم.

پرده اول: همه جاي دنيا فوتبال تمرين احترام به تفاوت هاست، در ايران اما مصداق كم ظرفيتي و بيزاري از نگاه و سليقه متفاوت است. همين دو هفته پيش ال كلاسيكو با آن عظمتش برگزار شد و هيچ اتفاق بدي هم نيفتاد. اين اولين ال كلاسيكو بعد از اغتشاشات كاتالونيا بود، اما حتي مجموعه آن حوادث هم باعث نشد بين هواداران دو تيم اصطكاك خاصي رخ بدهد. ما خودمان را در ايران به خاطر بارسا و رئال مي كشيم، اما شگفت انگيز است كه در خود اسپانيا آن دسته از هواداران بارسا كه بليت گيرشان نيامده بود لابه لاي تماشاگران مادريد نشستند و بعد از گل هاي پياپي تيم شان آزادانه شادي كردند.

با اين وجود اين طرف دنيا، ما خودمان هم نمي دانيم از زندگي چه مي خواهيم. ما همان آدم هايي هستيم كه با هم و براي هم جنگيده ايم، تا خرخره در هم مخلوط شده ايم، از يك گوشت و پوست و تاريخ و جغرافيا هستيم و همين حالا هم هر كجاي سرزمين مان بلرزد، همه براي جبران خسارت تبديل به يك «تن واحد» مي شويم. با اين همه حاضر نيستيم 90دقيقه بدون آزار دادن هم يك بازي فوتبال را تماشا كنيم و برويم رد كارمان؛ ما كجاييم و دنيا كجا؟

پرده دوم: همه جاي دنيا فوتبال براي مردم و با نيت به صحنه كشاندن حداكثري آنان است، در ايران اما همه چيز شكل «بزن دررويي» دارد. بازي پرسپوليس و تراكتورسازي سر صلات ظهر، پاي سفره ناهار برگزار شد تا بيخود و بي جهت 20هزار سكو خالي بماند. البته تيم ميزبان از قبل درخواست داده بود كه بازي دو ساعت ديرتر برگزار شود، اما سازمان ليگ بنا به دلايلي كه هرگز اعلام نشد، با اين تقاضا مخالفت كرد. گويا مشكل اصلي اين بوده كه آقايان اخيرا در پرداخت پول برق استاديوم آزادي دچار مشكل شده اند و ترجيح داده اند اين بازي را زير نور آفتاب برگزار كنند تا مثلا هزينه پايين بيايد.

خنده دار است. فوتبال در ايران اين همه عاشق سينه چاك دارد كه حاضرند حتي در همين شرايط وخيم اقتصادي هم برايش هزينه كنند، اما چون مديريت نيست، توانايي استفاده حداكثري از اين ظرفيت را نداريم. حيرت انگيز است كه نيم قرن پيش بزرگترين ورزشگاه آسيا در تهران ساخته شد، اما حالا ما پول برقش را هم نداريم كه بدهيم. عجيب نيست كه نمي توانيم از اين همه پتانسيل براي پولسازي استفاده كنيم. بالاخره همه چيزمان مثل هم است. درست مثل اينكه نفت داريم، اما پول پول نداريم يا دانشگاه داريم، اما دانش نداريم؛ ما كجاييم و دنيا كجا؟

پرده سوم: همه جاي دنيا اگر بازيكني به سختي آسيب ببيند، تماشاگران هر دو تيم  سر پا مي ايستند و براي او كف مي زنند، در ايران اما به صفحه شخصي طرف هجوم مي برند و پيش از آنكه عرقش خشك شود، او را به رگبار فحش و فضيحت مي بندند. آنجا وقتي بازيكني در راه منافع تيم سلامتي اش را به خطر مي اندازد، هواداران هر دو طرف را به تحسين وا مي دارد، اينجا اما از لحظه اي كه اميد عاليشاه زمين خورد و تعويض شد، ملت از خجالتش درآمدند كه: «اي فلان فلان شده، چرا تمارض كردي تا جلوي تيم سابقت بازي نكني؟»

اين خوش انصاف ها حتي منتظر جواب آزمايش اميد هم نماندند تا پارگي عضله ساق پاي او و دوري سه هفته اي اش از ميادين مشخص شود. البته كه ما ايراني ها دانايان كل هستيم و نيازي به آزمايش و اينجور قرتي بازي هاي علمي نداريم. ما سريع القضاوت ترين آدم هاي همه تاريخيم كه از همان پشت قاب تلويزيون، هم درد را تشخيص مي دهيم و هم مرض را؛ ما كجاييم و دنيا كجا؟

پرده چهارم: همه جاي دنيا بازيگران گريم مي كنند، در ايران تماشاگران! آنجا چهره پردازي و ريش مصنوعي و رنگ و روغن مال آرتيست فيلم است، اينجا اما تنها گوشه تاريخ است كه تماشاچي اش براي كسب جواز تماشا، زير دست گريمور مي نشيند. اينكه قصه دختران ريش دار به كجا مي رسد چندان روشن نيست، اما حداقل براي بار هزارم نشان مان مي دهد كه چطور براي باز كردن هر گره اي، دست را كنار مي گذاريم و به دندان پناه مي بريم؛ همه اينها اما انگار بهانه است تا روزي صد بار از خودمان بپرسيم ما كجاييم و دنيا كجا؟