16 شهریور روز فراموش نشدني استقلالي ها / کابوس شيش تا !

شانزدهم شهریور یک تاریخ ماندگار برای پرسپولیسی هاست و به همان میزان استقلالی ها هم دوست ندارند چیزی از این روز یادآوری شود. سال1352 زمانی که برای اولین بار یک لیگ منظم به نام لیگ تخت جمشید متولد شد، هیچ کس فکرش را نمی کرد یک بازی تاریخی بین استقلال و پرسپولیس رقم بخورد که بعد از 39 سال هنوز کاری تکرار نشدنی به نظر بیاید.

پرسپولیس 52، بهترین تیم تاریخ باشگاه

پرسپولیس 52 بهترین تیم در تاریخ این باشگاه پرافتخار پایتخت است، چرا که سرخپوشان در این سال با اقتدار تمام قهرمان لیگ شدند. پرسپولیس در این سال بدون باخت قهرمان شد و رکوردی را از خود بر جای گذاشت که هنوز در فوتبال ایران شکسته نشده است و بعید است در سالهای آینده هم تیمی بدون باخت موفق به قهرمانی شود. سرخپوشان در این سال از 22 بازی 15 برد و 7 مساوی بدست آوردند و 46 گل زده در مقابل فقط 6 گل خورده داشتند! یعنی بهترین خط حمله و خط دفاع لیگ تخت جمشید. 6 گل از این گل های پرشمار در بازی رفت وارد دروازه رقیب سنتی شد که آن روزها ملی پوشان بی شماری را در ترکیب خود داشت. این تعداد گل در هیچ بازی دیگری بین دو تیم در سالهای بعد ردو بدل نشد تا این دربی به نوعی در تاریخ تک باشد.

32 روز تعطیلی

لیگ تخت جمشید بعد از هفته پنجم موقتاً تعطیل شد تا تیم ملی خود را آماده دو بازی سرنوشت ساز مقدماتی جام جهانی 1974 مقابل استرالیا کند. ایران در بازی رفت 3- صفر به استرالیا در سیدنی باخت و در بازی برگشت نیز علیرغم برد 2- صفر ، در نهایت از صعود به جام جهانی 1974 آلمان بازماند. مسابقات لیگ برتر پس از 32 روز تعطیلی دوباره از سر گرفته شد.

جایگاه دو تیم قبل از دربی

تا قبل از این دربی که در هفته هفتم لیگ تخت جمشید برگزار می شد، پرسپولیس با 4 برد و 2 تساوی و کسب 10 امتیاز در صدر جدول بود و تیم استقلال نیز با 4 برد و 2 تساوی و 10 امتیاز در رده دوم بود. فقط تفاضل گل پرسپولیس به خاظر 3 گل زده  بیشتر  نسبت به رقیب سنتی بهتر بود و جالب اینکه هر دو تیم فقط 2 گل خورده بودند. استقلال در هفته ماقبل دربی به سختی و با نتیجه 2-1 بانک ملی را برده بود و پرسپولیس نیز مقابل پاس صفر- صفر کرده بود. سرخپوشان روز پنج شنبه بازی کرده بودند و استقلال روز جمعه.

چهره های شاخص

در این بازی چهره های شاخصی مانند: همایون بهزادی، ابراهیم آشتیانی، مسیح مسیح نیا، جعفر کاشانی، رضا وطن خواه، ایرج سلیمانی ، علی پروین، حسین کلانی و اسماعیل حاجی رحیمی پور در ترکیب پرسپولیس و نفراتی مثل منصور رشیدی، نصرالله عبداللهی، اکبر کارگرجم،جواد الله وردی، عزت جانملکی، کارو حق وردیان، جواد قراب، علی جباری،محمدرضا عادلخانی ، حسن روشن و غلامحسین مظلومی برای استقلال پای به میدان گذاشت.

ملی پوشان دو تیم

در ترکیب دو تیم ملی پوشان زیادی حضور داشتند که همین چند روز قبل در بازیهای مقدماتی جام جهانی 1974 برای ایران به میدان رفته بودند. آشتیانی،کاشانی، حاج رحیمی پور و علی پروین در پرسپولیس و رشیدی، حجازی، کارگرجم، قراب، عادلخانی ، مظلومی و حق وردیان ملی پوشانی بودند که چند روز قبل در قالب تیم ملی مقابل استرالیا بازی کرده بودند. البته صفر ایرانپاک مهاجم تیم پرسپولیس نیز جز ملی پوشان بود که در بازی رفت مقابل استرالیا در سیدنی مصدوم شد و به این بازی نرسید. با نگاهی به ترکیب دو تیم مشخص می شود که استقلال از چهره های ملی پوش بیشتری برخوردار بود.

اولین دربی در آزادی

شاید جالب باشد که بدانید این اولین دربی پایتخت بود که در ورزشگاه آزادی برگزار می شد. دوازدهمین دربی پایتخت قرار بود روز جمعه 16 شهریور و از ساعت 6 بعدظهر در ورزشگاه بزرگ آزادی برگزار شود. داور این بازی نیکولای پتروجیانو از رومانی بود که هفته قبل به تهران آمده بود و بازی پرسپولیس و پاس را نیز سوت زده بود و بنابراین به جو ورزشگاه آزادی و همچنین رفتار بازیکنان ایرانی آشنا بود.

فیلم دربی چه شد؟!

اما همزمان با این بازی تهران میزبان مسابقات قهرمانی کشتی جهان بود که در ورزشگاه حیدرنیای فعلی برگزار می شد. بنابراین بیشتر توجهات به سمت این مسابقات مهم بود و به همین دلیل هم دوربین های تلویزیونی راهی این ورزشگاه شده بودند و شاید یکی از دلایل نداشتن تصویر از بازی معروف دربی 16 شهریور همین موضوع باشد. برخی هم می گویند تمام فیلم های این بازی در اقدامی "خودجوش" (تیکه کلام عادل فردوسی پور) از دسترس خارج شد.

تحت تاثیر مسابقات کشتی

برای دربی نیز کمتر از 50 هزار نفر در یک روز گرم تابستانی راهی ورزشگاه آزادی شده بودند که البته عجیب نبود، چرا که بیشتر تماشاگران راهی تماشای مسابقات کشتی شده بودند و ثانیاً بازی دو تیم در آن سال ها به حساسیت امروز نبود و شاید کسی فکر نمی کرد که این بازی به این صورت جذاب و پرگل شود.

معجزه سرخ پوش­ها

اما گزارش بازی را از مجله دنیای ورزش نقل می کنیم که با تیتر معجزه سرخپوش ها اینگونه شروع می شود: اگر پرسپولیس دیشب را در برابر تاج با آژاکس- نامدار بزرگ اروپا قیاس کنیم، راهی به خطا نرفته ایم و سخنی گزاف نگفته ایم، مگر آنکه در این قیاس پای ارزش های مادی به میان آید که یقیناً کسی را در ایران به ارزش های 6 تا 8 میلیون که قیمت بازیکنان خوب آژاکس است، نداریم.( توضیح اینکه آژاکس بهترین تیم باشگاهی اروپا در اوایل دهه 70 بود و نکته جالب اینکه قیمت بازیکنان ایرانی در آن زمان زیر 500 هزار تومان بود! یک سال قبل کریستال پالاس انگلیس به علی پروین که بهترین بازیکن ایران در آن زمان بود، پیشنهاد قرارداد 500 هزار تومانی داده بود).

ابهت خیره کننده پرسپولیس

مجله دنیای ورزش در ادامه گزارش بازی می نویسد: دیشب پرسپولیس ابهتی خیره کننده داشت و سراپا وجودش را انتقام فرا گرفته بود، انتقام از دو شکست روزهای نزدیک که این چنین جنگنده ،یکپارچه، فداکار ، خوش فکر و بی آرام بر دروازه تاج کوبید و حتی تا آخرین ثانیه ها، آن گاه که داور بازی می رفت تا سوت پایان را بدمد، کوبنده و خستگی ناپذیر بر دروازه تاج آتش بارید و دو گل پایان بازی که در دو دقیقه آخر به ثمر رسید، نتیجه این خستگی ناپذیری و انتقام جویی بود. پرسپولیس از حریف دیرین خود انتقام گرفت، انتقامی سخت که شاید هرگز برای تاج و پرسپولیس در خواب و رویا هم نمی گنجید برای تاج جبران آن شاید هیچگاه اتفاق نیفتد!

1-  فرار حاج رحیمی پور، تیز چنگی کلانی

بازی دو تیم تا دقیقه 31 متعادل پیش رفت. حفظ توپ بازیکنان آبی پوش در میدان عالی بود و پرسپولیس نیز با فرارهای حاج رحیمی پور چندین فرصت گل ایجاد کرد. اما در این دقیقه یک حادثه اتفاق افتاد: ضربه آزاد پروین که توسط حاج رحیمی پور گرفته شده بود، را دفاع استقلال برگرداند و آشتیانی توپ برگشتی را روی دروازه فرستاد که تعلل رشیدی در دفع این توپ باعث شد کلانی تیزچنگ خود را به توپ رساند و با ضربه ای آرام آن را راهی دروازه کرد.

2-  شلیک زنده یاد سلیمانی از 25 متری

 این اشتباه روحیه استقلالی ها را حسابی خراب کرد و آن ها به خشونت روی آوردند که داور رومانیایی بی تفاوت از کنار صحنه های عبور می کرد. دقیقه 43 پاس پروین به زنده یاد  ایرج سلیمانی رسید و او هم با شلیک 25 متری دروازه رشیدی را برای بار دو گشود تا نیمه اول 2- صفر به سود سرخپوشان تمام شود.

3-  شلیک سر ضرب همایون سر طلایی

نیمه دوم با حملات پرسپولیس آغاز شد و در دقیقه 50 روی یک حرکت تیمی توپ به حاج رحیمی پور رسید و سانتر او را همایون بهزادی کاپیتان سرخپوشان با یک شلیک سرضرب درون دروازه جای داد.

4-  باز هم شوت ویرانگر ایرج سلیمانی

 دقیقه 57 ایرج سلیمانی دوباره در محوطه جریمه استقلال حاضر شد و یک شوت محکم دیگر گل چهارم پرسپولیس را به ثمر رساند.

رایکوف دست به کار شد و هادی نراقی و مسعود مژدهی را به جای روشن و مظلومی به بازی فرستاد. چند دقیقه بعد حجازی را هم جانشین رشیدی در دروازه کرد.

5-  سانتر کلانی ، ضربه سر بهزادی

از دقیقه 60 بازی دوباره متعادل شد و آبی پوشان چند حمله را بر روی دروازه پرسپولیس تدارک دیدند. شاگردان رایکوف تلاش می کردند تا از بار سنگینی شکست بکاهند، اما پرسپولیس هم در ضد حملات خطرناک نشان داده بود. دقیقه 88 بود که سانتر کلانی را بهزادی با ضربه سر به گل پنجم تبدیل کرد.

6-  ششمین گل وارد دروازه شد ...

در حالی که بیشتر تماشاگران از ورزشگاه خارج شده بودند، در دقیقه 90 سانتر حاج رحیمی پور در محوطه جریمه زیر پای بهزادی افتاد و بدین ترتیب ششمین گل هم وارد دروازه حجازی شد. مرتضی احمدی بازیگر معروف کشورمان که از پرسپولیس ی های اصیل و قدیمی است می گوید: بعد از گل ششم گفتیم "ششمین گل وارد دروازه شد" و در ادامه ما بقی هوادارن گفتند: تیم تاج آواره شد. مرتضی احمدی تاکید می کند: من خودم دیدم که از این بازی فیلمبرداری شد اما فیلم بازی هرگز پخش نشد، هر کاری هم کردم مسئولان تلویزیون آن زمان فیلم بازی را به من ندادند.

تیترهای جالب مطبوعات

شنبه 17 شهریور 1352، مجله های کیهان ورزشی و دنیای ورزش در حالی روی دکه روزنامه فروشی ها قرار گرفتند که عکس و تیتر  یک روی جلدشان به مسابقات کشتی قهرمانی جهانی اختصاص داشت. دنیای ورزش در گزارش بازی تیتر زد" معجزه سرخپوش ها" و کیهان ورزشی نیز با این تیتر بازی شش تایی را پوشش داده بود: "این 3 تن شش بار دروازه تاج را لرزاندند".

16 شهریور

نکته دیگر اینکه پرسپولیس 3 بازی بعدی خود در لیگ تخت جمشید مقابل بانک ملی، نفت آبادان و برق تهران را با تساوی پشت سر گذاشت، بازی برگشت دو تیم هم در حالی که تعیین کننده قهرمانی نبود با تساوی 1-1 پایان یافت. همچنین از نکات جالب می توان به غیبت آلن راجرز سرمربی پرسپولیس در تمرینات اشاره کرد مسئولیت آماده کردن سرخ­پوشان بر عهده همایون بهزادی بود. او تیم را آماده کرد و تحویل راجرز داد. تیمی که 6 گل کاشت، تا هر زمان که 16 شهریور از راه می رسد پرسپولیس ی ها یادی از آن بازی کنند.