فینال های ایرانی آسیا بعد از انقلاب؛ پرسپولیس به 8 می رسد؟

تیم های باشگاهی ایران بعد از انقلاب اسلامی در سطح قاره حضور جسته و گریخته ای در فینال ها داشتند که در بعضی موارد هم با قهرمانی همراه شد.
لیگ قهرمانان آسیا و قبل تر از آن جام باشگاه های آسیا تورنمتی نیست که تیم های ایرانی در آن سرآمد باشند و رسیدن به افتخار در
آن مشکل بوده است. با این حال بعد از انقلال اسلامی تیم های ایرانی حضور جسته و گریخته ای در مراحل پایانی این رقابت ها داشتند و دو تیم پاس و استقلال در جام باشگاه های آسیا و پرسپولیس در جام برندگان موفق به قهرمانی شدند.
در زیر به مرور موفقیت تیم های ایرانی در رقابت های آسیایی بعد از انقلاب می پردازیم:

جام در جام آسیا (2001-1990) و جام باشگاه های آسیا (1967 تا 2001)
در ابتدا از سال 1967 جام باشگاه های آسیا شروع شد و در سال های ابتدایی تاج (استقلال فعلی) موفق شد عنوان قهرمانی به دست بیاورد.   بعد از انقلاب اسلامی تیم های ایرانی بعد از چند سال غیبت در جام باشگاه های آسیا حاضر شدند تا در کنار دیگر تیم های باشگاهی قاره کهن برای کسب افتخار تلاش کنند.
در سال های پایانی شکل رقابت ها بسیار عجیب بود. برای مثال بازی های هر گروه در یک کشور برگزار می شد. بر این اساس شرایط به گونه ای بود که یک نماینده از غرب و یک نماینده از شرق میزبان بازی های گروه خود می شدند و در ادامه با قرعه کشی یکی از این دو میزبان به عنوان میزبان سایر بازی های نیمه نهایی و فینال انتخاب می شد که از دیگر تصمیمات عجیب کنفدراسیون فوتبال آسیا شد. استقلال در سال 2001 نتوانست از این امتیاز استفاده کند و سوم شد. سال قبل یعنی 2000 هم سامسونگ میزبان دیدارهای نیمه نهایی و فینال شد که پرسپولیس در نیمه نهایی با نتیجه 2 بر یک به میزبان باخت و با برتری در دیدار رده بندی سوم شد.
در زیر به حضور تیم های ایرانی در دیدارهای نهایی این رقابت ها می پردازیم.

1990-91 (استقلال 2- لیائونینگ 1)
استقلال در دهمین دوره جام باشگاه های آسیا توانست در ابتدا السد قطر را از پیش روی بردارد.  استقلال در گروه دوم با دو پیروزی و یک تساوی  به عنوان سرگروه راهی نیمه نهایی شد و با پیروزی دو بر صفر برابر نماینده اندونزی به بازی فینال رسید و با برتری برابر نماینده چین عنوان قهرمانی را به دست آورد. هدایت آن تیم را منصور پورحیدری برعهده داشت و بازیکنانی چون احمد رضا عابدزاده، شاهین بیانی، عبدالعلی چنگیز، شاهرخ بیانی، جواد زرینچه، امیر قلعه نویی، مجید نامجو مطلق و صمد مرفاوی در این تیم بازی می کردند.  

1990-91 (پرسپولیس 1 - محرق بحرین صفر)
این رقابت ها از سال 1990 آغاز و نزدیک به یک دهه به طول انجامید. پرسپولیس در اولین دوره رقابت ها توانست عنوان قهرمانی را با شکست نماینده بحرین به دست بیاورد. شاگردان علی پروین بعد از برتری برابر نماینده پاکستان و کره جنوبی، به دیدار الهلال رفت و توانست این تیم را نیز شکست دهد و راهی دیدار نهایی شود. حریف پرسپولیس در فینال المحرق بحرین بود؛ تیمی که برای رسیدن به فینال، النجمه لبنان، العربی قطر و الشباب امارات پشت سر گذاشته بود. دیدار رفت دو تیم در منامه برگزار شد و با نتیجه 0-0 به پایان رسید. در دیدار برگشت سرخ ها با گلزنی محمد حسن انصاری فرد موفق به شکست حریف خود شدند و جام قهرمانی را بالای سر بردند.

1991-92 (الهلال (4) - استقلال (3))
در این دوره که یازدهمین دوره جام باشگاه های آسیا بود، 20 تیم در این رقابت ها شرکت کردند که استقلال نماینده فوتبال ایران بود. استقلال مدافع عنوان قهرمانی در مرحله گروهی به عنوان تیم دوم بعد از الهلال به دور بعد صعود کرد و بعد از شکست دادن الریان بار دیگر برابر الهلال در فینال قرار گرفت. بازی با تساوی یک بر یک به پایان رسید ولی الهلال در ضربات پنالتی توانست 4 بر 3 به برتری برسد و عنوان قهرمانی را به دست بیاورد.

1992-93 (پاس تهران 1 - الشباب عربستان صفر)
این آخرین قهرمانی یک تیم ایرانی در رده باشگاهی در آسیا محسوب می شود که توسط تیمی به دست آمد که اکنون وجود خارجی ندارد. در این دوره 12 تیم در جام باشگاه های آسیا حاضر بودند. پاس بعد از شکست دادن العربی در دو بازی رفت و برگشت با الوحب پاکستان و الوصل امارات همگروه شد و توانست به عنوان تیم دوم گروه راهی مرحله بعد شود. 
دیدارهای نیمه نهایی و فینال در بحرین برگزار شد. پاس بعد از شکست دادن یومیوری ژاپن در دیدار نیمه نهایی، در دیدار نهایی حریف الشباب عربستان شد. در بازی فینال آن دوره تیم پاس به عنوان قهرمان دو دوره متوالی لیگ ایران با تیم الشباب عربستان دیدار کرد که این بازی با گل زیبای محسن گروسی به سود شاگردان فیروز کریمی به پایان رسید تا ایرانی ها در منامه قهرمانی آسیا را جشن بگیرند.

1998-99 (جوبیلو ایواتا 2 - استقلال 1)
در این دوره 28 تیم در این رقابت ها حاضر بودند. استقلال بعد از استراحت در دور نخست در دور دوم نیروهوایی عراق را در دو بازی رفت و برگشت شکست داد. در مرحله یک چهارم نهایی بازی ها به صورت گروهی برگزار شد و استقلال، العین، الهلال و کوپداق ترکمنستان در یک گروه بودند که آبی ها در گروه دوم شدند و به مرحله بعد راه یافتند. 
در نیمه نهایی استقلال در یک دیدار دراماتیک با نتیجه 4 بر 3 دالیان چین را شکست داد و به فینال راه یافت. ورزشگاه آزادی میزبان دیدارهای نیمه نهایی  و فینال بود. در دیدار نهایی که تک بازی بود جوبیلو ایواتا 2 بر یک استقلال را شکست داد و قهرمان شد.
این بازی حال و هوای متفاوتی داشت چرا که با ایام تاسوعا و عاشورای حسینی همزمان شده بود.

لیگ قهرمانان آسیا (03–2002 تاکنون)
تا سال 2002 مسابقات فوتبال درقاره آسیا تحت دو عنوان جام باشگاه ها و جام در جام آسیا برگزار می شد اما کمیته برگزاری مسابقات باشگاهی در این قاره پس از پایان مسابقات در سال 01-2000 تصمیم گرفت همانند رقابت های اروپایی با ادغام این دو جام پیکارها را در قالب لیگ قهرمانان آسیا برگزار کند. همچنین درکنار این جام برای تیم های درجه سوم آسیا مسابقات دیگری به نام جام AFC در نظر گرفته شد تا این تیم ها فرصت حضور در بازی های قاره ای را از دست ندهند.
از فصل 03–2002 کنفدراسیون فوتبال آسیا با الگوبرداری از لیگ قهرمانان اروپا، لیگ قهرمانان آسیا را جایگزین جام باشگاه های آسیا کرد. لزوم بر حرفه ای گری باشگاه ها و درآمدزایی از جمله اهدافی بود که کنفدراسیون فوتبال آسیا به دنبال آن بود. البته در همین رقابت ها نیز تغییرات زیادی رخ داد. در بعضی از سالها تصمیم گرفته شد که فینال لیگ قهرمانان به صورت تک بازی باشد همان طور که در خیلی از تورنمت های دیگر این طور است. ولی غیر از چند دوره، در اکثر رقابت ها فینال لیگ قهرمانان به صورت رفت و برگشت بوده است.
پاداش هایی که AFC در هر مرحله به تیم های برنده و در نهایت قهرمان می دهد، نشان از اهمیت این رقابت ها برای این نهاد دارد. هر چند همچنان نواقص زیادی در اجرای این رقابت ها است که خیلی از این مسائل به خاطر دوری کشورها و پهناور بودن قاره آسیا حل نشدنی است و امکان بازی های همزمان بین تیم های غرب و شرق آسیا را نشدنی کرده است.

2007 (اوراوارد 3 - سپاهان یک (رفت و برگشت))
در این دوره نیز 28 تیم در لیگ قهرمانان حاضر بودند. استقلال به خاطر ماجرای دیر فرستادن اسامی بازیکنان خود به این رقابت ها از لیگ قهرمانان کنار گذاشته شد تا سپاهان تنها تیم ایرانی در لیگ قهرمانان باشد که به خاطر قهرمانی در جام حذفی ایران در این رقابت ها حاضر بود. سپاهان بعد از سرگروهی در گروه خود، کاوازاکی ژاپن را در ضربات پنالتی حذف کرد. در ادامه الوحده امارات را شکست داد ولی در نهایت تیم لوکا بوناچیچ در فینال برابر اوراوا شکست خورد.  
در این دوره فینال لیگ قهرمانان به صورت رفت و برگشت برگزار شد. دیدار رفت در اصفهان برگزار شد و سپاهان نتوانست آنطور که باید از امتیاز میزبانی استفاده کند و با نتیجه یک بر یک متوقف شد. در دیدار برگشت اوراوا با دو گل به برتری رسید و جام قهرمانی را تصاحب کرد.

2010 (پوهانگ استیلرز 3 - ذوب آهن یک)
این دوره آخرین حضور یک تیم ایرانی در فینال لیگ قهرمانان آسیا بوده است. ذوب آهن تیم قدرتمند آن سال با کنار زدن تیم هایی چون الاتحاد عربستان، پوهانگ کره جنوبی و الهلال عربستان به دیدار نهایی رسید. در این دوره تیم های غرب و شرق آسیا می توانستند از مرحله یک چهارم نهایی برابر هم قرار گیرند و به همین خاطر ذوب آهن بعد از حذف مس کرمان در مرحله یک هشتم نهایی در مرحله بعد با تیم کره ای روبرو شد. این در حالی است که بعد از تغییرات صورت گرفته تیم های غرب و شرق آسیا تا مرحله نهایی برابر هم قرار نمی گیرند.
محمدرضا خلعتبری از ذوب آهن و فرهاد مجیدی از استقلال با 5 گل زده در رده سوم برترین گلزنان این فصل لیگ قهرمانان آسیا قرار گرفتند.
دیدار نهایی در توکیو ژاپن برگزار شد و تیم منصور ابراهیم زاده با نتیجه 3 بر یک شکست خورد و به عنوان نایب قهرمانی رسید.

حالا چشم هواداران ایرانی به دیدار برگشت پرسپولیس و السد است. جایی که سرخ ها می توانند بزرگترین افتخار تاریخ فوتبالشان را جشن بگیرند و راهی دیدار نهایی لیگ قهرمانان آسیا شوند و نماینده ایران در آستانه یک افتخار قرار گیرد.