چیزی بیش از یک اسلحه عادی

تعدد چشمگیر افرادی که در 15 سال اخیر مدیرعامل پرسپولیس شده و مدت قلیلی در این پست مانده و سپس جای خود را به دیگری داده اند، نشانگر دشواری فراوان این شغل است و حکایت از این دارد که هر اسلحه ای برای باقی ماندن در این عرصه کارگر نیست و باید چیزی بیش از یک مدیرعامل عادی بود تا در پرسپولیس ماندگار شد و موفق بود و چندین و چند جام برد. نزدیکترین تعریف و توصیف به چنین موجودی امیر عابدینی است؛ مردی که در دهه 1990 میلادی تبدیل به ایده آل ترین مدیرعامل برای سرخ های تهرانی شد. او با پشتوانه بازی برای پرسپولیس حتی در قالب یک بازیکن ذخیره طی دهه 1350 شمسی و در عصری که در خط میانی این تیم سلطان علی پروین، فریدون معینی و ایرج سلیمانی حکم می راندند و پیشینه داشتن چند پست سیاسی در 15 سال نخست پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، مردی بود که هم می توانست با فوتبالیست ها کنار بیاید و هم بداند که چگونه باید مدیریت کرد تا یک باشگاه بزرگ در ورطه مشکلات دهه های اخیر که بسیار متفاوت با ایام بازیگری خود وی بود، از پای درنیاید. اینچنین بود که عصر 6، 7 ساله عابدینی تبدیل به یکی از موفق ترین اعصار قرمزها از منظر مدیریتی شد. فتح چندباره لیگ دسته اول کشور (لیگ برتر فعلی) با سرمربیگری استانکو و درخشان و سپس تکرار آن در سه نوبت دیگر در یک حد فاصل چهارساله توسط پروین، همه و همه از مدیریت عابدینی نشأت می گرفت؛ مدیری که نبض روز در دستش بود و نه آنقدر تندرو بود که نتواند یک ساختار درازمدت بسازد و نه آنقدر ملایم که دیگران از سر و کولش بالا بروند.

آنهایی که به سرعت رفتند
نگاهی کنید به افرادی که در پی عابدینی مدیرعامل پرسپولیس شده اند و همچنین بنگرید به طول مدت حضورشان تا دریابید که آنها هرگز سیاست و هنر و استمراری را نداشته اند که عابدینی داشته و مشابه آن را در جمع آبی های تهرانی فقط علی فتح ا...زاده برای خود فراهم آورده است، اسم دوستان را نمی آوریم تا مبادا انتقاد از «اشخاص» تلقی شود اما شکی نیست که جانشینان پرشمار عابدینی نه هنر و هوش لازم برای تطابق با برخی امواج ناملایم زمانه را داشته اند و نه آنقدر قدرتمند بوده اند که سدهای پیش رو را بی اثر سازند. محصول این معایب و مرد این میدان نبودن پایین آمدن عمر متوسط هر مدیر پرسپولیس به چیزی زیر یک سال از سال 1380 به بعد بوده است. مدیرانی که البته حسن نیت داشته اند و برخی به شدت هم تحت حمایت سران وقت سازمان تربیت بدنی سابق قرار داشته اند اما فاقد شرایط متنوعی بوده اند که اداره این پست سخت می طلبد. محصول حضور آنها یا شکست های پرتعداد در میدان های مسابقات بوده یا بالا آوردن قرض های کلان و در برخی موارد ادغامی از هر دوی اینها.

آنها کاشانی را هم داشته اند اما ...
پرسپولیس البته در این مدت یک بار با مدیریت حبیب کاشانی و سرمربیگری افشین قطبی قهرمان لیگ برتر شد و با مدیریت همین مدیر و سرمربیگری دایی دو بار هم جام حذفی را برد اما حتی بیلان خوب «حاج حبیب» با آنچه در دوران درخشان عابدینی حاصل آمد و جام و عنوان از در و دیوار آن می بارید غیرقابل قیاس است و حتی اگر مدیریت کاشانی را کم نقص بیانگاریم باید متذکر شویم که لغزش های زمان وی چیزی بود که در عصر عابدینی هرگز روی نمی داد زیرا عابدینی مشتی آهنین تر داشت.
سیاست های ویژه او سبب شد «پروین 5 سال دور مانده از فوتبال» به این ورزش برگردد و پرسپولیس آتشین سال های 1377 تا 1381 با هدایت وی شکل گیرد و شم تجاری قوی عابدینی سبب شد سرخ ها پرلژیونرترین دوران خود را در دوره مدیریت وی سپری کنند و از این بابت عایدی های فراوانی داشته باشند. عایدی که سبب می شد پرسپولیس برخلاف سال های بعدی آن هم چشم به دست نهادهای دولتی برای دریافت بودجه نداشته باشد و قسمتی از خرجش را خودش فراهم کند.

در دوران پول مداری
الگوی پرسپولیس و عملکرد این باشگاه از منظر مدیریتی طی سال های بعدی، آینه تمام نمای مشکلاتی است که تیم فوتبال این باشگاه را به روز سیاه فعلی اش انداخته است. مدیریت هایی کوتاه مدت و به قصد راضی کردن هوادار به هر شکل و هر وسیله و نداشتن یک نقشه راه طولانی در عصر و زمانه ای که پول مداری، فوتبال را ویران کرده است. تجربه فصل اخیر و مدیرانی که دائما توسط سران ورزش عوض می شوند، نشانگر این است که این مدیران حتی در زمینه هایی که استاد تلقی می شدند (درآمدزایی) ناتوان بوده اند و مدیریت ها نیز به حدی ضعیف بوده که حتی قوه حفظ همین بنای لرزان اقتصادی را نداشته است و محصول مستقیم این لغزش ها را می توانیم طبعا در نتایج تیم پرسپولیس نیز در ادوار اخیر لیگ و سایر مسابقات ببینیم.

موفقیت یعنی هشتم شدن!
عدم تخصص در پست های محوله و مدیریت های کوتاه مدت و رویکرد مدیران غیرتخصصی به مربیان و بازیکنان نامناسب سبب شده حتی رتبه هشتمی لیگ نیز برای هواداران سرخ یک موفقیت تلقی شود و نفسی بکشند و شکرگزار باشند. آیا در دوره عابدینی نیز اینچنین بود و اگر اوضاع بسیار فرق می کرد چرا یک بار دیگر به او روی نمی آورند و وی را از جاهایی همچون داماش که برای «مهندس» بیشتر زمینه نزول و دردسر بوده و کارنامه کاری وی را مخدوش کرده است، پس نمی گیرند؟