در نقد امواج عاشقانه روشنفكرها خطاب به مربي پرتغالي

این مطلب در شرایطی نوشته می شود که تیم ملی ایران به مرحله نیمه نهایی جام ملتهای آسیا راه یافته و در این مرحله باید به مصاف ژاپن برود. فارغ از اینکه در دیدار با ژاپن یا فینال احتمالی چه نتایجی رقم خواهد خورد، پیشروی ایران در جام ملتها مجال دیگری برای بحث های گسترده در مورد کاراکتر کارلوس کی روش به وجود آورده است. به هر حال فوتبال یک پدیده به شدت پاپیولار و عرفی است. بنابراین هیچ چیز عجیبی نیست که در بزنگاه هایی مثل جام جهانی یا جام ملتها شاهد مشارکت چهره های جدید در مباحث فوتبالی باشیم؛ از جمله سلبریتی ها یا فعالان سرشناس در حوزه های مختلف فرهنگی، هنری و سیاسی که در ایام عادی به ندرت گرد فوتبال می چرند، اما در موقعیت هایی مثل امروز وارد این حریم می شوند و از قضا موضع گیری های شان هم به شدت دیده می شود. طبعا حق آنهاست که مثل دیگران فوتبال را دوست داشته باشند و البته عمدتا هم نیت بدی ندارند، اما همان دوری روزمره از اخبار و اتفاقات فوتبال باعث می شود خیلی از اوقات نگاه شان درست و دقیق نباشد؛ مثل جوی که اکنون به وجود آمده است.

این روزها که تیم ملی نتایج خوبی در جام ملتها می گیرد، برخی اهالي موسيقي، بازیگران و کارگردانان تئاتر و سینما یا حتی روزنامه نگاران سیاسی و یدک کشان عناوینی همچون فرهیخته و روشنفکر به شکلی غلوشده قربان صدقه کارلوس کی روش می روند و قد او را بلندتر از سقف فوتبال ایران می دانند. چنین تفکری طي هشت سال گذشته همواره در پس زمینه جامعه روشنفکری ایران وجود داشته و حالا نتایج خوب جام ملتها حداقل تا قبل از نیمه نهایی، باعث شده نمایندگان این طبقه با صراحت بیشتری افکارشان را جار بزنند. این روزها فراوان می شنویم که می گویند کی روش از سر فوتبال ایران زیاد است و او را شبيه كاراكتر «كيانوش» در سريال مادندگار شب هاي برره تصور مي كنند؛ يك داناي خوش قلب كه اسير ساختاري ضابطه گريز و پرهرج و مرج شده و دارد خون دل مي خورد. در عين حال اين گروه از روشنفكران چون شنيده اند كه كي روش در فضاي فوتبال ايران منتقدان پرشماري دارد، باز بدون اشراف كامل و آگاهي دقيق تمام مخالفان را لمپن و فاسد به شمار مي آورند و خرده گيري ها از مربي پرتغالي را هزينه قيام او برابر فساد و ناپاكي به شمار مي آورند؛ اما آيا واقعا همينطور است؟

اگر همه قضاوت هاي طبقه روشنفكر خوانده شده در ايران به همين دقتي باشد كه اين روزها لابه لاي پست ها و توييت هاي دلبرانه آنها خطاب به كارلوس كي روش مي بينيم، عميقا بايد به حال جامعه ايراني افسوس خورد. در اين صورت هيچ چيز عجيبي نيست كه طبقه مزبور هرگز نتوانسته كمك شايسته اي به معادلات اجتماعي در ايران داشته باشد. آنها از دور كي روش را در قامت يك مصلح نظم گرا مي بينند كه مو لاي درز اصولش نمي رود، اما از جزييات بي اطلاع هستند. آنها نمي دانند وقتي كي روش پا به ايران گذاشت و فهميد به خاطر حفره هاي اقتصادي و مديريتي اين سرزمين مي تواند مالياتش را خودش ندهد، با كمال ميل از اين امكان ناصواب بهره برد و در هشت سال گذشته حتي يك ريال از دستمزدش را هم بابت ماليات به دولت نداد. كي روش دو ميليون دلاري مي توانست دستمزدش را به سالي دوونيم ميليون دلار برساند، اما سفت و سخت پاي اصولش بايستد و بگويد من كارمند شما هستم و خودم بايد مالياتم را بدهم، او اما راه آسان تر را برگزيد. فداييان منورالفكر كارلوس همچنين نمي دانند كه او زماني تندترين انتقادها را عليه كيفيت نازل پوشاك آل شپورت به زبان مي آورد، اما بعد از دريافت مبلغ يكصد هزار دلار از اين برند به همه اعتراضاتش خاتمه داد و شاگردان ناراضي اش را هم ساكت كرد. سينه چاكان فرهيخته سينيور قطعا بي اطلاع اند از آنكه كارلوس يك شب مطالبات معوقه اش را از دست حسين هدايتي دريافت كرد و سر ميز شام كنار او لبخندهاي باكيفيت زد، اما چندي بعد از گرفتار شدن هدايتي به تندي عليه مالك استيل آذين موضع گرفت. اينها نمي دانند در طول هشت سال گذشته كي روش به هيچ بند محدودكننده اي در قراردادش تن نداده، با سود بردن از مرخصي هاي بي پايان عملا به شكل مربي پروازي درآمده و به بهانه ناامن بودن خطوط هوايي ايران حتي يك بازي ليگي خارج از پايتخت را هم از نزديك تماشا نكرده است. همچنين اينها نمي دانند كي روش امپراطور غيريت سازي و ايجاد شكاف و دوگانه هاي تفرقه آلود است. جماعتي كه امروز هر منتقدي را عضو فاسد جامعه فوتبال ايران مي بينند كه چون منافعش را از دست داده به جلز و ولز افتاده، لابد خبر ندارند كه كي روش روزي به بهانه اعتراض برانكو به زمان اردوي تيم ملي شش بازيكن پرسپوليس را به شكلي تحقيرآميز از سفر خارجي به تهران ديپورت كرد و كادر دستياران ايراني اش را به جرم سرپيچي از فرمان مصاحبه عليه سرمربي پرسپوليس كنار گذاشت. آنها نمي دانند فلسفه دعوت از فرشاد احمدزاده جفاكار به تيم ملي و بعد خط زدن او بدون حتي يك جلسه تمرين چيست، چنانكه سر در نمي آورند چرا سرمربي تيم ملي از عدم كوچ ترابي به باشگاه هاي اروپايي ابراز تعجب مي كند و چطور سفر پرسپوليس به ژاپن با هواپيما را به مشكلات اقتصادي مردم يا عذا نداشتن دستيارانش(!) ربط مي دهد.

حتي يك كلمه از اين مطلب هم براي كوبيدن كي روش، آن هم در روزهاي سرنوشت ساز تيم ملي نيست. خيال تان هم جمع باشد با فيلترينگ رسانه اي بي سابقه و هوشمندي كه كي روش در اطراف تيم ملي ايجاد كرده، نوشته هايي مشابه اين از صد فرسخي سمع و نظر آقاي سرمربي هم رد نمي شود. مراد فقط نقد طبقه اي است كه عادت كرده بدون اشراف و اطلاع احكام كلي صادر كند و مرز بين خودانتقادي و خودباختگي را گم كند. با همه كج خلقي هاي كي روش، خدمات او به فوتبال ايران قابل انكار نيست و چه بسا برآيند حضور اين مربي در كشورمان را بتوان كاملا مثبت ارزيابي كرد، اما اينكه يك بازيگر يا كارگردان تئاتر با گيس هاي پريشان گمان كند كارلوس گل بي خار است و همه منتقدانش از قماش لمپن ها هستند هم با واقعيت جور در نمي آيد. اگر فرض كنيم فوتبال ايران با ساختار كج و معوجش مثل برره است، كي روش هم قطعا جاهايي شبيه كاراكتر شيرفرهاد بوده و تا توانسته از عيوب همين ساختار به سود خودش استفاده كرده است. كمي بيشتر بخوانيم.