ایران - ژاپن؛ جنگ جذاب ابدی

از جام ملت های آسیای 1992 که در شهر هیروشیمای ژاپن برگزار شد و به نخستین قهرمانی این کشور در این رقابت ها منتهی شد، 26 سال می گذرد و ماندگارترین دیدار این جام لا اقل از دیدگاه ما ایرانی ها بازی آخر در مرحله گروهی مقابل میزبانی بود که تا آن دوره هرگز جام ملت ها را نبرده بود و مقابل مایی ایستاده بود که سه بار این پیکارها را فتح کرده بودیم. اگر بازی مساوی هم می شد ایران از گروهش بالا می رفت و علی پروین با تدابیر «سوپر تدافعی» اش این نتیجه (صفر -صفر) را تا دقیقه 88 حفظ کرد اما در این لحظه کازویوشی میورا مهاجم لعنتی (!) ژاپن که هنوز در 53 سالگی فوتبال حرفه ای بازی می کند، در موقعیتی مشکوک به آفساید تک گل منجر به پیروزی این کشور و منتهی به حذف ما را زد و ایران برای نخستین بار در تاریخ شرکتش در جام ملت ها اصلاً از گروهش بالا نرفت و همان جا حذف شد.

چنان نتیجه تأسف باری از تیم ملی اصلاً پیش بینی نمی شد زیرا علی پروین سلطان وقت فوتبال کشور پس از فتح کلکسیونی پایان ناپذیر از جام ها برای پرسپولیس در تیم ملی نیز به جانشینی پرویز دهداری دست به کاری بزرگ زده و ایران را با همان تدابیر دفاعی و با شکست دادن کره جنوبی در نیمه نهایی و کره شمالی در فینال قهرمان فوتبال بازی های آسیایی 1990 در شهر تاریخی پکن کرده بود و اهمیت آن پیروزی بدان روی فراوان تر از امروز بود که فوتبال بازی های آسیایی بر خلاف زمان حاضر مختص رده سنی زیر 23 سال نبود و تیم های ملی بزرگسالان کشورها در آن شرکت می جستند.

ایران - ژاپن؛ جنگ جذاب ابدی
این نخستین جنگ از سری پیکارهای ابدی و جذاب فوتبال ایران و ژاپن نبود و تساوی 1-1 سه سال پیش مان در دیداری تدارکاتی در تهران نیز واپسین تلاقی ما نبوده و همینطور مسابقه دیگری در تهران که با گل های وحید هاشمیان برنده آن شدیم اما فاجعه رخ داده در زمان خروج تماشاگران ورزشگاه کام ها را تا ابد تلخ کرد. اگر سطوح باشگاهی را ضمیمه ملاحظات خود کنیم به سیاهه قطوری می رسیم که انواع غم ها و شادی ها را برای ما دربر دارد. از ستیز سپاهان با اوراوارد دایاموندز ژاپن در فینال لیگ قهرمانان آسیا 2007 که در مجموع دو دیدار به سود حریف تمام شد تا مصاف تلخ 8 سال پیش تر (1999) استقلال تهران با جوبیلو ایواتا در دیدار فینال در خاک ما که 1-2 شکست خوردیم و هدایت آبی ها با ناصر حجازی فقید بود. اینها البته سوای دیدار نافرجام سرخ های تهرانی با نیسان ژاپن در فینال جام در جام 1992 آسیا است.

این یک راز عجیب است که چطور ژاپن رکورددار فتح جام ملت های آسیا (با 4 قهرمانی) و ایران رکورددار دوم مشترک (با 3 قهرمانی کنار عربستان) هرگز در فینال به یکدیگر برخورد نکرده اند و هرگاه یکی در اوج بوده دیگری در درجات پایین سیر می کرده و اصولاً تلاقی های سنگین بین ما و کره جنوبی در 6 دوره آخر این جام بسیار بیشتر از مصاف هایمان با ژاپن و تعیین کننده سرنوشت مثبت و منفی ما بوده اما رویارویی تازه ما و ژاپن این بار در قالب دو مسابقه رفت و برگشت پرسپولیس با کاشیما آنتلرز در فینال لیگ قهرمانان آسیا، فصلی تازه و حساس در دنیای برخوردهای ما با ژاپنی ها خواهد بود و این یکی به جهاتی روشن و صریح از همه سخت تر است. دشوارتر است زیرا فوتبال هنوز سنتی و فاقد تدارکات کافی ما را روبه روی نماد نخست فوتبال باشگاهی کشوری قرار می دهد که تشکیلات فوتبالی اش عالی ترین در سطح آسیا است.

 از همان سال 1993 که لیگ حرفه ای فوتبال ژاپن به راه افتاد و امثال زیکوی معروف و برزیلی را به عنوان یکی از نمادهای بارز این ورزش به آنجا بردند مشخص بود که می خواهند این مسابقه های هفتگی و رقابت جویی های حرفه ای را وسیله ای برای متعالی سازی کل فوتبال خود قرار دهند. محصول آن رویکرد کاملاً واضح و پیش روی ما است؛ ژاپن که تا قبل از سال 1998 هرگز به مرحله نهایی جام های جهانی نرسیده بود، در سال 2018 و در همین جام جهانی روسیه ششمین حضور متوالی اش را در این سطوح تجربه کرد و با بازی زیبایش در یک هشتم نهایی مقابل بلژیک تا مرز حذف کردن این «قدرت» اروپایی پیش رفت و فقط کره جنوبی با 9 صعود متوالی از 1986 به بعد دستاوردی بالاتر از کشور آفتاب تابان داشته است.

درخشش کاشیما در جام باشگاه های جهان
کاشیما دو سال پیش هم در صحنه جام باشگاه های جهان خوش درخشید و با حذف قهرمان وقت آمریکای جنوبی که از کلمبیا می آمد، به فینال رسید و در این مرحله فقط تسلیم رئال مادرید «قدرقدرت» شد. این نشان می دهد سقف توان کاشیما و فوتبال باشگاهی ژاپن بالاتر از چیزی است که فقط خوشبینی های صرف ما قادر به بی رنگ کردن آن باشد و برانکو ایوانکوویچ باید اضافه بر سلاح همت و ازخودگذشتگی که البته ابزاری فوق العاده مؤثر است، پرسپولیس را به اسلحه بازی پیشرفته تاکتیکی و مسلط بر هر یک از فصول و بخش هایی در بازی رفت و برگشت مسلح سازد و فقط چشم به ذات پرتوان و جوهره غنی وجودی نفرات مان نداشته باشیم زیرا در برخی موارد فقط با بازی تاکتیکی عالی و ارائه نمایش های سطح بالا می توان به هدف رسید و دوندگی صرف و همت های فردی هرچند ارزشمند است اما مشکلی را حل نمی کند.

اتخاذ تدابیر لازم در این زمینه برای مسابقه شنبه آینده مقابل کاشیما در خانه رقیب نشان خواهد داد که چقدر برای فتح این فینال آماده ایم و آیا به جای درستی آمده و در اندازه های قهرمانی هستیم و یا فقط امواج احساسات و البته سختکوشی فوق العاده ما را به این قله رفیع رهنمون کرده است. اینجا فقط بحث مصدومیت ها و محرومیت ها و غایب ها مطرح نیست بلکه بحث کلاس و روال بازی و علم فوتبال و البته جنگ تشکیلاتی فوتبال ایران و ژاپن به میان می آید. ستیزی که با گذشت هر سال برای ما سخت تر شده زیرا رقیب علم گراتر از ما بوده و ما به رغم تمامی مساعی مدرن گرایانه سرمربی کروات پرسپولیس هنوز از آبشخور فوتبال سنتی ایران تغذیه می کنیم و نه در «عمق» بلکه در «سطح» زندگی می کنیم و امیدواریم که بارقه های درخشش فردی و اعجازهای شخصی مشکلات مان را حل کند و از ناممکن ها، ممکن سازیم، چیزی که بسیار شیرین است اما طبعاً همیشگی نیست.

*وصال روحانی