درسی از گذشته...

حالا پرسپولیس قهرمان فوتبال کشور است. رخدادی که نه برای اولین بار است که اتفاق افتاده و نه قطعا آخرین بار خواهد بود. قهرمانی تیمهای پرهوادار بیش از هر چیز، بوجود آورنده موجی از نشاط اجتماعی میان بخش قابل توجهی از مردم و عموما جوانترها و تعمیم این انرژی مثبت به کل جامعه است. این شاید یکی از مهمترین کارکردهای ورزش قهرمانی از بعد اثربخشی است که وجود چنین پدیده ای را در جوامع امروزی توصیه و توجیه میکند. اما استمرار تولید چنین نیروی انگیزشی و مثبت در جامعه مستلزم چه نکاتی است؟

برای بررسی این موضوع بد نیست نگاهی به آخرین قهرمانی پرسپولیس پیش از این فصل بپردازیم. شاید آسیب شناسی آن اتفاق بتواند گره از پرسش مطرح شده بردارد.

پرسپولیس لیگ هفتم، در یک بده بستان کاملا سیاسی، به عنوان سهمی از کامیابی، به حاج حبیب کاشانی داده شد. اتفاقی که پیش و پس از آن نیز به ویژه در پرسپولیس به کرات رخ داد. حبیب کاشانی نماد مدیران محفلی و گعده ای بود اما با یک امتیاز مهم. ادعایی نسبت به آنچه نمیدانست نداشت. پس تیمش را از بعد فنی به دانش آموز سابقش حمید استیلی سپرد و خود مشغول رتق و فتق امور باشگاه و البته یادگیری مدیریت فوتبال شد.

داستان آن لیگ و قهرمانی فوق رویایی پرسپولیس را همه میدانیم. فصل بعد اما داستان چیز دیگری بود. حاج حبیب حالا به کار وارد شده بود و بدون فوت وقت با هاشم بیک زاده و علیرضا عباسفرد برای فصل بعد توافق کرده بود که همان دستی که روزی به پاس همراهی کردن، امتیاز پرسپولیس را در جیب کاشانی گذاشته بود، به جرم همراهی نکردن، آن امتیاز را از او بازستاند. آنهم در مقطعی که تمرینات و آماده سازیهای پیش فصل آغاز شده بود. ماحصل این اقدام، فرصتها و تهدیدات زیادی برای قهرمان به همراه داشت.

از تیم رویایی قطبی آقایی و کعبی و نصرتی و چند تن دیگر جدا شدند اما در مقابل مازیار زارع و علی کریمی و ابراهیم توره و رحمان رضایی و چند تن دیگر به تیم اضافه شدند. مهمتر از آن اما حضور داریوش مصطفوی پس از یک جلسه کلاس یک ساعته در محضر رییس بزرگ به عنوان مدیرعامل و همچنین اولین حضور رسمی حسین هدایتی بعنوان رییس هیات مدیره پرسپولیس بود. از خرج کردنهای بیدریغ هدایتی که منجر به جذب ستارگان بزرگ برای تیم شد اگر بگذریم، آنچه از دست رفت یکپارچگی فنی مدیریتی در تیم بود که سهم عمده ای در قهرمانی فصل قبل داشت.

عابدزاده و پیروانی از عزیزیان و استیلی هرگز نامهای کمتری نبودند، اما ترکیبشان با قطبی و مارکو دستیار جدیدش، هرگز آن شور و توان گذشته را بازتولید نکرد. اگر از آن پرنده فروش نگون بخت برزیلی  بگذریم، تیم فصل دوم قطبی به مراتب قدرتمندتر از فصل اول بود. اما چیزی که در آن میانه گم شد، همگرایی و یکدستی میان کلیه ارکان باشگاه برای حفظ جایگاه قهرمان بود.

پیام آن رخداد برای اداره کنندگان پرسپولیس تا سالها شنیده نشد. بازهم تغییر پشت تغییر، از مدیر بگیر تا سرمربی... از عباس انصاری فرد و محمد رویانیان تا سیاسی و طاهری، از وینگادا و پیروانی و ژوزه تا دنیزلی و دایی و درخشان و برانکو... انگار زخم بزرگی بنام بی ثباتی در پرسپولیس، از دیدگاه تصمیم سازان این باشگاه علاج دیگری جز تغییرات پیاپی نداشت. درمان جراحتی عمیق با چسب زخم...

بر این باورم که ترکیب بسیار موفق طاهری ـ برانکو نیز هرگز بر اساس یک راهبرد از قبل اندیشیده شده شکل نگرفت. قطعا محصول اتفاق بود تا آینده نگری. آزمون و خطایی که سرانجام به نتیجه رسید.

حالا پرسپولیس قهرمان است و یکبار دیگر در معرض جریاناتی که میتواند به سادگی تراژدی تیم قهرمان قطبی را در فصل بعدش، تکرار کند. آفت تغییر به ویژه در آستانه انتخابات و تغییر دولت و سهم دهی ها و سهم خواهی هایی که انگار در تار و پود مدیریت این سرزمین ریشه بسته، بیش از هر عامل فنی دیگری جایگاه پرسپولیس را تهدید میکند. بدون شک علی اکبر طاهری با یکی از بهترین شیوه های مدیریتی و دانش فنی برانکو ایوانکوویچ یکی از زیباترین پرسپولیسهای تاریخ را علیرغم کاستی هایی چند ساخته و پرداخته است و خوشبختانه حالا تعامل میان این دو تن هم در حد بسیار قابل توجهی است.

پس بیش از اینکه از ضعف دفاع چپ و تمدید یا عدم تمدید فلان بازیکن یا جذب بهمان بازیکن دل نگران باشیم، باید خواستار حفظ مجموعه مدیریتی ـ فنی باشیم که در درازای دو سال به بازدهی نشسته اند و با اندکی اصلاح میتوانند جریان کامیابیهای پرسپولیس را استمرار بخشند. آفتی که در ۱۵ سال اخیر هرگز گریبان پرسپولیس را رها نکرده، حالا هم تهدید چشمک میزند. از گذشته درس بگیریم. هیچ بازیکن نابغه ای به فرض پیوستن به پرسپولیس، جای ثبات مدیریتی ـ فنی و برنامه های بلند مدت آنها را نخواهد گرفت. اگر به این ماجرا باور داشته باشیم، تکرار قهرمانیها و قهرمانیهای بزرگتر دور از دسترس نخواهد بود...

علیرضا مویدی فر