معجزه پرسپولیس چطور رقم خورد؟

 پرسپولیس همچنان به مسیر شگفت انگیزش در لیگ قهرمانان آسیا ادامه می دهد. تیم تحت هدایت برانکو ایوانکوویچ بعد از بازگشت معجزه وار در مرحله قبلی در حالی در بازی رفت نیمه نهایی در مقابل السد بازی کردند که مشکلات شان تمام شدنی به نظر نمی رسید. غیبت 3 بازیکن اصلی و همچنین محرومیت خود برانکو وضعیت ترسناکی را برای پرسپولیس ایجاد کرده بود. اوضاع خیلی شبیه به بازی رفت مرحله نیمه نهایی فصل گذشته بود که در آن پرسپولیس با 4 گل مغلوب الهلال شد و فینال را همانجا از دست داد.

با توجه به اینکه السد در مرحله قبلی راحت تر از حد تصور استقلال را حذف کرده بود به نظر می رسید پرسپولیس هم کار بسیار سختی در قطر داشته باشد. برانکو اما یک شب قبل از بازی ترکیب تیمش را در برنامه 90 اعلام کرد تا نشان بدهد تیمش چه اعتماد به نفس بالایی دارد. او در جریان بازی هم نقشه ای را در سر داشت توسط شاگردانش پیاده کرد. السدی ها با توجه به توصیه کارشناسان قطری و البته تجربه تلخ الدحیل همه تمرکزشان را روی این گذاشته بودند که کار را در همان بازی رفت یکسره کنند. ترکیب این تیم هم بسیار هجومی چیده شده بود. ژسوالدو فریرا سرمربی القطر حتی در جریان بازی حسن الهیدوس را هم به زمین فرستاد اما همه تدابیر این مربی پرتغالی توسط برانکو و شاگردانش خنثی شد. ببینیم برانکو چطور توانست السد را در زمین خودش زمینگیر کند.

توپ مال السد؛ اما بدون فضا
برانکو با علم به این که تیمش با این خط هافبک توانایی در دست گرفتن بازی را ندارد تصمیم گرفت توپ را به السد بدهد. اما از شاگردانش خواست به السدی ها به خصوص به ژاوی اجازه رسوخ به قلب دفاع را ندهند. او بغداد بونجاح را به شجاع خلیل زاده سپرد و اکرم عفیف را به سیامک نعمتی. آمار نهایی بازی نشان می داد که به رغم برتری پرسپولیس در نتیجه، بازی و توپ تا حد زیادی در اختیار السد بوده است. درصد مالکیت توپ در این بازی 67.5 به 32.5 به سود السد بود. یعنی السدی ها بیش از دو برابر پرسپولیس صاحب توپ و بازی بودند. این عدد وقتی شگفت انگیزتر می شود که بدانیم پرسپولیس در بازی رفت با الهلال در نیمه نهایی سال گذشته مالکیت بیشتری نسبت حریف داشت اما در آن بازی با 4 گل باخت.

در آن بازی مالکیت پرسپولیس 51.8 بود و مالکیت الهلال 48.2! برانکو با تجربه ای که از آن بازی به دست آورده بود و با اشرافی که به وضعیت تیمش در غیاب چند مهره اصلی داشت تصمیم حیاتی را گرفت. البته که غیبت چند بازیکن نقش مهمی در تصمیم برانکو داشت اما بعید به نظر می رسد که حتی با داشتن همه مهره های اصلی اش تصمیم دیگری می گرفت! برانکو در مقابل واگذاری توپ به السد از بازیکنانش خواست دوئل ها را ببرند و فضا را برای ژاوی و پاس های کشنده اش ببندند. همین اتفاق هم افتاد. پرسپولیسی ها با وجود خستگی ناشی از بازی دربی 5 روز قبل و همچنین سرماخوردگی تعدادی از بازیکنانش در دوئل ها موفق ظاهر شدند و نبرد پایاپایی داشتند. آمار در این آیتم 51.2 به 48.8 به سود پرسپولیس بود.

روز کمرنگ ژاوی
روزی که استقلال در آزادی 3 بر یک به السد باخت با اینکه بغداد بونجاح دو گل زده بود اما همه نگاه ها به ژاوی بود. کاپیتان اسبق بارسلونا و تیم ملی اسپانیا مثل همبیشه مهم ترین عنصر در طراحی حملات السد بود. اما در بازی روز سه شنبه مقابل پرسپولیس او اسیر یارگیری درست و فشرده پرسپولیس و قطع ارتباطش با مهاجمان پرسپولیس شد. آمار پاس های کلیدی او در این بازی ناامید کننده بود. ژاوی در مجموع دقایق بازی 4 پاس کلیدی داشت که از این تعداد 3 تا هم از روی نقطه کرنر بود. یعنی ژاوی در جریان بازی فقط یک بار توانست یک پاس کلیدی برای خط حمله تیمش بفرستد. آن هم پاسی بود که منجر به خطای شجاع روی بغداد روی خط محوطه جریمه شد.

او فقط 4 بار موفق شد توپ را بازیابی کند! هیچ تکلی اعم از موفق یا ناموفق نداشت. باور کنید یا نه هیچ گاه نتوانست اقدام به دریبل کند! فقط یک بار موفق شد از پرسپولیسی ها خطا بگیرد که آن هم خطای بیمورد عالیشاه بود که با کارت زرد جریمه شد. قطعا یکی از دلایل شکست السد در مقابل پرسپولیس همین عملکرد ضعیف ژاوی بود. البته که باید در این مورد به نمایش خوب هافبک های پرسپولیس به خصوص احمد نوراللهی هم اشاره کرد که سایه به سایه با ژاوی حرکت می کرد و اجازه تمرکز و بازیسازی به این هافبک باتجربه را نمی داد.

گرفتار کردن السد با همان نقشه الدحیل
برانکو با تجربه نسبتا موفقی که در دو بازی رفت و برگشت مقابل الدحیل داشت با تاکتیک خوبی مقابل السد قرار گرفت. در فاز دفاعی تیم او دقیقا مثل بازی رفت با الدحیل بازی کرد. در هر دو بازی با الدحیل و السد در قطر پرسپولیسی ها تلاش کردند حریفان موقعیت گل زیادی ایجاد نکنند. برانکو اما در بازی با السد تصمیم گرفت در فاز هجومی مثل بازی برگشت با الدحیل بازی کند. اساس حملات پرسپولیس درگیری مهاجمان پرسپولیس با مدافعان میانی السد بود. نقشه ای که مثل بازی برگشت با الدحیل جواب داد و بالاخره علیپور در آخرین دقایق بازی زهرش را ریخت و از مدافع میانی السد عبور کرد. اتفاقی که نتیجه اش پنالتی به سود پرسپولیس و گل برتری این بود. اما این تنها نقشه پرسپولیس در فاز هجومی نبود.

برانکو از هافبک هایش خواسته بود هر گاه فرصت ایجاد شد با استفاده از تکنیک شان مدافعان کناری السد را دور بزنند و پاس های کات بک یا عرضی ارسال کنند. بهترین موقعیت بازی تا قبل از گل پرسپولیس هم روی همین تاکتیک به دست آمد. در دقیقه 18 بشار رسن روی یک کار ترکیبی از سمت چپ صاحب توپ شد. او با فریب دادن مدافع السد وارد محوطه جریمه شد و با یک پاس تند و تیز منشا را در فاصله نیم متری خط دروازه صاحب موقعیت کرد. اما ضربه منشا در کمال ناباوری از روی دروازه به بیرون رفت. این موقعیت دقیقا شبیه گل دوم پرسپولیس به الدحیل در تهران بود. در آن صحنه علی علیپور با یک حرکت بدن از مدافع الدحیل عبور کرد و وارد محوطه جریمه شد. بعد هم با یک پاس عرضی خطرناک بشار رسن را در موقعیت گل قرار داد. اما موقعیت آن چنان خطرناک بود که خود مدافع الدحیل با دو ضربه توپ را وارد دروازه خودی کرد.

غیر منتظره هایی که درخشیدند
با توجه به کمبود بازیکن در پرسپولیس پیش بینی می شد بازیکنان داخل زمین روز سختی را پشت سر بگذارند. در مورد برخی بازیکنان اتفاق غیر منتظره ای رخ نداد. مثلا همه می دانستند سید جلال قرار است چطور و با چه کیفیتی در مقابل خط هافبک و حمله پرقدرت السد، دفاع تیمش را رهبری کند. همه از کیفیت خوب احمد نوراللهی باخبر بودند. همه می دانستیم زوج منشا و علیپور قرار است چه روز سخت و پرکاری را برای مدافعان السد رقم بزنند. اما درخشش چند نفر دیگر واقعا غیر منتظره و البته قابل تحسین بود.

بیرانوند؛ تکامل روز به روز
7 واکنش موفق در دروازه که از آن به عنوان «سیو موفق» هم یاد می شود حکایت از روز پرفروغ علیرضا بیرانوند داشت. دروازه بان پرسپولیس که در ماه های اخیر و بعد از جام جهانی با شتاب بیشتری در مسیر موفقیت و پیشرفت قرار گرفته درست در روزی که تیم به او نیاز شدیدی داشت خیلی خوب و حساب شده عمل کرد. بیرانوند در روزی که حتی یک اشتباه هم نداشت با خروج های حساب شده  و شیرجه های درست اجازه نداد دروازه تیمش باز شود. او در چهارچوب دروازه مثل یک دروازه بان حرفه ای رفتار می کرد و ریتم بازی را در دست می گرفت.

اولین واکنش او روی توپی که تصادفی به اکرم عفیف رسید نشان داد پرسپولیسی ها می توانند برای این بازی روی آمادگی خوب دروازه بان شان حساب کنند. البته یک اشتباه کوچک از او در وقت های اضافه نزدیک بود کار دست پرسپولیسی ها بدهد. اما داور به درستی حرکت عفیف را خطا تشخیص داد. بیرانوند در آن صحنه برای شروع بازی عجله کرد. درست است که او یک اخطار گرفته بود و خطر اخراج تهدیدش می کرد اما نباید وقتی دو مهاجم حریف در محوطه جریمه و نزدیک او هستند اقدام به شروع بازی می کرد. در هر صورت بیرانوند با یک نمایش خوب دیگی و ثبت یک کلین شیت مهم، خودش را به کسب عنوان بهترین دروازه بان لیگ قهرمانان آسیا نزدیک کرد.

شجاع خلیل زاده؛ اعتماد روزافزون
حقیقت این است که شجاع خلیل زاده در لیگ شانزدهم هرگز آن مدافعی نبود که تیم و هواداران پرسپولیس انتظارش را داشتند. اشتباهات بچگانه و رفتارهای هیجانی در طول بازی ها او را تبدیل به پاشنه آشیل پرسپولیس کرده و بقیه مدافعان پرسپولیس به خصوص سید جلال حسینی جور او را می کشیدند. اما شجاع در لیگ هفدهم و در لیگ قهرمانان آسیا در این فصل چهره متفاوتی از خودش نشان داده است. در روزی که پرسپولیس دو مدافع چپ و راست اصلی اش را نداشت وظیفه سید جلال و شجاع سنگین تر از قبل شده بود. او مامور مهار بغداد بونجاح بود و توانست به خوبی بهترین گلزن حال حاضر آسیا را مهار کند.

بونجاح فقط یک ضربه در چهارچوب داشت که آن هم روی یک ضربه ایستگاهی و با سر بود. شجاع با به راه انداختن جنگ روانی با این مهاجم الجزایری تمرکز او را به هم ریخت و همین باعث شد از کیفیت او کاسته شود. نقطه درخشان عملکرد شجاع اما روی گل پرسپولیس دیده شد. او در دقیقه پاسی را که ژاوی برای عفیف فرستاده بود قطع کرد و به جای اینکه آن را بی هدف دور کند کاملا هدفمند و دقیق به عمق دفاع السد فرستاد. همان توپ را علیپور در یک نبرد هوایی از آن خود کرد و پنالتی گرفت. شجاع هر روز بهتر از روز پیش کار می کند و این مایه امیدواری برانکو و سایر پرسپولیسی ها است.

سیامک نعمتی؛ درخشش غیرمنتظره
مهم ترین دغدغه پرسپولیسی ها قبل از شروع این بازی جای خالی حسین ماهینی بود که مشخص نبود قرار است چطور پر شود. برانکو اما در یک تصمیم ریسکی سیامک نعمتی را به جای ماهینی در دفاع راست گذاشت. این تصمیم چندان منطقی و معقول به نظر نمی رسید اما پرسپولیسی ها ترجیح دادند مثل همیشه به مربی شان اعتماد کنند. این تصمیم از این جهت خطرناک به نظر می رسید که قرار بود او مهاجم خطرناکی مثل اکرم عفیف را مهار کند. خیلی ها فکر می کردند سیامک از پس این کار برنیاید.

وقتی در دقیقه 13 سیامک از عفیف دریبل خورد و خطا کرد و کارت زرد گرفت خیلی ها حسابی ترسیدند. اما دقیقا از همان لحظه بود که هافبک مهاجم سابق و مدافع پرسپولیس در این بازی دیگر مرتکب اشتباه نشد. سیامک در محدوده دفاعی خودش 4 تکل درست و 3 تکل ناموفق داشت. این آمار برای کسی که اولین بار در پست دفاع راست بازی می کرد آن هم در مقابل تیمی مثل السد و بازیکن هایی مثل بونجاح و عفیف خیلی خوب است. او در امور دفاعی خوب بود. 7 بار توپ را به نفع تیمش بازیابی کرد. به موقع به حملات اضافه شد و خستگی ناپذیر نشان داد. عملکرد خوب او یک بار نشان داد برانکو چه شناخت خوبی از بازیکنان تیمش و توانایی های آن ها دارد.