پسر هوشیار دبستان و اینستاگرام!

1- در دوران ابتدایی درسی در کتاب فارسی تحت عنوان پسر هوشیار داشتیم. مردی الاغش را گم کرده بود. پسرکی گفت: همان الاغ که چشم چپش کور و بارش گندم و پای راستش لنگ بود؟ مرد خوشحال شد و گفت: بله کجا دیدی؟ پسرک گفت من همچین الاغی ندیدم! مرد او را پیش حاکم بُرد. پسرک پاسخ داد: « از آنجا که علف های سمت راست جاده خورده شده بود و سمت چپ دست نخورده بود فهمیدم چشم چپش کور بوده. از آنجا که جای پای راستش کمی عمیق تر بود فهمیدم پای راستش لنگ بوده و از آنجا که کمی گندم در مسیر ریخته بود فهمیدم بارش گندم بوده»!

 2- فوتبال دماسنج اجتماعی است. اگر کسی «پسر هوشیار» باشد می تواند از آن نشانه های بسیاری را برای تشخیص حال جامعه پیدا کند. به جرات می توان گفت علی رغم نقدهایی مانند «شفاف نبودن» و «دست های پنهان» در فوتبال، هیچ حوزه ای در کشور مثل فوتبال شفاف نیست، در آن آزادی نقد و بیان وجود ندارد و رسانه ها با سماجت و پیگیری موضوعات را دنبال نمی کنند و مردم دست به مطالبه گری نمی زنند. کافی است در شبکه های اجتماعی روزانه رفتار چند ده نفر از میلیون ها ایرانی که در مورد فوتبال حرف می زنند، نقد می کنند و اطلاعات شان را به اشتراک می گذارند را رصد کنید. کدام حوزه دیگری را می توان مثال زد که این همه رسانه ناظر بر رفتار و گفتار تک تک فعالانش باشد؟ هواداران خواستار افشای حقوق و مزایا و پاداش و بندهای قراردادش باشند؟ آزادانه و با صراحت در مورد چهره هایش حرف بزنند و تا پاسخ نگیرند رها نکنند؟ اقتصاد؟ سیاست؟ ... به همین اندازه در هیچ حوزه ای این حجم از ناسزا رد و بدل نمی شود. در واقع به خاطر آزادی بیان مطلقی که کاربران شبکه های اجتماعی احساس می کنند و اینکه خیال شان راحت است مخاطب حال و حوصله پیگیری ندارد هر آنچه در دل دارند می گویند و اسمش را هم «تعصب» می گذارند.

علی علی پور مهاجم گلزن پرسپولیس دیروز در صفحه اینستاگرامش مطلبی نوشته در مورد علل جدایی بازیکنان ایرانی و پیوستن آنها به تیم های عربی و گله کرده از عدم پرداخت ها در ایران. او نوشته اش را با فروتنی اغراق شده ای شروع کرده و در تمام مدت کوشیده جوری بنویسد (یا جوری برایش بنویسند) که به کسی برنخورد ولی در انتها آورده است: «فقط خواهشا فکر کنید، نیایید با تعصبی که دارید فقط کامنت فحش و بد و بیراه بذارید، خواهشا فکر کنید.»

این التماس انتهایی او نه خطاب به هواداران رقیب بلکه به هواداران خودی است چون به تجربه می داند که کسانی به نام «تعصب به پرسپولیس» در صفحه اینستاگرامش از نوشتن هیچ فحشی فروگذار نیستند. یا در بهترین حالت او را متهم به بی غیرتی، نمک نشناسی، خیانت و ... خواهند کرد.

این همه خوف از هواداران خودی عجیب نیست؟ نشان نمی دهد که جایی راه را کج یا اشتباه رفته ایم؟ اصولاً این همه خشم متراکم که خود را در قالب انفجار فحش نشان می دهد کسی را نگران نمی کند؟ چرا باید جوانان و نوجوانان تا این اندازه با ادبیاتی سرشار از «فحش» و «توهین» حرف بزنند؟

اگر پسر هوشیاری وجود داشت از دماسنج فوتبال، نشانه های بیماری را تشخیص می داد، پیش از آنکه این بیماری جامعه را از پا بیندازد و بعد بگوییم: غافلگیر شدیم!